Dalanews.kz «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا دجوردج ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىم الىپ كەلگەن گەوگراف، گەوگرافيا عىلىمىنىڭ كانديداتى كەنەنباي مامبەتالييەۆتى سوزگە تارتقان ەدى.
قازىرگى ۋاقتا تۇرالاپ قالعان ءتۋرزيمدى، قازاقستانىنڭ تۋريزم سالاسىن قالاي دامىتۋعا بولادى؟ تىڭ يدەيا، جاڭا ۇسىنىس، جاڭا پىكىر. وقىپ كورىڭىزدەر، وقىرمان، مارحابات!
- قازاقستان الەمدەگى جەر كولەمى جاعىنان وندىققا ەنەتىن ەلدىڭ ءبىرى رەتىندە تۋريستىك پوتەنسيالى وراسان دەپ ماقتانامىز. وسىعان قاراماستان ەلىمىزدە تۋريزم سالاسى نەگە دامىماي وتىر؟
- كەز-كەلگەن مەملەكەت بەلگىلى ءبىر سالانى دامىتۋ ءۇشىن ونىڭ بولاشاقتاعى دامۋ جوسپارىن ارنايى ستراتەگيالىق قۇجات ارقىلى ايقىندايدى. بۇل قۇجات مەملەكەتتىك ورگاندار، سالا عالىمدارى جانە وسى سالاعا قاتىستى مۇددەلى تاراپتاردىڭ بارلىعىنىڭ قاتىسۋمەن جاسالۋى مىندەتتى.
وسى تۇرعىدا مەن ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىنگى قابىلدانعان بارلىق تۋريزم باعدارلامالارى مەن كونسەپسيالارىن اقش تۋريزم سالاسىنىڭ عالىمدارىمەن بىرگە تولىققاندى زەرتتەدىك.
سونداعى انىقتاعانىمىز، بىزدەگى تۋريزمدەگى كوپتەگەن باعدارلامالار مەن كونسەپسيالاردا ناقتى ءبىر عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسىن پايدالانباعان.
ءتىپتى سوڭعى 2017 جىلى قابىلدانعان 2023 جىلعا دەيىنگى تۋريزم كونسەپسياسىندا دا ەلدىڭ تۋريستىك الەۋەتى دۇرىس زەرتتەلمەگەن.
زەرتتەۋىمىزدىڭ ناتيجەسىندە كونسەپسيا اۆتورلارى ءتۋريزمدى جەتە تۇسىنبەگەن، عىلىمي ساۋاتى كۇماندى جانە ەلدىڭ ەكونوميكالىق، گەوگرافيالىق جاعدايىنان مۇلدەم حابارى جوق دەگەن قورىتىندىعا كەلدىك. ياعني، بۇل جاعدايدا ءتۋريزمنىڭ دامۋى تۋرالى ءسوز ايتۋ ارتىق.
- ەلىمىزدىڭ 2023 جىلعا دەيىنگى تۋريزم دامۋ كونسەپسياسىنا كۇمان كەلتىرەرلىكتەي قانداي دالەلدەرىڭىز بار؟
- قازاقستاننىڭ 2023 جىلعا دەيىنگى تۋريزم دامۋ كونسەپسياسى سەنىمسىز اقپاراتتار نەگىزىندە جازىلعان.
مىسالى، كونسەپسيادا ءتۋريزمدى دامىتۋعا قيىندىق تۋدىراتىن نەگىزگى سەبەپتەردىڭ ءبىرى رەتىندە:
“تۋريزم سالاسىندا بىلىكتى كادرلاردىڭ، ونىڭ ىشىندە اكادەميالىق ءبىلىم سيپاتىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، ءبىلىم باعدارلامالارىنىڭ ەڭبەك نارىعىنىڭ تالاپتارىنان، وندىرىستەر قاجەتتىلىكتەرىنەن، جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ كۇتۋىنەن ءبىرشاما الشاقتىعىن” اتاپ كورسەتەدى.
ولار وسى مالىمەتتى قايدان العان، قانداي اقپاراتتارعا سۇيەنىپ جاساعان؟
ەگەر كونسەپسيا اۆتورلارى تۋريزمدە قىزمەت كورسەتەتىن باسقا ماماندىق يەلەرى مەن تۋريزم ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن مامانداردىڭ پروسەنتتىك ۇلەسىن كورسەتسە، جوعارىداعى ينفورماسيانىڭ شىنايلىعىنا كەلىسەر ەدىك.
