ومىردە قۇتقارۋشىلاردىڭ كومەگىن قاجەت ەتەتىن كوپتەگەن وقيعالار بولىپ جاتادى. ولاردىڭ كوپشىلىگىندە ادامداردى قۇتقارۋ – جاي عانا كاسىپ ەمەس، ناعىز ادامدىق، ەرلىك، باتىلدىق ەكەنىن اڭعارامىز. ولار ءار ساعات سايىن قيىنشىلىققا تاپ بولعان ادامدارعا كومەكتەسۋگە اسىعادى، تۇرعىنداردىڭ ءومىرى مەن مۇلكىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسەدى. سول سەبەپتەن دە قۇتقارۋشىلار مەن ءورت سوندىرۋشىلەر كوپ نارسەنى ىستەي ءبىلۋى كەرەك دەگەن تۇجىرىم جاساۋعا بولادى. سوندىقتان ولار اپاتتار مەن وقىس وقيعالار ورنىندا عانا ەڭبەك ەتەدى. ەگەر بىرەۋ ورماندا جوعالىپ كەتسە دە، وسى ماماندىق يەلەرى ىزدەۋگە شاقىرىلادى.

مىسالى، ىلە الاتاۋىنداعى بوگدانوۆيچ مۇزدىعى ايماعىنا (تەڭىز دەڭگەيىنەن 3700 مەتر بيىكتىكتە) توعىز تۋريست بارعان، ولاردىڭ بىرەۋى سىرقاتتانىپ قالادى. ونىڭ ەپيلەپسيامەن اۋىرعانى بەلگىلى بولدى، دەنەسىندەگى تىرىسۋلار 40 مينۋتقا دەيىن سوزىلعان. كوپ ۇزاماي رەسپۋبليكالىق جەدەل-قۇتقارۋ جاساعىنىڭ قۇتقارۋشىلارى كومەككە باردى. اسپالى جول جۇمىس ىستەمەگەندىكتەن تۋريستەرگە جەتۋ دە قيىنعا سوققانى انىق. قۇتقارۋشىلار شىمبۇلاقتان تالعار شاتقالىنا دەيىن، ودان ءارى بوگدانوۆيچ مۇزدىعىنىڭ ەتەگىنە دەيىنگى قاشىقتىقتى جاياۋ ءجۇرىپ ءوتتى. تاڭ اتقاندا ءبىر توپ تۋريستەردى تاۋىپ العان قۇتقارۋشىلار العاشقى مەديسينالىق كومەك كورسەتىپ، ەر ادامنىڭ جاعدايى قاناعاتتانارلىق ەكەنىنە كوز جەتكىزىپ، ونى تومەنگە الىپ ءتۇستى.

كوبىنەسە قۇتقارۋشىلار قازاقستاندىقتاردى ورتەنىپ جاتقان ۇيلەردەن شىعارۋعا كومەكتەسۋ كەزىندە ءوز ومىرلەرىنە ءقاۋىپ توندىرەدى. 2020 جىلدىڭ 16 قىركۇيەگىندە پەتروپاۆلدا بەس قاباتتى تۇرعىن ءۇي ورتەندى. ءورت ورنىنا جەتكەن قۇتقارۋشىلار 75 تۇرعىندى ەۆاكۋاسيالادى. ولار 25 ادامدى باسپالداقپەن، تاعى 50 ادامدى ءتۇرلى امالدارمەن ءقاۋىپسىز ايماققا شىعاردى، زارداپ شەككەندەر بولعان جوق. جاقىندا عانا، 14 قازاندا استانا قالاسىندا جەتى قاباتتى ۇيدەگى پاتەر ورتەندى. ءورت سوندىرۋشىلەر دە جالىندى دەر كەزىندە اۋىزدىقتاپ، تەز ارادا ءسوندىردى.

