لاريسا لەونيدوۆنا قوعامدىق جۇمىستارمەن ەڭ العاش الماتى وبلىسىنا قاراستى كوكسۋ اۋدانىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەندە باستاعان ەدى. 2013 جىلى ول «حارۋات» دەپ اتالاتىن بالالار مادەني ورتالىعىن قۇرىپ، وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاربيەلەۋ ىسىنە بەل بۋىپ، بىلەك سىبانا كىرىسكەن بولاتىن.
وسى رەتتە لاريسا كوتەلنيكوۆا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ الماتى وبلىسى بويىنشا فيليالانىڭ دا جۇمىسىنا بەلسەنە ارالاسىپ، كيەلى جەتىسۋ جەرىندەگى تاتۋلىق پەن بەرەكە-بىرلىكتىڭ دامۋىنا ءبىر كىسىدەي ەڭبەك ءسىڭىرىپ كەلەدى. قوعام بەلسەندىسى ايرانداي ۇيعان اۋىز بىرلىگىمىز تامىرىن تەرەڭگە جىبەرگەن سايىن قازاق ەلى ماۋەلى بايتەرەككە اينالىپ، قانداي بۇرقاسىن بوران تۇرسا دا ءوزىنىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتاپ، قوعامداعى سىن-قاتەرلەرگە توتەپ بەرەتىنىن جاقسى تۇسىنەدى. سول سەبەپتى ول ەلىمىزدىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ورنىن جوعارى باعالايدى. بۇل جايىندا لاريسا كوتەلنيكوۆا:
– ۇلىستار دوستاستىعى – ءبىزدىڭ باستى بايلىعىمىز، ماقتانىشىمىز. حالىق بىرلىگى – ءبىزدىڭ باستى جەتىستىگىمىز. وسى پرينسيپتەردى ەسكەرە كەلە ەلباسىمىز قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇردى. بۇگىندە ول ۇلتارلىق بىرلىك پەن قوعامدىق كەلىسىمدى نىعايتۋدىڭ ازاماتتىق ينستيتۋتىنا اينالىپ وتىر.
اسسامبلەيانىڭ نەگىزگى مىندەتى – ەتنوسارالىق قاتىناستار سالاسىندا مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جانە ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىمەن ءتيىمدى ءوزارا ءىس-قيمىلدى قامتاماسىز ەتۋ، قوعامدا ەتنوسارالىق كەلىسىمدى جانە تولەرانتتىلىقتى ودان ءارى نىعايتۋ ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ، ەل بىرلىگىن نىعايتۋ، قازاقستان قوعامىنىڭ نەگىز قالاۋشى قۇندىلىقتارى بويىنشا قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ جانە دامىتۋ.
اسسامبلەيا ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ كۇش بىرىكتىرۋىن قامتاماسىز ەتەدى، ەتنومادەني ورتالىقتاردىڭ، قازاقستان حالقىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتتەرى، تىلدەرى مەن داستۇرلەرىنىڭ وركەندەۋىن، ساقتالۋىن جانە دامۋىن قامتاماسىز ەتەدى، – دەپ اينالاسىنداعى اق جۇرەك ادامدارعا اسسامبلەيانىڭ قوعامداعى ورنىن تۇسىندىرۋدەن ەش ۋاقىتتا جالىققان ەمەس.
قازىرگى تاڭدا لاريسا كوتەلنيكوۆا الماتى وبلىسىندا بەلسەندى جۇمىس ىستەپ، جۇرتشىلىقتىڭ العىسىنا يە بولعان «دوس.kz» الەۋمەتتىك ەرىكتىلەر ورتالىعىن باسقارىپ، ەلىمىزدەگى ۆولونتەرلىك جۇيەنىڭ دامۋىنا كۇش سالىپ كەلەدى. سونىمەن قاتار الماتى وبلىسى ورىس ورتالىعىنىڭ دا جۇمىسىن قاتار الىپ جۇرگەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. قىزۋ ەڭبەكتىڭ سوڭىندا جۇرگەن قوعام بەلسەندىسى وسىعان دەيىن الماتى وبلىسىندا قوعامدىق كەلىسىمنىڭ سالتانات قۇرۋى جولىندا 50-دەن استام جوبانى ىسكە اسىرعان. وسى ءبىر كورسەتكىشتەن-اق لاريسا كوتەلنيكوۆانىڭ ءوز ىسىنە جان-تانىمەن بەرىلگەن مامان ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. وسى رەتتە لاريسا لەونيدوۆنادان قوعامدىق جۇمىستارى ەل دامۋىنا قانشالىقتى اسەر ەتەتىنىن سۇراعانىمىزدا بىلايشا جاۋاپ بەرگەن ەدى.