ال كونسەپسيا اۆتورلارى ءتۋريزمنىڭ دامىماۋىنا باستى كەمشىلىكتەر رەتىندە ماماندىق بەرۋ مەكەمەلەرىن نەگىزسىز ايىپتاي سالعان. ءبىلىم جانە عىلىم مينيستىرلىگى وسى ايىپتاۋعا رەسمي تۇردە جاۋاپ بەرەدى دەپ سەنەمىز.
-كونسەپسيا اۆتورلارىنىڭ ەلدىڭ گەوگرافيالىق جاعدايىنان حابارى جوقتىعىنا قانداي دالەلىڭىز بار؟
- كونسەپسيادا “كەمپينگتىك تۋريزم، اۆتوتۋريزم جانە كاراۆانينگ” ءتۋريزمىن دامىتۋدى جوسپارلاعان. اۆتورلاردىڭ ايتۋىنشا وسى سالانى دامىتۋ ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن وتە قولايلى-مىس. سەبەبى ءتۋريزمنىڭ وسى ءتۇرى بارلىق ماۋسىمدا (ۆسە سەزوننىي) دامي بەرەدى دەيدى.
وسى اقپارات لوگيكاعا سايكەس كەلە مە؟
ەلىمىزدىڭ كەيبىر ايماقتارىندا قىس مەزگىلىندە تابيعات اياسىندا سەرۋەندەۋ تۇرماق، جۇمىس پەن ءۇيدىڭ اراسىنا قاتىناۋ مۇڭ بولادى ەمەس پە؟
سۋىق كۇندەرى رەسپۋبليكاداعى ماڭىزدى قالاارالىق تراسسالار دا جابىلادى. بارشانىڭ قاتتى سۋىقتا كوپتەگەن مەكەمەلەر جۇمىسىن توقتاتاتىنىن بىلە تۇرا، اۆتورلاردىڭ قىسقى مەزگىلدە دە ساياحات جوسپارلاۋى كۇلكى شاقىرادى.
ەلىمىزدىڭ تابيعات جاعدايلارىن ەسكەرمەگەنىنە قاراپ كونسەپسيا اۆتورلارىنىڭ گەوگرافيالىق بىلىمىنە كۇماندانامىن.
-سوندا ەلىمىزدە “كەمپينگتىك تۋريزم، اۆتوتۋريزم جانە كاراۆانينگ” ءتۋريزمىن دامىتۋعا مۇمكىندىك جوق پا؟
- ءدال قازىرگى كەزدە بىزدە ءتۋريزمنىڭ وسى ءتۇرىن دامىتۋعا قاجەتتىلىك تە، مۇمكىندىك تە جوق. مەن ايتار ەدىم، بۇل ءبولىم گەرمانيا، جۇڭگو جانە رەسەيدىڭ ءتۋريزمىن دامىتۋعا ارنالعان سياقتى.
سەبەبى كونسەپسيادا سول مەملەكەتتەردىڭ الەۋەتى تۋرالى مالىمەتتەر بەرىلىپ، قازاقستاننىڭ الەۋەتى نازاردان تىس قالعان.
ەلىمىزگە بارلىق شەتەلدىك تۋريستەر ءوز كولىكتەرىمەن كەلمەيتىنى بەلگىلى.
مىسالى، اۆستراليا مەن امەريكا، ەۋروپا جانە ازيانىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنەن كەلەتىن تۋريستەر ءوز كولىكتەرىمەن كەلمەيدى.