كوبىنەسە پوليسيا قىزمەتكەرلەرى دە قۇتقارۋشى رەتىندە ارەكەت ەتەدى. 2020 جىلدىڭ 5 قازانىندا رۋدنىيدا ءدال وسىنداي جاعداي بولدى: پوليسيا قىزمەتكەرلەرى ءورت شىققان بەس قاباتتى ءۇيدىڭ تۇرعىندارىن ەۆاكۋاسيالادى. قۇتقارۋ كەزىندە ولاردىڭ ءبىرى ءۇشىنشى قاباتتىڭ بالكونىندا جاڭا تۋعان بالاسى بار ايەلدى كورىپ قالعان. ايتۋىنشا، اناسى بالانى پودەزگە الىپ شىقسا، تۇتىننەن تۇنشىعىپ قالا ما دەپ قورىققان. وفيسەر كورپەنىڭ كومەگىمەن بالانى تومەن تۇسىرگەن. بۇل ءساتتىڭ بەينەجازباسى جەلىگە تاراپ كەتىپ، كوپشىلىكتىڭ سۇيىسپەنشىلىگى پەن ريزاشىلىعىن تۋدىردى.

دارىگەرلەر دە كەيدە وزدەرىنىڭ رەسمي وكىلەتتىكتەرىنەن شىعىپ كەتىپ، ادامداردى ورتتە بەلگىلى ءبىر ولىمنەن قۇتقارىپ قالىپ جاتادى. 21 تامىزدا الماتىداعى №1 پەرزەنتحانانىڭ دارىگەرلەرى جاڭا تۋعان سەگىز بالانى قۇتقارىپ، توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ ماماندارى كەلگەنشە وزدەرى ءورتتى سوندىرۋگە كىرىسكەن.

وسىنداي وقيعالارعا قاراپ، كەز كەلگەن قازاقستاندىق قۇتقارۋشى بولا الادى دەگەن تۇجىرىم جاساۋعا بولادى. تەك باتىلدىق، جاناشىرلىق، وتانشىلدىق قاسيەتتەر كەرەك. ناعىز قاھارماندار – وقيعا ورنىنا كەزدەيسوق تاپ بولسا دا، ول جەردەن بەيجاي كەتىپ قالا المايتىن قاراپايىم ادامدار. ماسەلەن، ناۋرىز ايىندا سولتۇستىك قازاقستان مەديسينالىق كوللەدجىنىڭ ەكى ستۋدەنتى 19 جاستاعى نيكيتا كازاكوۆ پەن كاسىپتىك پەداگوگيكالىق كوللەدجدىڭ ستۋدەنتى 20 جاستاعى دميتريي ەسيكوۆ سۋعا باتىپ بارا جاتقان ادامدى قۇتقارۋعا اسىعا جونەلدى. بايعۇس بالىقشىنى مۇزدى سۋدان وزەن جاعاسىنا شىعارىپ العان جاستار وعان قاجەتتى كومەك كورسەتىپ، ءتىپتى ۇيىنە دەيىن شىعارىپ سالدى.

وسى الماتىنىڭ وزىندە تاعى ءبىر ستۋدەنت سۋعا باتىپ بارا جاتقان شەتەلدىكتى قۇتقارىپ قالعانى بار. جاعاجايدا دەمالىپ جۇرگەن 18 جاستاعى الماتىلىق مارعۇلان دۇيسەش 43 جاستاعى اۋعان ازاماتىنىڭ سۋعا باتىپ بارا جاتقانىن بايقاپ قالىپ، ءبىر سەكۋند تا ويلانباستان، دەرەۋ سۋعا ءتۇسىپ، ەر ادامدى جاعاعا شىعارعان. وسى كەزدە سۋعا باتىپ بارا جاتقان ادامدى سۋ قويماسىنىڭ جاعاسىندا كەزەكشىلىكتە جۇرگەن 109 قىزمەتىنىڭ قىزمەتكەرى قوزى بۇركىتبايحان دا كورگەن. جىگىت جابىرلەنۋشىنى الىپ شىققان ساتتە قۇتقارۋشى جۇگىرىپ جەتىپ، زارداپ شەگۋشىگە كومەكتەسىپ ۇلگەرگەن. 28 تامىزدا ەكەۋى دە سۋدا كومەك كورسەتكەنى ءۇشىن ماراپاتتالدى.

