قازىرگى تاڭدا Caspian University ادىلەت جوعارعى زاڭ مەكتەبى بىلىكتى زاڭگەرلەر دايىنداۋدا ەلىمىزدەگى وقۋ ورىندار اراسىندا كوش باستاپ كەلەدى. ءبىلىم ورداسىنىڭ وسىنداي بيىك بەلەستەن كورىنۋىنە مۇندا زاڭ سالاسىنىڭ مايتالماندارىنىڭ جاستارعا ءتالىم بەرىپ، زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ قالىپتاسقانىن اڭعارۋعا بولادى. ەلىمىز بويىنشا زاڭ سالاسىنىڭ بىلگىرى مايدان سۇلەيمەنوۆتىڭ Caspian University ۇستازدىق ەتۋىنەن كوپتەگەن جايتتى اڭعارۋعا بولادى. جيىن بارىسىندا ءسوز العان Caspian University رەكتورى جولداسبەك نۇسەنوۆ:
– بيىل قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ قابىلدانعانىنا 20 جىل تولىپ وتىر. وسى ۋاقىت ارالىعىندا اتا زاڭىمىز قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ نىعايۋىنا، ەلىمىزدە دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جانە ەل ازاماتتارىنىڭ قۇقىنىڭ ۇستەمدىك قۇرۋىنا نەگىز بولعانىن ءبارىمىز بىلەمىز. سوندىقتان بۇل بارشا قازاق ەلى ءۇشىن ايتۋلى مەرەكە دەپ ەسەپتەيمىن. وسى ماڭىزدى مەرەكەنىڭ قارساڭىندا ءبىزدىڭ وقۋ ورنىمىزعا ق ر كونستيتۋسيالىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ءىلياس باقتىبايەۆ ارنايى كەلىپ، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تىكەلەي بۇيرىعىمەن دايىندالعان ەستەلىك مەدالىن ءبىزدىڭ ۇستازدارىمىزعا تابىستاۋعا كەلىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا اتا زاڭىمىزدى ارداقتاپ، قۇقىقتىق مەملەكەتىمىزدىڭ بارىنشا نىعايتۋعا ءبارىمىز ءوز ۇلەسىمىزدى قوساتىنىمىزعا سەنىمدىمىن، – دەدى وقۋ ورىن باسشىسى. بۇدان كەيىن ءسوز العان ءىلياس باقتىبايەۆ ءوز ويىن بىلايشا جالعادى:
– ەل كونستيتۋسياسى مەملەكەتىمىزدىڭ العا قاراي قارىشتاپ دامۋىنا نەگىز بولعان باستى قۇجات. اتا زاڭدا مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردىڭ، جەكە ازاماتتاردىڭ جانە ۇلت پەن ۇلىستاردىڭ، الەۋمەتتىك توپتاردىڭ ماقساتتارى، مىندەتتەرى، قۇقىقتارى كورسەتىلگەن. وسى قۇجاتتى باسشىلىققا العان قازاق ەلى تاۋەلسىزدىك جىلدارى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇرعىدان دامىعان مەملەكەتتەردىڭ قاتارىنا قوسىلدى. Caspian University – قازاقستان كونستيتۋسياسىن دايىنداۋعا بەلسەنە قاتىسقان بىلىكتى زاڭگەرلەر جۇمىس ىستەيدى. مايدان سۇلەيمەنوۆ باستاعان ۇستازدار قاۋىمى قازىرگى تاڭدا زاڭ سالاسىن جەتىك بىلەتىن ماماندار تاربيەلەپ، قۇقىقتىق مەملەكەتىمىزدى نىعايتۋعا ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. سوندىقتان ق ر كونستيتۋسيالىق كەڭەسى وسى اپتال ازاماتتاردى ەل كونستيتۋسياسىنىڭ 20 جىلدىق مەرەيتويى شەڭبەرىندە ارنايى قۇتتىقتاپ، مەرەكەلىك مەدالدى تابىستاۋدى ءجون ساناپ وتىر، – دەپ ءىلياس جاقىپبەك ۇلى اق تىلەگىن ارنادى.
