تاجىريبە جۇزىندە عىلىمي ساياساتتى دامىتۋ، رەتتەۋدىڭ بىرنەشە شارالارى مەن مەحانيزمدەرىن جاساۋ، عىلىمي سەكتورعا قولداۋ كورسەتۋ، ىنتالاندىرۋ بويىنشا جانە عىلىمي-تەحنيكالىق قىزمەت ناتيجەلەرىن (عتقن) كوممەرسيالاۋدىڭ ارنايى قارجىلىق جولدارىن ەنگىزۋ بويىنشا قولعا الىنعان جۇمىستارعا قاراماستان قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ يننوۆاسيالىق دامۋ دەڭگەيى، ونىڭ عىلىمدى قاجەت ەتەتىن سالالارى تومەن بولىپ وتىر. دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسىنە (دەف جبي) سايكەس، قازاقستان «يننوۆاسيا» فاكتورى بويىنشا 85ء-شى ورىندا تۇر. ال «تەحنولوگيالىق دايىندىق» فاكتورى بويىنشا 61ء-شى ورىندى يەلەنگەن. يننوۆاسيالىق بەلسەندى مەكەمەلەردىڭ ۇلەسى 8%-دان اسپايدى. [2]
ماسەلەنىڭ «تامىرى»، ونىڭ ىشىندە وتاندىق بيزنەستەگى، ناقتى سەكتورداعى سۋبەكتىلەرگە سونداي-اق، قارجىلىق ينستيتۋتتارعا – بانكتەرگە، ينۆەستيسيالىق كومپانيالارعا جانە قورلارعا قاتىستى بولىپ تۇر. ولاردىڭ وندىرىسكە يننوۆاسيانى ەنگىزۋگە جانە عىلىمي-تەحنيكالىق جوبالارعا تۇزەتۋگە ازىرشە ناقتى شىعىن شىعارماي وتىر. سەبەبى، بۇدان ەشقانداي پايدا كورىپ تۇرعان جوق، ياعني قوسىمشا تابىستىڭ نەمەسە كەشتىڭ كىرىسى جوق. عتقن تەحنولوگيالىق جۇزەگە اسىرۋدى ەسكەرمەگەننىڭ وزىندە، ماركەتينگتىك تالداۋ جاساۋدىڭ قيىن بولىپ تۇر.
وعان وبەكتيۆتى جانە سۋبەكتيۆتى بىرنەشە سەبەپتەر بار. ءبىرىنشىسى جانە ەڭ نەگىزگىسى – ءبىزدىڭ بيزنەس تەحنولوگيالىق مودەرنيزاسيا جولىنا ەرتە شىققان دامىعان جانە دامۋشى وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنە قاراعاندا ءالى دە جاس. [4] باسىندا قازاقستاندىق بيزنەس باسقالارى سياقتى باستاپقى كاپيتالدى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن جىلدام ءارى شىعىنى از «ساتىپ الۋ-ساتۋ» فورماسىمەن قالىپتاستى. ارتىنان ءىرى شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ بەلسەندى ارالاسۋىمەن وتىن-ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى الۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ سالاسىنداعى جانە وسىعان بايلانىستى قىزمەت كورسەتۋ، قىزمەت ەتۋ باعىتىنداعى بيزنەس قوسىلدى. قازاقستاننىڭ ءداستۇرلى مامانداندىرۋ سالالارى – مەتاللۋرگيا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى دا كوتەرىلە باستادى.