ال، ەلىمىزدە تۋريستەرگە كولىك قۇرالدارىن ارەنداعا بەرە الاتىن ورتالىقتارى بار ما؟ بولسا قانشا اۆتوورتالىق بار؟
جالپى ءتۋريزمنىڭ بۇل سالاسىنا كەز-كەلگەن كولىك جارامايتىندىقتان، ارنايى اۆتوكولىكتەر قاجەت. ال، تمد كولەمىندە ءوز اۆتوكولىكتەرىمەن كەلەتىن تۋريستەردىڭ كولىگى بۇزىلعان جاعدايدا تەحنيكالىق كومەك بەرەتىن قانشا ورتالىق بار؟
قازىرگى تاڭدا ءتۋريزمنىڭ بۇل تۇرىنە ۇلتتىق دەڭگەيدە كوڭىل بولۋگە ءالى ەرتە، سەبەبى بىزدە ءبىرىنشى كەزەكتە ءتۋريزمنىڭ دايىن تۇرعان نىسانداردىڭ كوپشىلىگى بوس تۇر.
وسى نىساندار پايدا اكەلۋى ءۇشىن قاجەتتى تۋريستەردى ءالى تارتقان جوقپىز.
الىس شەتەلدەن كەلەتىن تۋريستەردىڭ سانى ون بەس-جيىرما ميلليوننان اسقاننان سوڭ عانا ءتۋريزمنىڭ وسى ءتۇرىن دامىتۋ تۋرالى ايتۋعا بولار. ال ءقازىر، اۆتوتۋريزم، كاراۆانينگتى قولعا الۋدان بۇرىن، ەلىمىزدە سول كولىكتەر جۇرەتىن جولداردىڭ ساپاسىن رەتكە كەلتىرگەن ءجون.
-كونسەپسيادا لوگيكاعا سايكەس كەلمەيتىن تۇستار رەتىندە تاعى دا قانداي دايەكتەمەلەرىڭىز بار؟
كونسەپسيادا ءتۋريزمنىڭ 12 سالاسىن دامىتۋ جوسپارلانعان.
وسىنشاما كوپ باعىتتى باس-اياعى بىرنەشە جىلدىڭ ىشىندە ۇلتتىق دەڭگەيدە قالاي دامىتپاق؟
مىسالى، “مەديسينالىق تۋريزم” بولىمىندە اۆتورلار مەديسينا سالاسى بويىنشا باسقا مەملەكەتتەردىڭ ليدەر ەكەندىگىن مويىندايدى. سولاي بولا تۇرا، قازاقستاندا جاسالعان نەبارى 40 جۇرەك پەن 5 وكپە ترانسپلانتاسيالاۋ وپەراسيالارىن ۇلكەن جەتىستىك رەتىندە قاراستىرىپ، وسى ەلدەرمەن مەديسينالىق ءتۋريزمدى سالاسىندا باسەكەگە تۇسپەك.
ارينە، ءبىر وپەراسيانىڭ ءوزى ۇلكەن جەتىستىك. وسى كەزدە تاعى سۇراق تۋىندايدى، جوعارىدا اتالعان وپەراسيالار قانشا پاسيەنتكە شاققاندا ءساتتى جاسالىپ وتىر؟
ەگەر اۆتورلار كونسەپسيادا سوڭعى بەس جىلدىڭ ستاتيستيكالىق دەرەكتەرىن پايدالاندى دەسەك، جىلىنا ءبىر ترانسپلانتاسيا جاساۋ ءبىزدىڭ مەديسينانىڭ جوعارى دارەجەدە ەكەندىگىن ايقىندايدى ما؟
وتاندىق مەديسينا ەل ازاماتتارىن ەمدەپ بولىپ، باسقا ەلدىڭ ازاماتتارىن ەمدەۋ جاعدايىنا جەتتى مە؟ ەرتەڭ شەتەلدىك تۋريستەردى ەمدەۋ ءساتسىز بولعان جاعدايدا قازاقستاننىڭ الەم الدىنداعى بەدەلى نە بولادى؟
ساتسىزدىككە ۇشىراعان كليەنتتىڭ قورعاۋشىلارى حالىقارالىق نەمەسە جەرگىلىكتى سوتتارعا جۇگىنگەن جاعدايدا تۋريزم كوميتەتىنىڭ ءرولى قانداي بولادى؟
وسىنداي كەزدە تۋريزم يندۋسترياسى كوميتەتى قانشالىقتى جاۋاپكەرشىلىك ارقالايدى؟ تاعى ءبىر ماسەلە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ءىس باسقارماسىنىڭ اۋرۋحاناسىن مەديسينا ءتۋريزمىن دامىتۋعا پايدالانۋدى جوسپارلاۋ قانشالىقتى قيسىندى؟ وسى تۇرعىدا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيستىرلىگىنىڭ ويىن ءبىلۋ ماڭىزدى دەپ ويلايمىن.
- مادەنيەت جانە سپورت مينيستىرلىگىنىڭ ۆەب سايتىندا قازاقستاننىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى دامۋ باعدارلاماسىنىڭ “جوباسى” جۇكتەلگەن ەكەن. بۇل 2023 جىلعا تۋريزم دامۋى كونسەپسياسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن جاسالعان باعدارلاما “جوباسى” ما الدە وسى كونسەپسيانىڭ ورىن الماستىراتىن جاڭا باعدارلاما ما؟ ول تۋرالى نە ايتاسىز؟
- نەگىزى، تۋريزم دامۋىنىڭ 2023 جىلعا دەيىنگى كونسەپسياسى قاي جىلعا ارنالعانى تۇسىنىكسىز، سەبەبى وسىندا 2025 جىلى كۇتىلەتىن ناتيجەلەر دە ءجۇر.
جالپى بۇل تۋرالى تۋريزم يندۋسترياسى كوميتەتىنەن سۇراۋ كەرەك شىعار، بۇل باعدارلاما “جوبانىڭ” نە نارسە ەكەنىن.
ءبىر شولىپ شىقتىم، جۇمىس ءتىپتى پىكىر بەرۋگە جارامسىز.
الەم ەلدەرىنىڭ تۋريزم سالاسىندا جەتكەن جەتىستىكتەرىن باياندايتىن جانە اعىلشىن تىلىندە “Fun facts” دەيدى عوي، وسىنداي اقپاراتتاردى جيناقتاعان ءجۇز ەلۋ التى بەتتەن تۇراتىن ەڭبەك!
وسى “باعدارلاما جوبانى” جاساعان ادامداردىڭ ءوزى ىشىندە نە جازىلعانىن تولىق ايتىپ بەرە المايتىن شىعار دەپ ويلايمىن. وسىعان دەيىنگى جاريالانعان اقپاراتتاردى تۇرلەندىرىپ جانە شەتەلدىك ءتۋريزمدى تالداي وتىرىپ قايتا جازىپ شىعىپتى.
قازاقستان ءتۋريزمىن دامۋىنا ۇلەس قوسا المايدى! الدىنا كەلگەن قۇجاتتىڭ ساپاسىن تەكسەرمەستەن قابىلداعانىنا قاراپ، ۇكىمەتكە دە تۋريزم سالاسىنىڭ بولاشاعى ءبارىبىر ەكەنىن بايقايمىز.
- ەلىمىزدىڭ ساياساتى ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا قولايلى ما؟ ساياسات پەن تۋريزم ەكەۋىنىڭ قانداي قارىم-قاتىناسى بار جانە ولاردى جەكە دارا قاراستىرۋعا بولادى ما؟
- تۋريزم بۇل تىكەلەي ساياساتتىڭ ىقپالىمەن ءوسىپ وركەندەيتىن سالا. ءقازىر ءبىزدىڭ بيلىك تۋريزمگە وتە قولايلى جاعداي جاساپ وتىر. وكىنىشتىسى وسى جاعدايدى تۋريزم سالاسىنا جاۋاپتى مەكەمەلەر ءتيىمدى پايدالانا الماي وتىر.
الەمنىڭ ءبىراز ەلدەرىندە ءبىزدىڭ بيلىك ءتارىزدى ءتۋريزمدى قولداپ جاتقان جوق.
جاعىمسىز ساياساتتىڭ اسەرىنەن تۋريزم سالاسىنان تۇسەتىن تابىستان ايىرىلىپ جاتقان مەملەكەتتەر دە بار.
مىسالى، بىرنەشە جىل بۇرىن اقش-تىڭ پرەزيدەنتى وزگەرگەنىن بىلەسىزدەر. جاڭا پرەزيدەنت اقش-تىڭ قاۋىپسىزدىگى ماقساتىندا جەتى مۇسىلمان ەلدىڭ تۋريستەرىنىڭ ەلگە كىرۋىنە ۋاقىتشا تيىم جاسادى.
