نەگىزگى باياندامانى جاساعان وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جەڭىس تۇياقوۆ ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا ءوسىم قارقىنى ساقتالىپ، 5،3% ءوسىم قامتاماسىز ەتىلگەنىن اتاپ ءوتتى.
وسى جولعى باياندامانىڭ مازمۇنى بۇرىنعىدان ەرەكشە بولدى. بارلىق سالالاردا ءوسىم بولا تۇرا، باياندامادا جەتىستىكتەر تىزبەلەنىپ ايتىلمادى. وبلىس دامۋىنا اۋداندار بولىنىسىندە تەرەڭ تالداۋ جاساعان ج. تۇياقوۆ نەگىزىنەن قاي باعىتتىڭ اقساپ جاتقاندىعىنا كوبىرەك توقتالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەسەپتى كەزەڭدە ونەركاسىپ ءوندىرىسىنىڭ ءوسىمى 3،7% بولسا، سونىڭ ىشىندە وڭدەۋ سالاسىنىڭ ۇلعايۋ كورسەتكىشى 6 % قۇراپ وتىر. جاڭادان ىسكە قوسىلعان 23 جانە كەڭەيتىلگەن 10 كاسىپورىننىڭ ەسەبىنەن 760 جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلدى. ءبىراق وسى كەزەڭدە اقسۋ، قاراتال ۇيعىر اۋداندارى ءوندىرىس كولەمىن قۇلدىراتىپ جىبەرگەن. سول سياقتى ءىرى قارا ەتى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا مۇلدە ەكسپورتقا شىعارىلماعان. جوسپارلانعان 15 مال بورداقىلاۋ الاڭىنىڭ 2550 باسقا ارنالعان 8ء-ى قۇرىلسا، بۇل ورايدا قاراتال، اقسۋ، ەسكەلدى جانە پانفيلوۆ اۋداندارى كورسەتكىشتى كەرى تارتىپ وتىر. ءسۇت-تاۋارلى فەرمالار قۇرۋ ىسىندە دە جۇمىستى شيراتۋ قاجەت. وبلىستا ازىرگە ەت وڭدەۋ – 38 %، ءسۇت وڭدەۋ – 32 %، ال جەمىس-جيدەك وڭدەۋ نەبارى – 11 %. ياعني وڭدەۋ سالاسىنىڭ الدىندا تۇرعان مىندەت وراسان زور.
– اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ باياۋ ءجۇرىپ جاتىر. ازىرگە كووپەراتيۆكە تارتۋ جوسپارلانعان 10،8 مىڭ جقش-نىڭ 362ء-سىن عانا تارتىپ ۇلگەردىك. جىل باسىنان بەرى بالقاش، الاكول، قاراتال، كەربۇلاق، كوكسۋ، ۇيعىر اۋداندارى ءبىر دە ءبىر كووپەراتيۆ قۇرماعان، – دەدى ج. تۇياقوۆ.
شاعىن جانە ورتا بيزنەستە 113 مىڭ بىرلىك سۋبەكت جۇمىس ىستەسە، جىلدىڭ العاشقى جارتىسىندا ولاردان تۇسكەن سالىق ءتۇسىمى 47 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەگى ۇلەسى 39%-تەن 50%-كە ءوستى.
2018 جىلى اشۋ جوسپارلانعان شوب-نىڭ 100 نىسانىنىڭ 32ء-سى اشىلىپ، سونىڭ ەسەبىنەن 683 جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلدى. وسى 100 نىسان تىزبەسى بويىنشا ءالى كۇنگە تىرپ ەتپەي وتىرعان اۋداندار دا بار. ولاردىڭ دا اتتارى اتالىپ، ەسەبى سۇرالدى.
ج. تۇياقوۆ «پرەزيدەنتتىڭ 5 الەۋمەتتىك باستاماسىنا» بايلانىستى جۇمىستارعا ەرەكشە ەكپىن ءتۇسىردى. كاسىپكەرلەردى قولداۋ ماقساتىندا 11 ملرد. تەڭگە بولىنسە، سونىڭ 5،4 ملرد. تەڭگەسى – «5 الەۋمەتتىك باستاما» شەڭبەرىندە قاراستىرىلعان 1،3 ملرد. تەڭگەنى قوسا العاندا -شاعىن نەسيەلەندىرۋگە قاراستىرىلىپ وتىر. 23 ماۋسىمداعى مالىمەت بويىنشا، نەبارى 1،8 ملرد. تەڭگە سوماعا 359 شاعىن نەسيە بەرىلگەن.