بىرتىندەپ اۋىلشارۋاشىلىق ءونىمدى قايتا وڭدەۋ جانە تاعام ونەركاسىبى، ماشينا جاساۋ، حيميا جانە مۇناي-حيميالىق سالالارى سياقتى باسقا دا سالالار كوتەرىلىپ، دامي ءتۇستى. [5]
ولاردىڭ بارلىعىن ءبىر عانا تەحنولوگيالىقتىڭ، كۇردەلىلىكتىڭ، يننوۆاسيالىقتىڭ، باسەكەگە قابىلەتتىلىكتىڭ دەڭگەيىنىڭ تومەندىگى بىرىكتىرەدى. ءدال وسى جەردە عىلىمي-تەحنيكالىق قىزمەت ناتيجەلەرىن پايدالانۋ كومەكتەسەتىنى انىق. ءبىراق، بىرىنشىدەن، كاسىپكەرلەر مەن بيزنەسمەندەر ءوز قىزمەتتەرى بويىنشا وتاندىق زەرتتەۋلەردىڭ بار ەكەنىنەن حابارسىز. ەكىنشىدەن، قازاقستاندىق عالىمداردىڭ يننوۆاسيالارى جانە عىلىمي-تەحنيكالىق شەشىمدەرى وندىرۋشىلەردىڭ كۇتكەنىندەي بولىپ شىقپايدى. ولاردىڭ تەحنيكالىق-تەحنولوگيالىق سۇرانىستارىن قاناعاتتاندىرۋعا قابىلەتسىز، كوبىنەسە شەتەلدىك نوۆاسيالارمەن جانە عىلىمي زەرتتەمەلەرىمەن تاجىريبە جۇزىندە تانىسۋ مۇمكىندىگىنىڭ جوقتىعىنان، ءوزىنىڭ سالالىق ماماندانۋى بويىنشا الەمدىك ترەندتەردەن قالىپ قويعان.
سوندىقتان دا بيزنەس تاۋەكەلگە بارا المايدى. ونىڭ باتىس جانە وڭتۇستىك-شىعىس ەلدەرىندەگىدەي (ازيانىڭ «جولبارىستارى» مەن «ايداھارلارى») عتقن كۇش سالاتىن ومىرلىك قاجەتتىلىگى مەن سۇرانىستارى جوق. جەڭىلدەۋ تابىس كوزدەرى ارقىلى پايدا تابۋ «تەرەزەلەرى» ءالى دە تولىعىمەن جابىلعان جوق. ۇزاق ۋاقىت بويى تاربيەلەنىپ، قالىپتاساتىن يننوۆاسيالارعا دەگەن قىزىعۋشىلىق پەن «تالعام» دا بەلگىلى ءبىر مادەنيەت تە جوق.
عتقن كوممەرسيالاندىرۋ پروسەسىن تەزدەتۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بىرنەشە قادامداردى قولدانۋ قاجەت. عىلىمي-تەحنيكالىق جەتىستىكتەر مەن يننوۆاسيالاردى كوممەرسيالاندىرۋدىڭ الگوريتمى جاسالىپ، مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ تىكەلەي جانە جاناما ادىستەرى انىقتالىپ، مەملەكەت، بيزنەس، عىلىم مەن ءبىلىم، دامۋ ينستيتۋتتارىنىڭ بىر-بىرىمەن دە ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ ناقتى مەحانيزمدەرى بولۋى ءتيىس.
- ەڭ الدىمەن، عىلىمي سالا مەن بيزنەس-سەكتورى اراسىنداعى تۇسىنىسپەۋشىلىكتەن ارىلۋ ءۇشىن ءتۇيىسۋ نۇكتەسىن تابۋ قاجەت. بيزنەس پەن عىلىم ماڭىزدى تەحنولوگيالىق ماسەلەلەر شەشىمىن تابۋدا كوزقاراستارى ءبىر جەردەن شىعىپ، ءبىر ارنادا بولۋى ءۇشىن ءبىر-بىرىن «ەستي ءبىلۋى» جانە ءتۇسىنۋى كەرەك.
- ءبىر جاعىنان، عالىمداردىڭ وزدەرىنىڭ دە عتقن جاساپ، شارۋاشىلىق تاجىريبەگە ەنگىزۋگە بايلانىستى بولجالدى قارجىلىق باعىتتارىمەن ۇسىنىستارى بار. ەكىنشى جاعىنان، بيزنەس يننوۆاسياداعى ءوز تالاپتارىن اشىق كورسەتىپ، «ماسەلە باعاسىن» كورسەتە وتىرىپ، باسىمدىعى بويىنشا سالالاردىڭ تەحنيكالىق-تەحنولوگيالىق ىشكى تالاپتارىن قالىپتاستىرۋى قاجەت.