ال بۇل اقش ەكونوميستەرىنىڭ دەرەگىنە قاراعاندا، ەلدەگى تۋريزم سالاسىندا بايلانىستى 40 000 جۇمىس ورنىن جوعالتۋ مەن ميللياردتاعان دوللار تابىستان ايىرىلۋ ارقىلى نەگاتيۆتى اسەرى ەتىپتى.
وسى ساياساتتان كەيىن اقش تۋريستەر كوپ كەلەتىن مەملەكەتتەر اراسىندا فرانسيادان كەيىنگى ەكىنشى ورىننان دا ءتۇسىپ قالدى. وسى تىيىم ارقىلى اقش الەمدەگى مۇسىلمان تۋريستەردەن، ءتىپتى ەۋروپانىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنىڭ ازاماتى بولىپ سانالاتىن مۇسىلمان تۋريستەردەن دە ايىرىلىپ وتىر.
ءتىپتى كەيبىر ەۋروپانىڭ دامىعان مەملەكەتتەرى ءوز ازاماتتارىنا اقش-قا بارماۋعا كەڭەس بەرىپ، ۇلتتىق تۋريستتىك پورتالدارىندا اقش-تى تۋريستەرگە ءقاۋىپتى ەلدەر ساناتىنا ەنگىزىپ قويعان.
سونىمەن بىرگە، كونسەرۆاتيۆتى مەملەكەت، ساۋد ارابياسى بۇرىن ەلگە تەك قانا مۇسىلمان تۋريستەردى قابىلدايتىن. قازىرگى تاق مۇراگەرىنىڭ ساياساتى بويىنشا (مۇسىلمانداردىڭ ءدىني كيەلى جەرلەرىنەن باسقا ايماقتارعا)، بارلىق تۋريستەردىڭ ەلگە ەركىن كىرۋىنە رۇقسات بەرۋدە. وسى ارقىلى ساۋد ارابياسى مۇناي تاۋسىلعاننان كەيىنگى كەزەڭدە دە ەكونوميكالىق دامۋدى تومەندەتپەۋدى قازىردەن باستاپ قولعا الۋدا.
وسى ىس-ارەكەتتەردىڭ بارلىعىنان تۋريزمگە ساياساتتىڭ تىكەلەي ىقپالىن كورۋگە بولادى. ال بىزدە ساياسي جاعدايدىڭ قولايلىلىعىنا قاراماستان تۋريزم يندۋسترياسى كوميتەتى تۋريستىك پوتەنسيالدىڭ جوعارى مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا الماستان سالانى ءتيىستى دارەجەدە دامىتا الماي الماي وتىر.
- ءسىزدىڭ ويىڭىزشا ەلىمىزگە شەتەلدىك تۋريستەردى تارتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ قانداي شارالار اتقارساق ەلگە تۋريستەردى كوپتەپ تارتا الامىز؟
- ەڭ ءبىرىنشى، ءتۋريزمنىڭ قانداي تۇرلەرىن دامىتۋ قاجەتتىگىن انىقتاۋ كەرەك. شەتەلدىك تۋريستەردىڭ باسىم بولىگى تابيعات اياسىندا (ۇلتتىق پاركتەر، ۇلتتىق ساياباقتار مەن قورىقتار جانە ت.ب) بولۋدى ۇناتاتىنىن ەسكەرۋىمىز شارت.
ەكىنشىدەن، قاي ەلدىڭ تۋريستتەرىن تارتۋ ەل ەكونوميكاسىنا پايدالى ەكەنىن انىقتاۋ قاجەت. كونسەپسيا اۆتورلارى ەلىمىزگە كەلەتىن تۋريستەردىڭ باسىم بولىگى تمد مەملەكەتتەرىنە تيەسىلى ەكەندىگىن، ولاردىڭ رەسەي، وزبەكستان جانە قىرعىزستاننان ەكەنىن اتاپ كورسەتكەن. مەن ايتار ەدىم، ولار ءبىزدىڭ ەكونوميكاعا جۇمساعان قارجىسىنىڭ ءبىراز بولىگىن قايتادان وزدەرى الىپ كەتەدى. بۇل تۋريستەردەن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى ايتا قالارلىقتاي پايدا كورمەيدى.
سوندىقتان بىزگە اۆستراليادان، اقش، ەۋروپا جانە ازياداعى دامىعان ەلدەردەن كەلەتىن تۋريستەردى تارتۋ ماڭىزدى.