2020 جىلدىڭ 26 ​​تامىزىندا الماتىدا كەزدەيسوق ءوتىپ بارا جاتقان ادامدار ارىقتان نارەستەنى تاۋىپ العان. بۇل وقيعا دا تۇندە ورىن العان. بالا دەرەۋ كانالدان شىعارىلىپ، جەدەل جاردەم مەن پوليسيا شاقىرىلعان. وسى وقيعانىڭ بەينەجازباسى قازاقستاندىقتاردىڭ كەيبىر تۋىستارىنا قاراعاندا، بەيتانىس ادامدار قانشالىقتى ادامگەرشىلىك تانىتا الاتىنىن ۇزاق ۋاقىت ەسكە سالادى.

2019 جىلدىڭ شىلدە ايىندا دا بالاعا قاتىستى قايعىلى وقيعا ورىن الا جازدادى. ول كەزدە تەمىرتاۋلىق اندرەي سەمەنوۆ بولماسا، سۋ جۇتقان التى جاسار قىز ءولىم قۇشار ەدى. ول ەش ويلانباستان جاساندى تىنىس الدىرۋعا كىرىسكەن.

«مەن فيلمدەردى كورگەندى جاقسى كورەمىن. كينوكارتينالاردان سۋعا باتقان ادامداردىڭ قالاي قۇتقارىلعانىن دا اڭعارعانمىن. قاجەتتى ساتتە مەن ءبارىن ەسىمە ءتۇسىردىم: كەۋدەگە 30 كومپرەسسيا جانە اۋىزعا ەكى رەت دەم بەرۋ، 30 كومپرەسسيا جانە ەكى رەت دەم بەرۋ. ءبىر كەزدە مەن دە مۇنى ىستەي المايتىنىمدى سەزىندىم. ول باسىن كوتەردى: كليرينگ جوق، سودان كەيىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىن اينالامداعىلار ءتۇسىندىردى. ول جەردە مەنەن باسقا بۇل دۇنيەلەردى ىستەي الاتىن جان دا جوق ەدى. كىلەڭ ۇلكەن كىسىلەر مەن بالالار»، - دەپ ەسىنە الادى ول.

كوپ ۇزاماي ول قىزدىڭ كەۋدەسىنەن سىرىلداعان دىبىستاردى ەستيدى. ول قىزدىڭ دەنەسىن اۋدارىپ، ارقاسىن ۋقالاي باستادى جانە قايتادان جاساندى تىنىس الدىرۋعا كوشتى. بالانىڭ اۋزىنان سۋ شىققاندا عانا، اندرەي ونىڭ ءومىر سۇرەتىنىن ءتۇسىندى. ول قىزدى كوتەرىپ، كولەڭكەگە اپاردى. وسى كەزدە جەدەل جاردەم بريگاداسى كەلدى. بالانى قۇتقارعانى ءۇشىن اندرەي مەدالمەن ماراپاتتالدى. بۇل تۋرالى دا ب ا ق جارىسا جازدى.

بىلە بىلسەڭىز، ءومىر سۇرگىسى كەلمەيتىندەر دە قۇتقارىلادى. 2020 جىلدىڭ 17 شىلدەسىندە استانا قالاسىندا جاس قىز كوپىردەن سەكىرىپ، وز-وزىنە قول جۇمساماق بولعان. وعان كومەككە حارەوگرافيا ءمۇعالىمى ازات كوشەربايەۆ پەن ينجەنەر ميحايل چيجيك جەتكەن. وسى كەزدە «تۇلپار» كوپىرىندە پاترۋلدەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن استانالىق قۇتقارۋشىلار سۋ ىشىندەگى ادامداردى كورىپ، دەرەۋ ولارعا قايىقپەن ءجۇزىپ بارعان. مىنە، قۇتقارۋشىلار مەن قاراپايىم قازاقستاندىقتار بىرىگىپ، قىزدى اجالدان امان الىپ قالدى.