– قازىرگى تاڭدا قوعامنىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىز دامىپ، قازاقستاندا ۇلتارالىق كەلىسىم كۇن وتكەن سايىن نىعايىپ كەلەدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ پرەزيدەنتتىك قىزمەتكە كىرىسكەن كۇنىنەن باستاپ، حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت قۇرۋعا كۇش سالاتىنىن ايتتى. جوعارىعا حالىقتىڭ ءۇنىن، قوردالانعان ماسەلەسىن جەتكىزۋدە قوعامدىق ۇيىمداردىڭ الاتىن ورىنى ەرەكشە. مەن ءوزىمنىڭ 20 جىلدىق جۇمىس تاجىريبەم بارىسىندا تالاي رەت كوز جەتكىزدىم. سوندىقتان پرەزيدەنتىمىزدىڭ ءار سالادا قوعامدىق باقىلاۋ ۇيىمداستىرىپ، ەل ازاماتتارىن قوعام مەن مەملەكەت الدىندا جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا ۇندەۋى وتە ورىندى دەپ ەسەپتەيمىن. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە جەرگىلىكتى جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ جۇمسالۋىن باقىلايتىن قوعامدىق ۇيىمدار مەن قوعامدىق كەڭەستەر جۇمىس ىستەپ جاتىر. وسىلايشا، ەلىمىزدە كۇن وتكەن سايىن ازاماتتىق قوعام قانات جايىپ كەلەدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىن. بۇگىندە ەلىمىزدە قوعامدىق باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتەتىن قۇقىقتىق-ۇيىمداستىرۋشىلىق جۇمىستارى دا دامىپ كەلەدى. پاندەميا كەزىندە بۇعان كوزىمىز انىق جەتتى. ىندەتتى ەڭسەرۋ كەزىندە قايىرىمدىلىق كومەكتەردىڭ حالىقتىڭ ءالسىز توپتارىنا ءادىل تاراتىلۋىنا جانە ەمحانالارعا تاراتىلعان دارى-دارمەكتەردىڭ دۇرىس بولىنۋىنە قوعامدىق باقىلاۋ دۇرىس جۇرگىزىلدى دەپ ەسەپتەيمىن، – دەپ قوعام بەلسەندىسى ويىن ورتاعا سالعان بولاتىن.
لاريسا لەونيد قىزى الماتى وبلىسىندا ەرىكتىلەر ءىسىن دامىتۋدا ايرىقشا ەڭبەك ءسىڭىرىپ جۇرگەن مامانداردىڭ ءبىرى. ول قۇرعان «دوس.kz» ەرىكتىلەر ورتالىعى الماتى وبلىسىنداعى كوپتەگەن يگى ىستەرگە مۇرىندىق بولعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. ورتالىق پاندەميا كەزىندە ونلاين ءبىلىم الۋعا كوشكەن جاسوسپىرىمدەرگە ايرىقشا قولداۋ كورسەتتى. وسى رەتتە «دوس.kz» ەرىكتىلەر ورتالىعى جالپىۇلتتىق «Birgemiz Bilim» جوباسى اياسىندا وبلىس ايماعىنداعى مەكتەپ ءبىتىرۋشى تۇلەكتەردى ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىگە دايىنداۋعا ايرىقشا ۇلەس قوسقانىن ايتۋعا ءتيىسپىز. سونىمەن قاتار ورتالىقتىڭ ماڭايىنا توپتاسقان ەرىكتى جاستار اۋىل مەكتەپتەرىندە ءبىلىم الاتىن وقۋشىلارعا اعىلشىن ءتىلى، كومپيۋتەرلىك جانە قۇقىقتىق ساۋاتىن جەتىلدىرۋگە بار كۇش-جىگەرىن جۇمسادى.
قاراشا ايىنىڭ سوڭىندا اتقارىلعان جۇمىستار سارالانىپ، جوباعا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلار مەن ەرىكتىلەر ماراپاتتالىپ، باعالى سىيلىقتارعا يە بولدى. ايتالىق، «دوس.kz» ەرىكتىلەر ورتالىعىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن وتكەن «Birgemiz Bilim» جوباسىنا بەلسەندى تۇردە قاتىسىپ، ءبىلىمىن جەتىلدىرگەن اۋىل مەكتەپتەرىندەگى 8 سىنىپتا وقيىتىن 8 وقۋشى سمارتفونعا يە بولدى. سونداي-اق، وزگە وقۋشىلارعا ريۋكزاك پەن قۇلاققاپتار سىيعا تارتىلعان.