ۇشىنشىدەن، ازاماتتارىن ەلگە تارتقىمىز كەلەتىن مەملەكەتتەرمەن تياناقتى تۇردە جۇمىس جاساۋ وزەكتى. ياعني، وسى ەلدەردە قازاقستان ءتۋريزمىن ءتيىمدى، ارزان جانە ناتيجەلى تاسىلدەرمەن ناسيحاتتاۋ. وسىلاردى عىلىمي تۇردە جۇيەلەپ، سول جوسپار بويىنشا ءىس-شارالاردى اتقارساق جاقسى ناتيجەگە جەتە الامىز.
- وسى شەتەلدىك تۋريستەردىڭ كوپتەپ كەلمەۋىنە ۆيزا ماسەلەسى كەدەرگى بولىپ جاتقان جوق پا؟ جاقىندا ەنگىزىلگەن “جىبەك جولى ۆيزاسىنىڭ” ەل تۋريزمىنە اسەرى قانداي بولماق؟
- سىرتقى ىستەر مينيستىرلىگى وراسان جۇمىس جاسادى دەپ ايتا الامىز. ولار الەمنىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنىڭ بارلىعىنا ءبىزدىڭ ەلگە كەلۋى ءۇشىن ۆيزاسىز رەجيم ورناتىپ قويعان.
ياعني، شەتەلدىك تۋريستەر بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە دەيىن ءبىزدىڭ ەلگە ەركىن كىرىپ شىعا الادى. ءتىپتى جاڭا دەرەك بويىنشا وسى ۆيزاسىز رەجيمگە كىرەتىن مەملەكەتتەردىڭ سانى 100 دەن استام. ءبىراق، كونسەپسياداعى “پيلوتتىق تۇردە ۆيزا بەرۋ ورتالىعىن اشۋدى” جوسپارلاعانىن وقىپ وتىرىپ ەلگە تۋريستەردىڭ كەلۋىنە ۆيزالىق كەدەرگىلەر بار ءتارىزدى سەزىمدە بولدىم.
كونسەپسيا اۆتورلارىنىڭ “پيلوتتىق تۇردە ۆيزا بەرۋ ورتالىعىن اشۋ” ارقىلى ەلگە قاي مەملەكەتتىڭ ازاماتتارىن شاقىرماق بولعانىن تۇسىنبەدىم.
وسىدان كەيىن نە سىرتقى ىستەر مينيستىرلىگىنىڭ پالەنباي ەلگە ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزدىك دەگەنى جالعان اقپارات نەمەسە كونسەپسيا اۆتورلارىنىڭ وسى جۇمىستاردان مۇلدەم حابارى جوق دەۋگە بولادى. ارينە، “جىبەك جولى ۆيزاسى” قولداۋعا تۇرارلىق جاڭالىق. نەگىزىنەن، قازاقستان تۋريزمىنە ەل ەكونوميكاسىنا سالعان قارجىسىنىڭ ءبىر بولىگىن قايتا الىپ كەتەتىن تمد تۋريستتەرىن تارتۋ اسا ءبىر وزگەرىس اكەلەدى دەپ ايتا المايمىن.
- كونسەپسيادا 2016 جىلى ەلگە 6.5 ملن تۋريست كەلگەنىن حابارلاپتى دا، ال 2023 جىلى ەلگە كەلەتىن تۋريستەر سانىن 5.5 ملن-عا جەتكىزۋدى جوسپارلاپتى. مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
- ءبىز تۋريزمدەگى ستاتيستيكالىق دەرەكتەرىنە كۇمانمەن قارايمىز.
ال مىنا ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىن تۋريزم يندۋسترياسى كوميتەتىنەن سۇراۋمىز قاجەت. ەلىمىزدىڭ پرەمەر ءمينيستىرىنىڭ ۆەب سايتىندا 2016 جىلى الىس شەتەلدەن كەلگەن تۋريستەردىڭ سانىن 500 مىڭنان ءسال اساتىنىن كورسەتسە، ەلدەگى تۋريستىك فيرمالاردىڭ اقپاراتتارىندا قازاقستانعا 700 مىڭ شاماسىندا شەتەلدىك تۋريست كەلگەنىن حابارلايدى.