- مەملەكەت ءوزىنىڭ سالالىق بولىمشەلەرى جانە دامۋ ينستيتۋتتارى اتىنان نەمەسە كۆازيمەملەكەتتىك قۇرىلىمدارى – ۇلتتىق كومپانيالارى ارقىلى وسى ەكى پورتفەلدىڭ تۇيىسۋىنەن كەيىن جۇپتاردى (بيزنەس-عىلىم) تابۋعا جانە سەرىكتەستەر پۋلىن (عىلىمي بولىمشەلەر/زەرتتەمەلەر اۆتورلارى؛ بيزنەس قۇرىلىمدار – عتقن تۇتىنۋشى؛ بيزنەس قۇرىلىم – عتقن ءوندىرۋشى)تابۋعا دۇنيەجۇزىلىك قولداۋ كورسەتۋى ءتيىس.
- سونىمەن بىرگە مەكەمەلەردە تاجىريبە جۇزىندە ىسكە اسىرىلعان عتقن جانە عىلىمي-تەحنيكالىق جوبالاردى قارجىلاندىراتىن ينۆەستورلار ءۇشىن نەسيە بەرۋگە ۇقساس بەلگىلى ءبىر مەملەكەتتىك كەپىلدىك بەرۋ مەحنايزمدەرىن نەمەسە ساقتاندىرۋ جانە قاۋىپتەن حەدجەرلەۋدىڭ باسقا تاسىلدەرىن قاراستىرعانى دۇرىس.
- تەحنولوگيالاردى جانە يننوۆاسيالاردى كوممەرسيالاندىرۋدىڭ بارلىق ءتۇرىنىڭ پروسەسىنە قاتىسۋشى ينۆەستورلارعا بيزنەستەرىن جۇرگىزۋ ءۇشىن سالىقتان بوساتۋ، ءوندىرىسىن جەتىلدىرۋ نەمەسە كەڭەيتۋگە نەسيە الۋ بارىسىندا پروسەنتتىك كورسەتكىشىن ازايتۋ سياقتى ناقتى قانداي دا ءبىر جەڭىلدىكتەر جاسالۋى ءتيىس.
- كوممەرسيالاۋ پروسەسىنە ەڭ الدىمەن كۆازيمەملەكەتتىك قۇرىلىمدار جانە ۆەرتيكالدى-بىرىكتىرىلگەن حولدينگتەر، سونداي-اق ءوزىنىڭ سالالىق سەكتورلارىنىڭ جۇيەسىن جاساۋشى كاسىپورىندار مەن ۇيىمدار وتاندىق عىلىمي جانە عىلىمي-تەحنيكالىق زەرتتەمەلەرگە مەملەكەتتىك تاپسىرىس بەرۋ ارقىلى باستاما جاساۋى ءتيىس.
- عتقن قارجىلاندىرۋعا جەر قويناۋىن پايدالانۋشى مەكەمەلەر قارجىسىنىڭ 1%-ن تاڭداۋ مەحانيزمى ىقپالدى اسپاپ بولۋى كەرەك. بۇل جەردە وسى قارجىنىڭ عىلىمي سەكتوردى قولداۋ اتىن وتىرىك جامىلىپ جۇرگەن قۇرىلىمدارعا ەمەس، ءتيىستى جەرگە – وتاندىق زەرتتەمەلەردى كوممەرسيالاۋعا جۇمسالۋىن باقىلاۋعا الۋ قاجەت.
- ماتەريالدىق ىنتالاندىرۋدان بولەك، جەتەكشىلىك جانە دەمەۋشىلىك ينستيتۋتتارىن دامىتۋ قاجەت. بيزنەس وكىلدەرىنە «ۇزدىك ينۆەستور-جەتەكشىگە/دەمەۋشىگە» دەگەن عىلىمي-تەحنيكالىق زەرتتەمەلەردى كوممەرسيالاعانى، دەمەۋشىلىك كورسەتكەنى، ۇيىمداستىرعانى جانە كەڭەس بەرگەنى ءۇشىن جەكە تۇلعالارعا جانە كومپانيالارعا اتالىمىن ۇيىمداستىرۋ كەرەك.