بۇدان باسقا، «Birgemiz Bilim» جوباسىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلۋ ىسىنە اتسالىسقان 10 ەرىكتى 50 000 تەڭگەنىڭ سەرتيفيكاتىنا قول جەتكىزدى.
سونىمەن قاتار جوبا بارىسىندا ۇزدىك وقۋ باعدارلاماسى رەتىندە تانىلعان ءۇش جوبانىڭ يەسىنە 120 000 تەڭگەنىڭ سەرتيفيكاتى تاپسىرىلعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
تاريح قويناۋىنا ەنىپ بارا جاتقان 2020 جىلدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ەرىكتىلەر جىلى دەپ جاريالاپ، ەل اۋماعىندا بۇل باعىتتا كوپتەگەن جۇمىستاردىڭ اتقارىلۋىنا مۇرىندىق بولدى. وسى رەتتە الماتى وبلىسى بويىنشا ۆولونتەرلىك ءىستىڭ ءمانى مەن مازمۇنىن جالپى حالىققا تۇسىندىرۋدە لاريسا لەونيد قىزى سىندى قوعام بەلسەندىلەرى ايانىپ قالمادى. پاندەميا كەزىندە اۋىل جاستارىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن تومەندەتپەي، ولاردىڭ ۇبت-نى ءساتتى تاپسىرىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋىنە بارىنشا سەپتەسكەنىن ۇلكەن ازاماتتىق ءىس دەپ اتاپ ايتۋعا بولادى. وسىلايشا، الماتى وبلىسىنداعى ەرىكتىلەردىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ ءىسى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلىپ، لاريسا لەونيد قىزى باستاعان جەتىسۋلىق ەرىكتىلەر حالىقتىڭ العىسىنا يە بولدى دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى.
پرەزيدەنت ەرىكتىلەر جىلىن جاريالاعاندا ەلىمىزدە بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ كۇن سايىن ماڭىزى ارتىپ، قازاقستاننىڭ وسىپ-وركەندەۋىنە ايرىقشا ۇلەس قوسىپ جاتقانىن ايتقان بولاتىن. ءوز سوزىندە قاسىم-جومارت توقايەۆ: «مەن ەلىمىزدىڭ ءاربىر وڭىرىنە ەرىكتى بولۋعا نيەتتى ازاماتتاردىڭ كوپ ەكەنىنە سەنىمدىمىن. ۇكىمەت ولارعا قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن ناقتى شارالاردى قابىلدايدى. ءبىز وعان زور ءمان بەرەمىز. الايدا ەرىكتىلەر جىلى كەزەكتى ناۋقان ەمەس. وسىنى حالىققا ءتۇسىندىرۋىمىز كەرەك» دەپ جىل باسىندا ويىن ورتاعا سالىپ، رەسپۋبليكا اۋماعىندا ەرىكتىلەردىڭ فرونت-وفيستەرىنىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولعان ەدى. سوندىقتان لاريسا كوتەلنيكوۆا ەلىمىزدە قولعا الىنعان ەرىكتىلەردىڭ ءىسى جاستاردىڭ اراسىندا پاتريوتتىق سەزىمىنىڭ ارتۋىنا جانە قوعام الدىندا ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ ارتۋىنا بارىنشا ىقپال ەتكەنىن العا تارتتى.
الماتى وبلىسىنداعى «دوس.kz» ەرىكتىلەر ورتالىعى 17 اۋدان مەن ءۇش قالادا ەرىكتىلەر ءىسىن ناسيحاتتاپ، ەرىكتى بولۋعا 1200 جاستى تارتقان. قازىرگى تاڭدا ورتالىقتىڭ ارنايى ەن-تاڭباسى مەن ارنايى قوسىمشاسى بار. وسىلايشا، الماتى وبلىسىندا ەرىكتىلەردىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ ءىسى وزگە وبلىستارمەن سالىستىرعاندا وق بويى وزىق كەلەدى. «دوس.kz» ەرىكتىلەر ورتالىعى مۇشە ەرىكتىلەر ءار توپقا بولىنگەن، ولار قوعامدا پايدا بولعان ماسەلەلەر بويىنشا ەرىكتى تۇردە جۇمىس ىستەپ، حالىققا پايداسىن تيگىزۋدە. ايتالىق، ەرىكتىلەردىڭ ءبىر توبى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ءبىلىمىن كوتەرۋگە ماماندانسا، كەلەسى توبى قايىرىمدىلىق ءىس-شارالارىنا بەلسەنە ارالاسۋعا بەيىمدەلگەن. وسىلايشا، تانىمال قوعام بەلسەندىسى لاريسا كوتەلنيكوۆانىڭ ارقاسىندا الماتى وبلىسىندا ەرىكتىلەردىڭ ارەكەت ەتۋ الگوريتىمى قالىپتاستى دەپ ايتۋعا بولادى.
