2024 جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تاپشىلىعى 3،6 ترلن تەڭگەنى، ال مۇناي تۇسىمدەرىمەن بايلانىستى ەمەس تاپشىلىق مولشەرى 10،8 ترلن تەڭگەدەن استى. بۇل ماسەلەگە سەنات ءتوراعاسى ماۋلەن اشىمبايەۆ "ۆرەميا" باسىلىمىنداعى "لوگيكا رەفورم 2.0: ۆ فارۆاتەرە ەپوحي" اتتى ماقالاسىندا كەڭىنەن توقتالعان، دەپ جازادى Dalanews.kz.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە بيۋدجەتتىڭ شىعىستارى سالىق تۇسىمدەرىنەن ەكى ەسە ارتىق. بۇل رەتتە ول مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ فيسكالدىق جانە مونەتارلىق ساياساتتى كەشەندى تۇردە قاراستىرىپ، وعان ءوزارا ۇيلەسىمدىلىگى مەن سايكەستىگى تۇرعىسىندا بايىپپەن كەلۋ كەرەكتىگى تۋرالى ايتقانىن ەسكە سالادى.
"بۇل ارادا دا ماڭىزدى باعىتتاردىڭ ءبىرى – بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىن حالىق پەن بيزنەسكە ارتىق جۇك سالماي ۇلعايتۋ. بۇل، ءبىر جاعىنان، سالىق سالۋ بازاسىن كەڭەيتۋگە جانە ەكىنشى جاعىنان سالىقتىق ءىس جۇرگىزۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ءارى دۇرىس ويلاستىرىلعان كۇردەلى سالىق رەفورماسىن قاجەت ەتەدى. وندا دا وسىنىڭ بارلىعى ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتى جانە ينۆەستيسيالاردىڭ كەلۋىن ىنتالاندىرۋ ءۇشىن تەڭگەرىمدى جاعدايدى ساقتاي وتىرىپ جاساۋ كەرەك"، - دەيدى ماۋلەن اشىمبايەۆ ءوز ماقالاسىندا.
سەنات ءتوراعاسى وسى جاعىنان العاندا، ءبىزدى الدا كۇرمەۋى كۇردەلى، ءبىراق اسا قاجەت سالىق رەفورماسى كۇتىپ تۇرعانىن ەرەكشە اتاپ وتەدى.
"ءبىزدى قيىن، ءبىراق اسا قاجەتتى سالىق رەفورماسى كۇتىپ تۇر جانە ەڭ باستى مىندەت – مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي، بارلىق تاراپتار ءۇشىن وڭتايلى شەشىمدەردى ازىرلەي وتىرىپ، وعان تەڭگەرىمدى تۇردە قاراۋ كەرەك"، - دەيدى اشىمبايەۆ.
سونداي-اق، ماقالادا ەكونوميكالىق تەڭگەرىمدى قالىپتاستىرۋدا بيۋدجەتتىڭ شىعىس بولىگىن وڭتايلاندىرۋ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنى دا باسا ايتىلادى. رەسۋرستاردى ءتيىمدى قايتا ءبولۋ، مەملەكەتتىك شىعىستاردى باقىلاۋ جانە ولاردىڭ باسىمدىعىن ايقىنداۋ، سپيكەردىڭ پىكىرىنشە، بيۋدجەت تاپشىلىعىن قىسقارتۋعا جانە قارجى جۇيەسىنىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
"تەڭگەرىمدى بيۋدجەت ينفلياسيانى باقىلاۋدىڭ ماڭىزدى قۇرالى بولىپ تابىلادى. تاپشىلىقتى ازايتۋ اقشا-نەسيە ساياساتىنا قىسىمدى تومەندەتەدى جانە پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى بىرتىندەپ تومەندەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بۇل ءوز كەزەگىندە بيزنەستىڭ نارىق جاعدايىندا ۇزاق اقشاعا قول جەتكىزۋىنە جول اشىپ، نەسيە رەسۋرستارىنىڭ ارزانداۋىنا اسەر ەتەدى. وسىلايشا، فيسكالدىق جانە مونەتارلىق ساياسات اراسىنداعى ءتيىمدى ءوزارا ءىس-قيمىلدى قۇرۋ ماڭىزدى ستراتەگيالىق ماقسات بولىپ تابىلادى"، – دەلىنگەن ماقالادا.
ولاردى ۇندەستىرۋ ەكونوميكانىڭ ءوسىمى ءۇشىن قولايلى جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋگە جانە مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتىنا دەگەن سەنىمدى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، دەپ ءسوزىن قورىتىندىلايدى اشىمبايەۆ.
ايتا كەتسەك، بۇعان دەيىن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ققس مولشەرلەمەلەرىن سارالاۋدىڭ كەلەسى تەتىگىن ۇسىنعان بولاتىن:
- جالپىعا بىردەي بەلگىلەنگەن 16 % ققس مولشەرلەمەسىن بەلگىلەۋ؛
- بىرنەشە سالالار ءۇشىن 10 % كولەمىندە ارالىق مولشەرلەمە بەلگىلەۋ؛
- اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋشىلەردى ققس-تان تولىقتاي بوساتۋ.