- عىلىم ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىنىڭ الەمدىك دامۋ ترەندىنەن قالىسپاۋى ءتيىس. ول ءۇشىن وتاندىق عالىمدار، زەرتتەۋشىلەر، ونەرتاپقىشتار شەتەلدىك عىلىمنىڭ سوڭعى جاڭالىقتارىنان حاباردار بولىپ، دامىعان ەلدەردەگى تەحنولوگيالىق فورسايتتار سالاسىنداعى زەرتتەۋلەرمەن، يننوۆاسياعا دەگەن بيزنەس تالاپتارىمەن جانە ونىڭ الەمدەگى تاجىريبەگە ەنگىزىلۋىمەن تانىسىپ وتىرۋى قاجەت. ءبىزدىڭ ەلدە جانە شەت ەلدەگى ماڭىزدى جانە ۇلكەن سۇرانىسقا يە عىلىمي-تەحنيكالىق جوبالار، تەحنولوگيالىق فورسايتتار ناتيجەسى تۋرالى اقپاراتتار سالىناتىن اقپاراتتىق-تالدامالى پلاتفورمالاردى (ينتەرنەت-پورتالدار) قۇرۋ قاجەت.
- ەكونوميكاداعى جانە بيۋدجەتتىك ۇنەمدەۋدەگى داعلارىسقا قاراماستان، عىلىم دۇرىس قارجىلاندىرىلۋى ءتيىس (جەتكىلىكتى كولەمدە ءارى ۋاقىتىلى، جىلدىق كۇنتىزبەنىڭ 3-4ء-شى ايلارىندا ەمەس، ءبىرىنشى ايىنان باستاپ). قارجىلاندىرۋ وتاندىق بيزنەسكە قاجەتتى دەگەن قولدانبالى عىلىم باعىتتارىنا ۇلكەن كولەمدە ءبولىنۋى ءتيىس.
11) «ۇعتاو» اق-ندا اقپاراتتىق نەگىزى يننوۆاسيالار مەن پاتەنتتەردىڭ دەرەكتەر قورى (يپد) بولىپ تابىلاتىن «عىلىمي-زياتكەرلىك قىزمەت ناتيجەلەرىنىڭ كارتاسى» ينتەراكتيۆتى پورتالى قۇرىلىپ جاتىر. يپد اقپاراتتىق اۋقىمى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ، سونىمەن قاتار ولاردىڭ الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە ەكولوگيالىق اسەرىن انىقتاۋ ناتيجەسىندە الىنعان پاتەنتتىك قابىلەتتىلىك كورسەتكىشتەرى، ونەرتاپقىشتىق ويدىڭ بار بولۋى، قورعاۋ قۇجاتتارىنىڭ سانى بويىنشا ۇعتاو تىركەلگەن عزتكج تۋرالى ەسەپتەردى جۇيەلەندىرۋ جانە تالداۋ جاساۋ نەگىزىندە قالىپتاستىرىلدى.
عزقنك يپد لوگيكالىق جالعاسى بولىپ تابىلادى جانە وزەكتىلىگىن، نارىقتىق الەۋەتىن، كوممەرسيالىق تارتىمدىلىعىن پاتەنت قابىلەتتىلىگىن (ءار جوبا – پاتەنت نەمەسە قورعاۋ قۇجاتتارىنىڭ باسقا ءتۇرى 3 قورجىننان تۇرادى – ينفەستيسيالىق پاسپورت، زياتكەرلىك مەنشىك نىسانى جانە شۇعىل ماركەتينگتىك شولۋ تۋرالى مالىمەتتەر) باعالاي وتىرىپ، ورىنداۋشى- ۇيىمداردىڭ عىلىمي زياتكەرلىك قىزمەتىنىڭ اكتيۆتەر قورجىنىن ۇسىنادى.