وسىلايشا مەرەكە قارساڭىندا Caspian Universityء-دىڭ ءتورت بىردەي بىلىكتى زاڭگەرى كەۋدەلەرىنە مەرەكەلىك مەدالدى تاعىپ، ءوز ەڭبەكتەرىن كونستيتۋسيالىق كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ ايرىقشا باعالاعانىنا ريزا بولدى. وسى رەتتە مەرەكەلىك توسبەلگىگە Caspian University جانىنان قۇرىلعان جەكە زاڭ عزي ديرەكتورى، ق ر ۇعا اكادەميگى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور مايدان سۇلەيمەنوۆ، Caspian University رەكتورى، PhD دوكتور جولداسبەك نۇسەنوۆ، Caspian University پروفەسسورلارى ا.گ. ديدەنكو جانە ف.س. قاراعۇسوۆتار يە بولدى.
ءوز كەزەگىندە ءسوز العان م.سۇلەيمەنوۆ:
– وسىدان 20 جىل بۇرىن، 30 تامىزدا قازاقستان حالقى تاريحي شەشىم قابىلداپ، ەلىمىزدىڭ قۇقىقتىق ومىرىندەگى جاسامپاز جاڭا داۋىرىنە قادام باسقان ەدى. سودان بەرى قاراي تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگىنە اينالعان كونستيتۋسيا – مەملەكەت پەن قوعامدا ورىن الىپ وتىرعان بارلىق ساياسي-ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك رەفورمالاردىڭ ىلگەرى باسۋىنا، دامۋدىڭ قاينار باستاۋىنا اينالدى. وتكەن 20 جىلدان بەرى مەملەكەت پەن قوعامنىڭ دامۋىنداعى وزگەرىستەر – دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ورنىعۋ تالپىنىستارىنىڭ ءبارى – كونستيتۋسيا قاعيدالارى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. قازاقستاننىڭ اتا زاڭى الەمدەگى ەڭ جاس كونستيتۋسيالاردىڭ ءبىرى. وسىنداي قىسقا مەرزىم ارالىعىندا قازاقستاننىڭ اتا زاڭى ۋاقىتتىڭ سىنىنان سۇرىنبەي ءوتىپ، ءوزىنىڭ زامان تالابىنا لايىقتىعىن جان-جاقتى دالەلدەدى. ال كوپتەگەن زەرتتەۋشىلەردىڭ پىكىرىنشە، قازاقستاننىڭ كونستيتۋسياسى الەمدەگى جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەيتىن ەڭ ۇزدىك 50 كونستيتۋسيانىڭ ءبىرى بولعان. بۇنىڭ ءوزى كونستيتۋسيامىزدىڭ ۇلكەن الەۋەتىن بىلدىرسە كەرەك، – دەدى مايتالمان عالىم.
تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى دامۋدىڭ ءارتۇرلى ساتىلارىندا تۇرعان، سان الۋان الەۋمەتتىك-مادەني، ۇلتتىق جانە باسقا دا ەرەكشەلىكتەرى، ءار ءتۇرلى قۇقىقتىق جۇيەسى بار ەلدەردىڭ كونستيتۋسياسى باستى ماسەلەنى – تۇراقتىلىقتى نىعايتۋداعى، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋداعى جانە دەموكراتيانى دامىتۋداعى قول جەتكەن تابىستارىن ۇعىنۋ ماڭىزدى بولعانىن بىلەمىز. وسىلايشا بىلىكتى زاڭگەرلەر ەل كونستيتۋسياسىن ازىرلەۋدە ەۋروپا، ازيا، سولتۇستىك جانە لاتىن امەريكاسى ەلدەرىنىڭ وزىق تاجىريبەلەرىن سارالاپ شىققانىن بىلەمىز. بۇگىندە 20 جاسقا تولعان كونستيتۋسيا تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە دامۋىمىزدى قامتاماسىز ەتىپ، ەلدىڭ بەتكە العان باعدارىنىڭ تۇتاستاي بولىگىن قامتىپ وتىر. كونستيتۋسيا تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ كەمەلدەنۋىنە سەپ بولىپ قانا قويعان جوق، سونىمەن قاتار دەموكراتيالىق، قۇقىقتىق مەملەكەتىمىزدىڭ ودان ءارى بەكي تۇسۋىنە نەگىز بولعانىن بىلەمىز.
نۇرلان جۇماحان