ءتىپتى ۆيسە-مينيسترلەر دە قۇتقارۋشى بولا الادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيسە-مينيسترى مارات شورانوۆ مينيسترلىك باسپالداقتارىندا ەسىنەن تانىپ قالعان ايەلدى امان الىپ قالعان بولاتىن. ول ايەلدىڭ باسىن سوعىپ الماس ءۇشىن جۇگىرىپ بارىپ، ۇستاپ الدى.

«ول حيرۋرگ بولاتىن، سوندىقتان زارداپ شەگۋشىنى بىردەن ىڭعايلاپ، ونىڭ اسفيكسياعا ۇشىراعانىن بايقادى، ونىڭ بەت-جۇزى كوگەرىپ كەتكەن ەدى. شەنەۋنىك بىردەن وعان ءتيىستى مەديسينالىق كومەك كورسەتە باستادى. وكپەگە اۋا ءوتۋ ءۇشىن كەڭىردەكتە ساڭىلاۋ جاساۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىنىپ، تراحەوستوميا ءتاسىلىن قولدانعان»، - دەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆ.

ونىڭ مالىمەتىنشە، كەيىن ايەل اپپاراتتىڭ كومەگىنسىز تىنىس الا باستاعان. ال شورانوۆ جەدەل مەديسينالىق جاردەم شاقىرتتى. 1969 جىلى تۋعان ايەل جەدەل ىشەك وتىمسىزدىگى دياگنوزىمەن جالپى حيرۋرگيا جانە پروكتولوگيا بولىمىنە جاتقىزىلدى.

وكىنىشكە قاراي، ادامداردى قۇتقارۋ شارالارى ۇنەمى قۋانىشتى دا جاقسى ەستەلىكتەرمەن قالا بەرمەيدى. ءبىراق سوعان قاراماستان، ادامدار قاھارمانعا اينالادى. مىسالى، 2016 جىلى بەسىنشى قاباتتاعى تەرەزەدەن قۇلاپ كەتكەن بەس جاسار قىزدى قۇتقارىپ قالعان نيكولاي پانيۋشكيننىڭ وقيعاسىن ۇمىتا قويعان جوقپىز. ول بىرنەشە ومىرتقا جاراقاتىن الىپ، توسەككە تاڭىلعان. ءسابيدىڭ اتا-اناسى قۇتقارۋشىعا ەشقانداي كومەك كورسەتپەدى. تەك ءتورت جىلدان كەيىن اقمولا وبلىسىنىڭ پوليسەيلەرى قىزدىڭ وتباسىن تاپتى. انىقتالعانداي، قىزدىڭ اناسى بۇعان دەيىن بالا تاربيەسىنە نەمقۇرايلى قاراعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان. نيكولاي پانيۋشكين ءتورت جىل بويى ورنىنان تۇرا المادى. ايەلى قايتىس بولدى، ونىڭ دەنساۋلىعىن قالپىنا كەلتىرۋگە كۇشى دە، اقشاسى دا بولمادى. باتىردىڭ جاعدايى قيىن بولىپ شىقتى، ءبىراق بىرلىگى جاراسقان قازاق حالقى ونى قيىندىقتا قالدىرعان جوق. اقشا جيناپ، ءتىپتى ونى اياعىنان تۇرعىزىپ الدى.

بارلىق قۇتقارۋشىلار، كىمنەن سۇراساڭىز دا، وزدەرىنىڭ ارەكەتتەرىن تابيعاتتان تىس دەپ سانامايدى. ەگەر ولاردىڭ وتكەنگە قايتا ورالۋ مۇمكىندىگى بولسا، ولار ەشتەڭەگە قاراماستان ءبارىن قايتادان سولاي ىستەيتىنىن باسا ايتادى.

اسحات قويشىعارا ۇلى