عزقنك ەرەكشەلىگى – جىلدام ىزدەۋ مەن قولايلى ناۆيگاسيا. عزقنك ارقىلى يننوۆاسيالاردىڭ بىرەگەي دەرەكتەر قورىنا ەكسكليۋزيۆتى تىكەلەي قول جەتىمدىلىك جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. جوبالار تۋرالى اقپارات ايماقتىق جانە سالالىق بەلگىلەرى بويىنشا توپتاستىرىلادى.
كوممەرسيالىق تارتىمدىلىقتى، نارىقتىق الەۋەتتى العاشقى جىلدام-باعالاۋ «يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پاركى» يننوۆاسيالىق كلاستەردى باسقارۋ ورگانى رەتىندە اكق قىزمەت اتقارۋى ءۇشىن ماڭىزدى، ءارى وزەكتى مۇمكىندىكتەر مەن ءتيىمدى ينۆەستيسيالار تۋرالى شەشىمدەر قابىلداۋ پروسەسسىن ايتارلىقتاي جىلدامداتادى جانە جەڭىلدەتەدى.
اكق جانە يننوۆاسيالىق كلاستەردىڭ باسقادا قاتىسۋشىلارى ءۇشىن پايدا تومەندەگىدەي بولىپ تابىلادى:
- قاراپايىم، ءارى قولايلى ناۆيگاسيامەن، ساراپتامالىق سۇيەمەلدەۋمەن سالالىق جانە ايماقتىق تيىستىلىك بويىنشا توپتاستىرىلعان وتاندىق يننوۆاسيالارعا on-line رەجيمدە قول جەتىمدىلىكتىڭ ءبىر ورتالىقتا شوعىرلانۋى؛
- عىلىمي-تەحنيكالىق قىزمەتتىڭ ناتيجەلەرى (عتقن) تۋرالى اقپاراتتى وزدىگىنەن جيناۋدى جانە وندەۋدى جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىلىگىنىڭ بولماۋى؛
- قوسىمشا ىرگەلى تالداۋ جۇرگىزۋدى قارجىلاندىرۋ جانە/نەمەسە ماقساتتىلىعى تۋرالى شەشىمدەر قابىلداۋدى جەڭىلدەتۋ جانە جىلدامداتۋ ءۇشىن پاتەنتتىك قىزمەتتىلىگىن، يننوۆاسيالاردىڭ ەكونوميكالىق، ماركەتينگتىك جانە كوممەرسيالىق اسپەكتىلەرىن الدىن-الا باعالاۋدىڭ بار بولۋى؛
- عزي جانە جوو، عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ قامتىلۋ اۋقىمى تەك الماتى شەڭبەرىندە ەمەس، سونىمەن قاتار بارلىق قازاقستان بولىپ تابىلادى.
- بيزنەستى ءارتاراپتاندىرۋ ماقساتىندا ەكونوميكالىق قىزمەتتىڭ قىزىقتىراتىن سالاسىندا كەلەشەگى بار، ءارى كوممەرسيالىق تارتىمدى يننوۆاسيالىق شەشىمدەردى، سونىمەن قاتار عزتكج قارجىلاندىرۋ قۇرالى رەتىندە جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ ججت 1% -ىن تاڭداۋ مۇمكىندىگى؛
- وتاندىق كومپانيالاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىگىن دامىتۋ جانە ارتتىرۋ ءۇشىن يننوۆاسيالاردى جايعاستىرۋ؛
- عتقن كوممەرسياليزاسيالاۋعا مونيتورينگ جاساۋ.
عزقنك اياسىندا «اقىلدى يندۋستريا»، «اقىلدى ورتا»، «تازا جانە جاسىل تەحنولوگيا»، «ە-كوممەرسيا جانە مەديا» اكق نەگىزگى باعىتتارى جانە پلاتفورمالارى بويىنشا، سونىمەن قاتار اكسەلەراسيا باعدارلاماسى، ينكۋباسيا، ستارتاپ باعدارلاماسى بويىنشا اكق ەتاپتارىندا توپتاستىرۋمەن الماتى ق. عىلىمي-تەحنيكالىق جوبالاردىڭ ۇسىنىستىعىنا ارنالعان ارنايى قوسىمشا («تەرەزە») قۇرىلۋى مۇمكىن.
