1813 جىلى اۆستريالىق جاس شۋبەرت كونسەرۆاتوريانى بىتىرگەن سوڭ، ءارتۇرلى اۋەن جازۋمەن اينالىسىپ ازەر كۇن كەشەدى. شۋبەرت ءارى جاس، ونىڭ ۇستىنە اتاعى شىقپاعان مۋزيكانت بولعاندىقتان، ونىڭ مۋزىكالارىن ەشكىم ساتىپ الا قويمايدى دا، كۇندەلىكتى تاماعىن تاۋىپ جەۋدىڭ ءوزى قيىنعا سوعادى. ءبىر عاجابى ونىڭ بىرگە تۇراتىن كورشىسى سۋرەتشى رەيدەر قايىرىمدى ادام بولعاندىقتان، وعان ۇنەمى قارايلاسىپ تۇردى.
جاڭ شياۋپيىڭ (جۇڭگو)
ءبىر كۇنى رەيدەر كورشىسىنە تاماق جەتكىزىپ بەرۋگە كەلگەندە ونىڭ كۇندەلىكتى كۇي ورىنداپ، جاتتىعۋ جاسايتىن پيانينوسىنىڭ دا جوق ەكەنىن كورىپ: "مەنىڭ ۇيىمدە ەسكى پيانينو بار ەدى، سونى ۇيىڭە اكەلىپ ال دا، ۇزدىكسىز مۋزىكا جازۋمەن اينالىس"، – دەيدى ، كورشىسىنىڭ ىزگى نيەتىنە شۋبەرت قاباعات قۋانادى. وكىنەرلىگى، رەيدەردىڭ پيانينوسىن ورنىنان قوزعاسا ىستەۋگە كەلمەيتىنىن بىلگەن شۋبەرت ونى ۇيىنە اكەلۋگە امالسىز قالادى. اقكوڭىل رەيدەر وعان: "سەن وندا مەنىڭ ۇيىمە كەلىپ جاتتىعۋ جاسا، تەك سۋرەت سىزۋىما كەدەرگى بولماساڭ بولدى"، – دەيدى. شۋبەرت وعان ماقۇلدىق ءبىلدىرىپ: "ءبىز وندا ۋاقىتتى ۇتىمدى پايدالانايىق، ءسىز سۋرەت سىزباعان كەزىڭىزدە تەرەزەگە اق پەردە ءىلىپ قويىڭىز، مەن سول كەزدە ۇيىڭىزگە كەلەيىن" دەيدى. رەيدەر بۇعان كەلىسەدى.
ارادا كۇندەر ءوتىپ جاتتى. شۋبەرت كەلىسىم بويىنشا كورشىسىنىڭ ۇيىنە كەلىپ، پيانينوعا جاتتىعىپ جۇردى. ءبىر كۇنى رەيدەر سۋرەت سىزۋدىڭ قاربالاستىعىندا شۋبەرتكە بەرگەن كەلىسىمىن ۇمىتىپ كەتەدى، تەرەزەگە ۇمىتپەن كوپ قاراعان شۋبەرت امالسىز كۇي كەشەدى.
تاعى دا ءبىر كۇنى رەيدەر ءتۇنى بويى سۋرەت سىزادى، بۇعان نارازى بولعان شۋبەرت : "ءسىز مەنىڭ كوپ ۋاقىتىمدى زايا كەتىردىڭىز. سۋرەتتى سىرتقا شىعىپ سىزۋعا بولماس پا؟!"، – دەيدى رەنجىگەن بەينەدە. رەيدەر از-كەم ۇنسىزدىكتەن كەيىن ونى دارەتحاناعا باستاپ بارىپ: "شىندىعىندا ماعان دا تىنىشتىق كەرەك، سەنىڭ جاتتىعۋىڭا كەسىرىم تيمەس ءۇشىن مەن بۇگىن وسىندا ۇيىقتايىمىن، سەن الاڭسىز جاتتىعۋ جاسا"، – دەيدى. شۋبەرت سوندا عانا كورشىسىنىڭ ىزگى نيەتىن تۇسىنەدى.
جىلدار وتە كەلە شۋبەرت داڭقتى كومپوزيتورعا اينالادى. بۇل قازىرگى تاڭدا الەمگە اتى ماشھۇر فرانس پە́تەر شۋ́بەرت ەدى. ول ءبىر سوزىندە: "باسقالاردى قاپەرىڭە الماي تۇرىپ، ءوزىم عانا قينالدىم دەپ قاقساۋشى بولما، باسقالاردىڭ ورنىندا تۇرىپ ماسەلەگە وي جۇگىرتكەندە عانا جاعدايدىڭ باسقاشا بولاتىنىن ەسكەرگەن ءجون" دەيدى.
قىتايشادان اۋدارعان دۇيسەنالى ءالىماقىن