"جۇرتتىڭ ءبارى جاكىشيەۆ ەمەس". ءقازاتوموندىرىستىڭ "توكسيچنىي" اكتيۆتەردەن تازارعانى كىمگە كەرەك؟

Dalanews 05 ماۋ. 2023 06:41 1071

ەستەرىڭىزدە بولار، مۇحتار جاكىشيەۆ اباقتىدان بوساپ شىققاننان كەيىن دوسى ارمانجان بايتاسوۆقا بەرگەن سۇحباتىندا ءوزىن «ءقازاتوموندىرىس» كومپانياسىنا باسشى ەتىپ تاعايىنداعاندا، وعان سول كەزدەگى ۇكىمەت باسشىسى نۇرلان بالعىمبايەۆ كاسىپورىندى بانكروتتىق دەڭگەيگە جەتكىزىپ، تارقاتۋدى تاپسىرعاننى ايتتى ەمەس پە؟

ءبىراق جاكىشيەۆ شالا-جانسار كۇيدە جاتقان كاسىپورىننىڭ بويىنا قان جۇگىرتىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى الىپ كاسىپورىنعا اينالدىرعانىن ءبارىمىز بىلەمىز.

ەگەر سول كەزدە جاكىشيەۆ بالعىمباەيەۆتىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەي ورىنداپ، «ءقازاتوموندىرىستى» قۇردىمعا قۇلاتىپ جىبەرگەندە بىزدە اتوم ءوندىرىسى مۇلدە بولماس ەدى.

ال ءقازىر عوي، «قازاقستان الەمدە ۋران ءوندىرۋ بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان ەل» دەپ ءبارىمىز اڭگىمە ايتقاندا كەۋدەمىزگە نان پىسەردەي بولادى.

تۇتاس قازاق ماقتاناتىن الىپ كاسىپورىندى اياققا تۇرعىزعان جاكىشيەۆكە العىستان باسقا ايتارىمىز جوق.

ەگەر كەزىندە نازاربايەۆ رەجيمى جاكىشيەۆتىڭ سوڭىنا شام الىپ ءتۇسىپ، تۇرمەگە توعىتپاعاندا «ءقازاتوموندىرىس» بۇدان دا قۋاتتى، «روساتومنىڭ» الدىندا مۇلدە باس يمەيتىن الەمدىك كومپانياعا اينالار ەدى.


مۇنى ءبىز ايتپاساق تا، كوپشىلىك جاقسى بىلەدى.

ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز باسقا. تاياۋدا ساپارلاپ ءجۇرىپ «ءقازاتوموندىرىس» كومپانياسىندا جۇمىس ىستەيتىن تانىس جىگىتپەن كەزدەسىپ قالدىق. ءبىراز اڭگىمە ايتىلدى.

ءبىر ساتتە ەسىمە سوڭعى ۋاقىتتارى اقتاۋ قالاسىنداعى سۋ تۇششىتاتىن ماەك كاسىپورىنى قاتىستى ءبىراز اڭگىمە ايتىلعانى ەسىمە ءتۇسىپ، الىگى تانىسقا:

– بالەنشەكە، اقتاۋداعى ماەك «قازاتوموندىرىسكە» قاراۋشى ەدى. ونداعى جاعداي قالاي؟ وتكەندە كاسىپورىنعا قاتىستى اقپارات قۇرالدارىندا ءبىراز اڭگىمە تاراعانىن بايقادىم. ول جاقتاعى جاعدايى قالاي؟ – دەپ تانىسىما سۇراقتى توتەسىنەن قويدىم.

– وي، ءقازىر ماەك «قازاتوموندىرىسكە» قارامايدى. سوندىقتان ونداعى جاعدايدان حابارسىزبىن، – دەپ تانىسىم اڭگىمەنى قىسقا قايىردى.

– سوندا قالاي... ماەك ءقازىر قايدا قارايدى؟

– «ءقازاتوموندىرىس» لوندونداعى قور بيرجاسىنا شىعار الدىندا ءوزىنىڭ «توكسيچنىي» اكتيۆتەرىنەن قۇتىلۋ تۋراسىندا شەشىم قابىلدانعان-دى. مەنىڭ بىلۋىمشە، سول كەزدە ماەك ءبىرىنشى كەزەكتە ق ر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە بەرىلدى، ارتىنشا ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمدىگىنىڭ بالانسىنا ءوتتى، – دەپ تانىسىم ءوز بىلگەنىمەن ءبولىستى.

سول ساتتە جاردىڭ جاعاسىندا، تارقاۋدىڭ از-اق الدىندا تۇرعان «ءقازاتوموندىرىستى» بانكروت قىلماي، جان-جاقتى جۇمىس ىستەپ، الىپ كاسىپورىندا تەرەڭ شىڭىراۋدان سۇيرەپ شىققان مۇحتار جاكىشيەۆتىڭ بەينەسى كوز الدىما ەلەستەدى.


ەگەر جاكىشيەۆ تاعى 5 جىل «قازاتومونىدىرىستە» جۇمىس ىستەگەندە اقتاۋداعى ماەك تە قولدان-قولعا وتپەي، تابىستى كاسىپورىنعا اينالار ما ەدى دەگەن وي سانامدا قىلاڭ بەرگەنىن جاسىرىپ قايتەيىن. ءبىراق ول ويدى ەسكى تانىسقا ايتۋدى ارتىق سانادىم...

ءيا، «ءقازاتوموندىرىستى» مي باتپاقتان سۋىرىپ العان جاكىشيەۆ اقتاۋداعى ماەك-تى «توكسيچنىي» كۇيگە تۇسىرمەس ەدى عوي. ءبىراق جۇرتتىڭ ءبارى جاكىشيەۆ ەمەس قوي. ايتقانعا كونبەي، دەمى تاۋسىلاردىڭ ءسال الدىندا تۇرعان كومپانياعا جان ءبىتىردى ەمەس پە؟

«ءقازاتوموندىرىس» كاسىپورىننىڭ لوندون قور بيرجاسىنا شىققانى جاقسى. ءبىراق الىپ كاسىپورىننىڭ الەمدىك ارەناعا شىعۋ ءۇشىن وزىنە تيەسىلى سالالىق كاسىپورىندى سىرتقا تەپكەنىن ميعا سيدىرا الماي-اق قويدىم.

ويتكەنى اتوم وندىرىسىنە قاتىستى مەكەمەنىڭ «قازاتوموندىرىسپەن» قوسارلانا دامىعانى دۇرىس ەمەس پە؟ ال سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟

نۇرلان جۇماحان

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار