كونفەرەنسيا جۇمىسى قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتىڭ قۇتتىقتاۋ سوزىمەن اشىلدى. كونفەرەنسيا بارىسىندا نۇرلان ەرمەكبايەۆ المازبەك اتامبايەۆقا جانە وسىنداي ماڭىزدى شارانى ۇيىمداستىرعان قىرعىز ۇكىمەتىنىڭ وكىلدەرىنە العىس بىلدىرە وتىرىپ، ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى جان-جاقتى دامىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ كورسەتتى.
ق ر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكبايەۆ ءوز سوزىندە راديكاليزم كورىنىستەرىنە قارسى كۇرەس باعىتىن كورسەتە وتىرىپ، دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمدار يدەيالارىنىڭ ناسيحاتتالۋ ماسەلەسىن كوتەردى.
– كەڭەس ۇكىمەتى كەزەڭىنىڭ وزىندە ءبىزدىڭ حالىقتارىمىزدىڭ اراسىندا ادامداردىڭ دىنگە دەگەن كوزقاراسىنا قاراماستان، بەيبىتشىلىك پەن تولەرانتتىلىققا باعىتتالعان ءدىني داستۇرلەر قالىپتاسقان بولاتىن. ءبىز ءدىني مۇرالارىمىزدى زامان تالاپتارىنا سايكەس بەيىمدەپ، بۇگىنگى جانە كەلەشەك ۇرپاققا جەتكىزۋگە ءتيىسپىز. تەك زايىرلى قوعام عانا كوپكونفەسسيالى ورتادا ءوزىنىڭ ءدىني تەڭدىگىن قامتاماسىز ەتە الادى، – دەدى مينيستر.
مينيستر حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ جانە ءدىني نەگىزدە ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ سالاسىندا تاجىريبە الماسۋ مەن بىرلەسكەن شارالاردى قابىلداۋ ماقساتىندا ءدىني قىزمەت سالاسىن رەتتەيتىن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ ۆەدوموستۆولارى اراسىندا حالىقارالىق كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەس قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىس ءبىلدىردى. «ءبىز، مەملەكەت قايراتكەرلەرى، عىلىم مەن ءدىن جولىنداعى تۇلعالار – ءبارىمىز ءدىني ەكسترەميزم مەن راديكاليزم تاراپىنان تۋىندايتىن قاۋىپ-قاتەرلەرگە قارسى بىرىگۋىمىز كەرەك... مۇنداي كەڭەس وڭىرلىك فورماتتا بىرلەسكەن ءتيىمدى جۇمىس تەتىكتەرىن قالىپتاستىرۋعا جول اشادى. بىرلەسىپ شەشىمدەردى جۇزەگە اسىرۋ ارقىلى دەسترۋكتيۆتى كۇشتەرگە قارسى تۇرا الامىز»، – دەپ اتاپ ءوتتى ق ر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكبايەۆ.
سونداي-اق، ول كونفەرەنسيا قاتىسۋشىلارىن مەملەكەتتىڭ جانە دىندەردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ قازاقستاندىق مودەلىن قالىپتاستىرۋ باعىتىندا قازاقستان ۇكىمەتى تاراپىنان اتقارىلىپ جاتقان شارالارمەن تانىستىردى. زاڭدى تۇردە جۇمىس ىستەيتىن بارلىق ءدىني بىرلەستىكتەرمەن ىنتىماقتاستىق ورناتۋ ارقىلى ازاماتتاردىڭ ار-وجدان بوستاندىعىن، سەنىم مەن ەركىندىگىن قورعاۋعا باعىتتالعان ناقتى شارالاردى، زاڭدىق نورمالاردى، مەملەكەت قولعا الىپ وتىرعان جۇمىستار تۋرالى ايتتى. مينيستر قازاقستاندىق قوعام ەتنوسارالىق جانە ءدىنارالىق كەلىسىمدى ساقتاۋدىڭ بىرەگەي ۇلگىسىن ۇزاق جىلدىق تاجىريبەسى ارقىلى قالىپتاستىرعانىنا نازار اۋداردى. ءمينيستردىڭ پىكىرىنشە، ءداستۇرلى قوعامنىڭ ەڭ ۇلكەن ەرەكشەلىگى – ءوزارا سىيلاسىمدىلىق پەن جاۋاپكەرشىلىك. ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن تولرانتتىلىقتى ۇنەمى اقپارات ارقىلى كەڭىرەك ناسيحاتتاۋدىڭ، اسىرەسە جاستارعا ءتۇسىندىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
وسىنداي وڭتايلى تاجىريبەنىڭ نەگىزىندە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الەمدىك ءداستۇرلى ءدىن كوشباسشىلارىنىڭ سەزىن وتكىزۋ تۋرالى باستاما جاسادى. قازىرگى زايىرلى مەملەكەتتەردە يسلامنىڭ ورنى مەن ءرولىن تالقىلاۋ كونفەرەنسيانىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالدى. ەرمەكبايەۆ قازاقستاندىق زايىرلى قوعامدى قالىپتاستىرۋدا مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ايرىقشا ىقپالى بولعانىن، پرەزيدەنت نازاربايەۆتىڭ ءدىني ماسەلەگە ءجىتى نازار اۋدارىپ، قوعامدى ۇيىستىرۋعا ايرىقشا ۇلەس قوسقانىن جەتكىزدى. زايىرلى قوعام ءدىنىي ىنتىماقتاستىقتى قالىپتاستىراتىنىنا توقتالعان مينيستر، كونفەرەنسياعا قاتىسۋشى ەلدەر وكىلدەرىن الداعى ۋاقىتتا ءوزارا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى.
«يسلام – ەجەلدەن زايىرلىلىقتى جاقتاۋشى ءدىن. تەرروريستەر مەن ەكسترەميستەر يسلام اتىن جامىلىپ، ءوزىنىڭ ىشكى مۇددەسىن ويلايتىن توپتارعا ەرگەندەر. يسلام مەن تەرروريستىك ءىس-قيمىل بىر-بىرىمەن قابىسپايتىن كەرەعار ۇعىم». بۇل وسى كونفەرەنسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ ورتاق بايلامى.
[caption id="attachment_31410" align="aligncenter" width="1025"]
؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟[/caption]
قاتىسۋشىلار مەملەكەتتەردىڭ ۇلتتىق مادەني ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاۋ، تەرىس ءدىني قۇندىلىقتاردىڭ تارالۋىن بولدىرماۋ جانە ءدىني سالادا دەموكراتيالىق باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ قاجەتتىلىگىن اڭگىمە ارقاۋى ەتتى. ولار، سونداي-اق، ەكسترەميزممەن بىرلەسىپ كۇرەسۋدىڭ ورتاق ۇلگىسىن قالىپتاستىرۋ تۋرالى دا ايتتى.
كونفەرەنسيانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ورتالىق ازيا بويىنشا ەۋروپالىق كەڭەستىڭ ارنايى وكىلى پەتەر بۋريان، ءۇندىستاننىڭ سىرتقى ىستەرى جونىندەگى مەملەكەتتىك ءمينيسترى مۋشابار اكبار، وزبەكستان پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى رۋستام كاميلوۆ، مىسىر اراب رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت ءمينيسترى حەلمي نامنام، تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى سۋلايمون داۆلاتوۆ جانە ازەربايجان، بەلگيا، بۇۇ، ەقىۇ كەلگەن باسقا دا مارتەبەلى مەيماندار ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى. ءار ەل ءوزىنىڭ ىشكى جانە ايماقتىق پروبلەمالارىن بۇكپەسىز ايتىپ، ءدىني ەكسترەميستىك توپتاردىڭ اقپاراتتىق مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، ءارتۇرلى قاۋىپ-قاتەردى ۇنەمى ۋشىقتىرۋعا كۇش سالاتىنىن جەتكىزدى. وعان قارسى تۇرار شارا – اقپاراتتىق اعىندى باقىلۋ ءارى ءار ەل ءوزىنىڭ ءداستۇرلى قوعامىن قورعاۋ جولىندا بارىنشا ءجىتى جۇمىس ىستەۋ. مەيمانداردىڭ باسىم بولىگى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ اسا ماڭىزدىلىعىن اشالاپ ايتتى. ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ وكىلدەرى ايماقتاعى ءدىني احۋالدى بىرلەسىپ باقىلاۋعا ۋاعدالاستى.
كونفەرەنسيا جۇمىسىنا 19 ەلدىڭ ءدىن سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگاندارىنىڭ باسشىلارى، بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى جانە تانىمال شەتەلدىك يسلامتانۋشى ساراپشىلار قاتىسىپ، يسلام الەمىندەگى كۇردەلى دە وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىعا سالدى. ولار بۇگىنگى تاڭداعى ەڭ وزەكتى ماسەلە – جات اعىمدارمەن كۇرەس كەزىندە اعارتۋشىلىق باعىتتى دۇرىس پايدالانا ءبىلۋدىڭ اسا قاجەت ەكەندىگىن اڭعارتتى.