12)«عىلىم جانە بيزنەس: يننوۆاسيالىق كوپىر» ديالوگتىك الاڭى نەگىزى بولىپ تابىلاتىن «S2B» (science to business) فورماتىنداعى كوممۋنيكاتيۆتىك شارالار جوبالاردى بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋ بويىنشا ءتيىستى ورتاقتاستىق قالىپتاستىرۋ جانە ىنتىماقتاستىقتىڭ ناقتى جولدارىن، فورمالارىن جانە ادىستەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن عىلىمي-زەرتتەۋ، بيزنەس، قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ جانە ۆەنچۋرلىق قورلاردىڭ وكىلدەرى كەزدەسەتىن عالىمدار مەن ينۆەستورلاردىڭ جۇيەلى ديالوگىنا ارنالعان ۇيىمداستىرۋشىلىق پلاتفورما رەتىندە قىزمەت اتقارادى. ديالوگتىك الاڭدا كاسىپكەرلىك جانە ينۆەستيسيالىق قۇرىلىمدار تاراپىنان كەيىنگى قارجىلاندىرۋ جانە ماتەريالدىق-تەحنيكالىق قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن بيزنەستىڭ وزەكتى تەحنولوگيالىق ماسەلەلەرىن شەشەتىن عىلىمي-تەحنيكالىق يننوۆاسيالىق جوبالاردى انىقتاۋ جانە ىرىكتەۋ جۇرگىزىلەدى.
ورتالىقتا اعىمداعى جارتى جىل ىشىندە جالپى سوماسى 56 ملرد تەڭگەدەن اسا قارجىلاندىرۋدى تالاپ ەتەتىن 50 استام عىلىمي-تەحنيكالىق جوبالار ۇسىنىلعان 3 ديالوگتىك الاڭ (دا) ءوتتى.
بولجامدالعان اقپاراتتىق-ساراپتامالىق جانە كوممۋنيكاتيۆتىك قۇرالدارى بويىنشا قارجىلاندىرۋدىڭ ورتاشا جىلدىق كولەمى عزقنك جوباسىمەن اينالىساتىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسىن جانە ديالوگتىك الاڭداردى وتكىزۋگە ارنالعان شىعىنداردى تولەۋ قورىنان تۇراتىن 38 ميلن. تەڭگەنى قۇرايدى.
جانبولات كانالين، ەلەنا گوليكوۆا،
«ۇلتتىق عىلىمي-تەحنيكالىق اقپارات ورتالىعى» اق تەحنولوگيالاردى كوممەرسيالاۋ باسقارماسى
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
- پوسلانيە پرەزيدەنتا رەسپۋبليكي كازاحستان ن.نازاربايەۆا نارودۋ كازاحستانا «كازاحستان ۆ نوۆوي گلوبالنوي رەالنوستي: روست، رەفورمى، رازۆيتيە» وت 30 نويابريا 2015 گ.؛
- زاكون رەسپۋبليكي كازاحستان وت 31 وكتيابريا 2015 گودا № 381-V «و كوممەرسياليزاسيي رەزۋلتاتوۆ ناۋچنوي ي (يلي) ناۋچنو-تەحنيچەسكوي دەياتەلنوستي»؛
- «پلان ناسيي. ستو كونكرەتنىح شاگوۆ پو رەاليزاسيي پياتي ينستيتۋسيونالنىح رەفورم»؛
- گوسۋدارستۆەننايا پروگرامما ينفراسترۋكتۋرنوگو رازۆيتيا «نۇرلىجول» نا 2015 - 2019 گودى»، ۋتۆەرجدەننايا ۋكازوم پرەزيدەنتا رك وت 6 اپرەليا 2015 گودا № 1030؛
- پوسلانيە پرەزيدەنتا نارودۋ كازاحستانا «كازاحستانسكيي پۋت – 2050: ەدينايا سەل، ەدينىە ينتەرەسى، ەدينوە بۋدۋششەە» وت 17.01.2014گ.؛