ال، 2009 جىلى ەلباسىمىز دۇنيەجۇزىلىك تۋريستىك ۇيىمنىڭ ون سەگىزىنشى سەسسياسىندا سويلەگەن سوزىندە، قازاقستاندىق تۋريستىك فيرمالاردىڭ ماركەتينگتىك زەرتتەۋلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، جاقىن جىلدارى ەلگە كەلەتىن تۋريست سانىن 14 ميلليونعا جەتەتىندىگىن حابارلاعان بولاتىن.
جوعارىداعى ءار ءتۇرلى مالىمەتتەر مەن كونسەپسياداعى شەت ەلگە شىعىپ، قازاقستانعا قايتا ورالعان ەل ازاماتتارىن دا شەتەلدىك تۋريستەردىڭ ساناتىنا قوسىپ قاراستىرعانىنا قاراپ، ءالى كۇنگە دەيىن ءتىپتى تۋريستەردى ساناۋ ءتاسىلىنىڭ دە ءبىر ىزگە تۇسپەگەندىگىن انىق بايقاي الامىز.
وسىنداي جاعدايدا ەل ءتۋريزمنىڭ الەمدىك تۋريزممەن باسەكەلەسۋى تۋرالى پىكىر ايتۋ تىپتەن ارتىق.
كونسەپسياداعى وسىنداي سەنىمسىز اقپاراتتار ەلىمىزدە ءتۋريزمدى زەرتتەۋ ماسەلەسىنىڭ دە داعدارىستا تۇرعاندىعىن ايقىندايدى. سالانى داعدارىستان شىعارۋدىڭ جالعىز جولى ءتۋريزمدى زەرتتەيتىن ءوز الدىنا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىن قۇرۋ!
- قولدانىستاعى كونسەپسيا اۆتورلارى وزدەرىنىڭ جاساعان ەڭبەكتەرىن دۇرىستىعىن قورعايتىنى انىق. ەندى كىمنىڭ جاساعان كونسەپسياسى ەل تۋريزمىنە ءتيىمدى ەكەنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
- كەلىسەمىن، قىسقا ۋاقىت ارالىعىندا، مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا وتىرىپ جاسالعاندىقتان ءبىزدىڭ جاساعان كونسەپسيا دا ءمىنسىز دەي المايمىز.
ونى انىقتاۋ ءۇشىن “التەرناتيۆتى كونسەپسيانى” باسپا ءسوز بەتتەرى مەن ينتەرنەت پاراقشالارىنا جاريالاپ، حالىق تالقىسىنا سالايىق، ەلىمىزدىڭ تۋريزم سالاسىنىڭ عالىمدارىنىڭ پىكىرىن بىلەيىك، ءتىپتى بولماسا عىلىم كوميتەتىنەن ارنايى ەكسپەرتتىك توپ قۇرىلىپ، قازىرگى قولدانىستاعى كونسەپسيا مەن ءبىزدىڭ جاساعان ەڭبەكتىڭ ساپاسىن سالىستىرايىق.
مۇددەلى تاراپتاردى تارتا وتىرىپ، ارتىق-كەم جەرلەرىن تۇزەتىپ، باسەكەگە قابىلەتتى تۋريزم قالىپتاستىرا الاتىن “جاڭا كونسەپسيا” جاسايىق.
ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز – مۇددەلى تاراپتارعا دامىعان ەلدەردىڭ تۋريزم كونسەپسياسىن جاساۋ تاسىلىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ەل ءتۋريزمىنىڭ دامۋىنا وڭ اسەر ەتۋ. بولاشاقتا تاعى دا ورەسكەل قاتەلىكتەرگە بوي الدىرماس ءۇشىن، ەندىگى قابىلداناتىن ستراتەگيالىق قۇجاتتاردى جاساۋدا سالا عالىمدارى مەن مۇددەلى تاراپتاردىڭ بارلىعىنىڭ مىندەتتى تۇردە قاتىسۋى قاجەتتىگىن جەتكىزۋ.
-ۋاقىت ءبولىپ، پىكىرلەسكەنىڭىزگە كوپ راحمەت!
سۇحباتتاسقان، نۇرتۋعان شىعان