ال «7.20.25» باعدارلاماسى بويىنشا 581 پاتەرلىك 14 تۇرعىن ءۇي سالۋ – 4-ەۋى – قاراساي، 9-ى – تالعار اۋداندارىندا، 3-ەۋى– تالدىقورعان قالاسىندا سالىنادى دەپ جوسپارلانعان. 1 تۇرعىن ءۇي قاپشاعاي قالاسىندا پايدالانۋعا بەرىلدى.
بايانداماسىندا سونىمەن قاتار ءتۋريزمدى دامىتۋ، اۋىز سۋمەن، گازبەن قامتۋ، جول جوندەۋ، الەۋمەتتىك سالالار بويىنشا دا ورىن الىپ وتىرعان ولقىلىقتار ايتىلدى. ءسوز سوڭىندا ج. تۇياقوۆ اۋدان جانە قالا اكىمدەرىنە مەملەكەتتىك سالالىق باعدارلامالاردىڭ ورىندالۋىنا، «پرەزيدەنتتىڭ 5 الەۋمەتتىك باستاماسىنىڭ» جۇزەگە اسىرىلۋىنا، نىسانالى ينديكاتورلارعا قول جەتكىزۋگە، ونەركاسىپ ءوندىرىسىنىڭ تومەندەۋىنە جول بەرمەۋگە، ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا سيفرلاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە باسا نازار اۋدارۋدى تاپسىردى.
وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ ءىرى قارا ەتىنىڭ جىل باسىنان بەرى ەكسپورتقا شىعارىلماۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋداعى سىلبىر جۇمىس، گازداندىرۋ شارالارىن ۇيىمداستىرۋداعى ولقىلىقتار، شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىن اشۋ ىسىندەگى باياۋلىق جانە باسقا دا ءبىرقاتار ماسەلەلەر بويىنشا اۋدان، قالا اكىمدەرىن، ءتيىستى قۇرىلىمدار باسشىلارىن سىنعا الدى.
بالقاش، كوكسۋ اۋداندارىنىڭ اكىمدەرىن، وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى، قۇرىلىس، ەنەرگەتيكا جانە تۇكش باسقارمالارىنىڭ باسشىلارىن مىنبەگە شىعارىپ، تولىمدى جاۋاپ تالاپ ەتتى.
اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى جول بەرىلگەن كەمشىلىكتەردى تەز ارادا تۇزەۋگە باعىتتالعان كەشەندى شارالار قابىلداۋدى، «7.20.25» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا ناقتى ناتيجەنى تالاپ ەتەنىنىن قاداپ ايتتى. وبلىستاعى سالىنىپ جاتقان مەكتەپتەردىڭ ءارقايسىسى كەستەگە ساي ۋاقىتتا، اسىرەسە 1 قىركۇيەكتە پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس مەكتەپتەردى 25 تامىزعا دەيىن تولىق اياقتاۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا انا مەن بالا ءولىمىن بولدىرماۋعا كۇش سالۋ جانە باسقا دا كەلەلى مىندەتتەر قويىلدى.
الاكول جاعالاۋىندا ورىن الىپ وتىرعان بەي-بەرەكەتتىكتەردى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى كورىپ، ءبىلىپ وتىرعانىن دا تىلگە تيەك ەتكەن وبلىس اكىمى ارنايى كول جاعالاۋىن تازارتاتىن كوممۋنالدىق مەكەمەنىڭ جۇمىسىن شيراتۋدى تاپسىردى.
– ءبىرىنشى جارتى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بارلىق كورسەتكىشتەردە جالپى ءوسىم بار، دامۋ قارقىنى ساقتالىپ وتىر. ءبىراق كەيبىر سىلبىر اكىمدەردىڭ جاقسى جۇمىس ىستەيتىن باسقا اۋدان اكىمدەرى ەسەبىنەن تىپ-تىنىش دەمالىپ جۇرۋىنە جول بەرمەيمىن. سول ءۇشىن دە وسى اكىمدىك وتىرىسىندا مەن ورىنباسارىم جەڭىس تۇياقوۆتان اۋدان، قالالاردىڭ، ءار سالانىڭ بۇگە-شىگەسىنە دەيىن تالداۋ جاساپ، تەرەڭ ساراپتاما جاسا دەپ تاپسىردىم. وبلىستىڭ ورتاق كورسەتكىشى نەگىزىنەن اۋدان، قالالار اكىمدەرىنىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى. سوندىقتان وسىنداي تەرەڭ تالداۋدى ءار اۋدان، قالا وزدەرىندە دايىنداپ، جۇمىستىڭ قاي باعىتتا، قالاي ءجۇرىپ جاتقانىنا جاقسىلاپ ۇڭىلىڭدەر، – دەدى ا. باتالوۆ.
بالجان قايرات قىزى، الماتى وبلىسى.