– ءوز باسىم پرەزيدەنتىمىز ەرىكتىلەر جىلىن ءدال ۋاقىتىندا جاريالادى دەپ ويلايمىن. پاندەميا كەزىندە ىندەتتىڭ بەتىن قايتارۋعا، قازاق قوعامىن ورتاق ىسكە جۇمىلدىرۋعا ەرىكتىلەر جىلى ايتارلىقتاي جۇمىس اتقاردى دەسەم بولادى. الداعى ۋاقىتتا ءاربىر ادامنىڭ ءوز ەركىمەن قايىرىمدىلىق جاساۋ ءىسى ەلىمىزدە ءومىر سالتىنا، داعدىعا اينالۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. قايىرىمدىلىق مەملەكەتىمىزدى نىعايتىپ، ءاربىر ازاماتتىڭ قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرا تۇسەدى. الداعى ۋاقىتتا ەرىكتىلەردىڭ ىس-ارەكەتتەرىن تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ بۇگىنگى جانە بولاشاق سيپاتى رەتىندە دارىپتەۋىمىز قاجەت. ەرىكتىلەردىڭ بويىنداعى قايرات، جىگەر ءار ازاماتتى ىنتالاندىرۋى ءتيىس. ەلىمىزدەگى ءار اۋىل-ايماق وسى ماڭىزدى جۇمىستان تىس قالمايتىنىنا كوزىمىز جەتتى. بۇل – ەڭ الدىمەن وركەنيەتتى ەلدىڭ جانە زور جاۋاپكەرشىلىكتىڭ بەلگىسى، – دەدى لاريسا لەونيد قىزى. مىنە، بۇل ءوز ىسىنە جۇرەك قالاۋىمەن بەرىلگەن ادامنىڭ وي. جالپى، لاريسا كوتەلنيكوۆانىڭ ءومىر جولىنا زەر سالىپ قاراعان ادام ونىڭ قوعام ءۇشىن جارالعان جان ەكەنىن بىردەن بايقار ەدى. ەلىمىز تاۋەلسىزدىگىن العان توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا قوعامدىق ۇيىمنىڭ جۇمىسىن جۇرگىزۋ ەڭ قيىن ءىس بولاتىن. ول كەزدە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى دا ءماز ەمەس ەدى. مەملەكەتتىڭ قوعامدىق ۇيىمدارعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋگە ەشقانداي مۇمكىندىگى بولمادى. حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ گرانتتارىنا يە بولۋ دا ارمان-تۇعىن. وسىنداي قيىن كەزەڭدە لاريسا كوتەلنيكوۆا قوعام يگىلىگى ءۇشىن جۇمىس ىستەپ، العا قويعان ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋدان قايتقان جوق.
بۇگىندە جەتىسۋلىق قوعام بەلسەندىسى «Nur Otan» پارتياسىنىڭ «باقىتتى وتباسى» جوباسىن كوكسۋ اۋدانىندا جۇزەگە اسىرۋعا ومىرلىك تاجىريبەسىن جۇمساپ كەلەدى. قوعام بەلسەندىسى بۇل ءىستى قولعا العاندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى الماتى وبلىستىق فيليالى جانىنداعى انالار كەڭەسىندە ۇزاق جىلداردان بەرى جۇمىس ىستەگەن تاجىريبەسى كوپ پايداسىن تيگىزگەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. لاريسا كوتەلنيكوۆا حانىم كوكسۋ اۋدانىنداعى پسيحولوگ مامانداردىڭ باسىن قوسىپ، وتباسىلىق كەڭەس بەرۋ ورتالىعىن ۇيىمداستىرۋدا. وسىلايشا، ول تۋعان جەرىندە وتباسى قۇندىلىعىن ناسيحاتتاپ، جاس وتباسىلاردىڭ قاتارعا قوسىلىپ كەتۋىنە كومەك كورسەتىپ كەلەدى. بۇدان باسقا اۋداندا اتا-انالار كوميتەتىنىڭ نەگىزىن قالاپ، جاس ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە دە باسا ءمان بەرىپ وتىرعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
نۇرلان جۇماحان
