ءومىرىن ۇلت مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋگە ارناعان قالامگەردىڭ بۇل ەڭبەگى - قازاقستانداعى جالعىز باسىلىم. ەل رۋحانياتىنا ولجا بولعان جاعىمدى جاڭالىق جەتىسۋ ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن «جانسۇگىروۆ وقۋلارى» رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسياسىندا ايتىلدى. تالدىقورعانداعى وبلىستىق ادەبي مۇراجايدىڭ مەڭگەرۋشىسى نۇرگۇل جاۋىنبايەۆا قالامگەرگە قاتىستى حاباردى كوپشىلىككە سۇيىنشىلەدى.

الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى، كينورەجيسسەر ەربول بورانشا ۇلىنىڭ جەكە كىتاپحاناسىنان ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ 1927 جىلى ماسكەۋ باسپاسىنان شىققان «وتىرىك» اتتى بىرەگەي ولەڭدەر جيناعى تابىلدى. كىتاپ مۇراجاي قورىنا تاپسىرىلدى. عىلىمي قىزمەتكەردىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل – قازاقستانداعى جالعىز باسىلىم. توتە جازۋمەن تەرىلگەن تۋىندىنى مۋزەي قىزمەتكەرلەرى الداعى ۋاقىتتا كيريلليسامەن قايتا باسىپ شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر. 1927 جىلى ماسكەۋدە 4500 تارالىممەن شىققان كىتاپتا اقىننىڭ شىمشىما ولەڭدەرى دە توپتاستىرىلعان.

شاراعا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ءىلياستانۋشى عالىمدار مەن ستۋدەنتتەر قاتىستى. جيىن تاقىرىبى اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن تالقىلاۋعا ارنالدى. سونىڭ ىشىندە پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوسەنت شارا قياحمەتوۆا بايانداما جاساپ، فيلولوگ مامانداردى دايارلاۋ ماسەلەسى بويىنشا بۇعان دەيىنگى زەرتتەۋ جۇمىستارىندا انىقتالعان ءبىرقاتار قاتەلىكتەردى اتاپ ءوتتى.

– باتىر قالمىرزايەۆتىڭ «جانسۇگىروۆ جانە «قازاق» گازەتى» اتتى ماقالاسىندا وسى باسىلىمنىڭ 1914-1916 جىلدار ارالىعىنداعى ساندارىندا «قاپتاعاي» بۇركەنشىك اتىمەن جارىق كورگەن جازبالار قامتىلعان. ولاردىڭ دەنىندە قازاقتاردىڭ سوعىسقا ارالاسۋىن اتاپ كورسەتكەن ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ يمپەرياليستىك سوعىستاعى ادامدار جانە سوعىس سالىقتارىن تولەۋ توڭىرەگىندە وي قوزعايدى. الايدا، بۇل ماقالالار ءبىلال سۇلەيەۆتىكى. ويتكەنى اقىن ءوزىنىڭ ەستەلىگىندە 1921 جىلى 22 ناۋرىزدا «جاس الاش» گازەتىندە جاريالانعان تۇڭعىش جازباسىن «زامانداستارعا جولداۋ» دەپ اتايدى. بۇل تۋرالى «جاڭا ادەبيەت» جۋرنالىنىڭ 1931 جىلعى 6-7 سانىندا جاريالانعان ءومىربايانىندا دا ايتىلادى. جانسۇگىروۆ جازۋدى 1920 جىلى باستاعانىن جازعان، - دەيدى ش.قياحمەتوۆا.

باياندامادا تاريحي فوتوسۋرەتتەردە بەينەلەنگەن تۇلعالاردىڭ كىم ەكەنى دە سارالاندى. 1934 جىلى ماسكەۋدە تۇسىرىلگەن فوتوسۋرەتتە ماكسيم گوركيي مەن ءىلياس جانسۇگىروۆپەن بىرگە بەينەلەنگەن ايەلدىڭ ليديا سەيفۋللينا دەپ اتالاتىنى بىرنەشە دەرەككوزدەردە كورسەتىلگەن. الايدا، ش.قياحمەتوۆا سۋرەتتە جانسۇگىروۆتىڭ ايەلى فاتيما عابيتوۆا بەينەلەنگەنىنە بۇلتارتپاس دالەل كەلتىردى. ۇسىنىلعان دالەلدەر مەن مۇراعاتتىق فوتوسۋرەتتەر بۇل سايكەستەندىرۋگە قاتىستى سەنىمدى دەرەكتەردى ۇسىنادى.

پلەنارلىق وتىرىسقا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ پروفەسسورى، ف.ع.د. ساۋلە ەرجانوۆا، ف.ع.د.، «ءىلياستانۋ» عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى پروفەسسور مۇراتبەك يمانگازينوۆ، ف.ع.ك.، قازۇقىزپۋ پروفەسسورىنىڭ م.ا.، ءلاززات ادىلبەكوۆا قاتىسىپ، ءىلياس شىعارمالارىنىڭ عىلىمي-تەوريالىق ماسەلەلەرىن كوتەردى.

جيىن سوڭىندا ش.قياحمەتوۆانىڭ «ءىلياستانۋ» وقۋلىعىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.