ازاماتتىق نەكەدەگى ايەلى سالتانات نۇكەنوۆانى ءولتىردى دەگەن ايىپپەن سوتتالعان ەكس-مينيستر بيشىمبايەۆ ىسىندە پروكۋرورلاردىڭ پوزيسياسىن كوپشىلىك جاقسى قابىلدادى. پروكۋرور ساياحات نۇربەكوۆ شىعارىلعان ۇكىمگە، جالپى بيشىمبايەۆ پەن بايجانوۆ ىسىنە قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ساياحات نۇربەكوۆتىڭ سوزىنشە، بۇعان دەيىن ايەلدەردى زورلاۋ، سىبايلاس جەمقورلىق، ەسىرتكى ساقتاۋ، وتكىزۋ سەكىلدى قىلمىستىق ىستەر بويىنشا مەملەكەتتىك ايىپتى قولداعان. ونىڭ پروكۋراتۋرادا قىزمەت ەتكەنىنە 6 جىل بولعان. سونىمەن قاتار، وسى جىلدار ىشىندە 300-دەن اسا ىسكە مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى رەتىندە قاتىسقان.
پروكۋرور بيشىمبايەۆقا باسىندا باسقاشا ايىپ تاعىلعانىن ايتتى.
"قىلمىستىق كودەكستىڭ 99-بابىنىڭ 1-بولىگىمەن تىركەلدى. كەيىن 99-باپتىڭ 2-بولىگىنىڭ 5-تارماعى "اسا قاتىگەزدىكپەن ادام ءولتىرۋ" بولىپ سارالاندى. كەيىن "قورلاۋ" بابى قوسىلدى"، - دەدى ول ulysmedia.kz-كە سۇحباتىندا.
سوت وتىرىستارى اشىق تۇردە تىكەلەي ەفيردە وتكىزىلدى. مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى مۇنىڭ جۇگى قانشالىق اۋىر بولعانىنا جاۋاپ بەردى.
"سوت وتىرىسىن تىكەلەي ەفيردە جۇرگىزۋ بىزگە العاشىندا قيىن بولدى، ۋايىمدادىق. ءبىراق ودان كەيىن سوت وتىرىسى بارىسىندا بۇل فورماتقا دا ۇيرەندىك. ويتكەنى ءوزىمىزدىڭ قىزمەت بارىسىندا دا كەز كەلگەن جاعدايعا ءاردايىم دايىن بولۋىمىز كەرەك.
اشىق سوت وتىرىسىنا دا، جابىق سوت وتىرىسىنا دا قاتىسقانمىن. جابىق سوت وتىرىسىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى ول جەردە سوتقا قاتىسۋشى تاراپتاردان باسقا وزگە ەشكىم قاتىسپايدى. ياعني پروكۋرور، ادۆوكات، سوتتالۋشى، سۋديا جانە حاتشى (قاتىسادى - ەسك.). بۇل اشىق سوت وتىرىسى بولعاندىقتان ب ا ق وكىلدەرى، تۋىسقاندارى ەمىن-ەركىن قاتىستى. سالتانات نۇكەنوۆانىڭ سۋرەتتەرى، دەنە جاراقاتتارى بار جەرلەردە جابىرلەنۋشى تاراپ ءوتىنىشحات كەلتىرىپ، ب ا ق وكىلدەرىنە كورسەتپەۋ ماقساتىندا سۇراندى، سول جەرلەرى جابىق ءوتتى"، - دەدى پروكۋرور.
ساياحات نۇربەكوۆتىڭ پىكىرىنشە، زاڭ جۇزىندە بيشىمبايەۆقا ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالماۋىنا سەبەپتەر بولعان.
"حالىق ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن تاعايىنداۋدى سۇرادى. الايدا سوڭعى 5 جىلدا رەسپۋبليكا كولەمىندە وسى تەكتەس، ياعني ايەلدەرىنە قاتىستى قاتىگەزدىكپەن ادام ولتىرگەن ادامدارعا 15 جىلدان 18 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازالارى تاعايىندالعان. بيشىمبايەۆقا ءومىر بويىنان باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن تاعايىنداۋ ءۇشىن 10 ءالقابيدىڭ بارلىعى ءبىر اۋىزدان داۋىس بەرۋى قاجەت جانە سۋديا داۋىس بەرۋى قاجەت بولاتىن. ال ءبىز بيشىمبايەۆقا جازا سۇراۋ بارىسىندا اتالعان سوت پراكتيكاسىن نازارعا الىپ، بيشىمبايەۆتىڭ بۇرىن سوتتى بولعانىن، ونىڭ قىلمىستى ماساڭ كۇيدە جاساعانىن ەسكەرىپ، وعان وسى باپتا كوزدەلگەن 20 جىل، ياعني ەڭ جوعارعى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن سۇرادىق. ال "قورلاۋ" بابى بويىنشا ەڭ جوعارعى 7 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن سۇراپ، تۇپكىلىكتى جازالاردى ءىشىنارا قوسۋ ارقىلى 24 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن ۇسىندىق.
قىلمىستىق-پروسەستىك كودەكستىڭ باپتارىنا سايكەس باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىنىڭ ەڭ جوعارعى شەگى 25 جىلدان اسپايدى. ال پراكتيكا بويىنشا ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى ەكى نەمەسە ودان دا كوپ ادام ولتىرگەندەرگە قاتىستى قولدانىلادى جانە بۇرىن ادام ومىرىنە قاتىستى اسا اۋىر قىلمىس جاساعاندارعا تاعايىندالادى. مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلار سوتقا "وسىنداي جازا تاعايىنداۋدى ۇسىنامىز" دەپ تەك ۇسىنادى. ال تۇپكىلىكتى شەشىمدى القابي مەن سوت شەشەدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ول ulysmedia.kz-كە سۇحباتىندا.
پروكۋرور ءاۋ باستان بيشىمبايەۆتىڭ كىناسى دالەلدەنەتىنىنە سەنگەنىن جەتكىزدى.
"مەن اتالعان ءىس تىركەلگەن كۇننەن باستاپ، ياعني پروسەسس پروكۋرورى بولعاندىقتان ونىڭ كىناسى دالەلدەنەتىنىنە سەنىمدى بولدىم. اتالعان قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتى بيشىمبايەۆتىڭ جاساعانىنا سەنىمدى بولدىم. ول القابي سۇرايتىنىن بىلدىك، ويتكەنى تەرگەپ-تەكسەرۋدىڭ سوڭىندا تەرگەۋشى بيشىمبايەۆتى قىلمىستىق ىسپەن تانىستىرۋ بارىسىندا "سوتتا مەنىڭ قىلمىستىق ءىسىمدى القابيلەردىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزۋدى سۇرايمىن" دەگەن جازباشا ءوتىنىشحات بىلدىرگەن. بيشىمبايەۆ نەگە القابي سۇراعانىن بىلمەدىم. مۇمكىن جازاسىن جەڭىلدەتۋگە تىرىسقان شىعار"، - دەدى ايىپتاۋشى.
ساياحات نۇربەكوۆتىڭ سوزىنە سەنسەك، 16 جىلعا دەيىن بيشىمبايەۆ تۇرمەدەن شىقپايدى.
"قىلمىستىق كودەكستىڭ 72-بابىنا سايكەس بيشىمبايەۆ اسا اۋىر ساناتىنداعى قىلمىس جاساعانى ءۇشىن سوتتالعان. ول شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتىلۋ ءۇشىن ۇشتەن ەكى بولىگىن، ياعني 16 جىلدان كەيىن عانا مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋ تۋرالى وتىنىشحاتپەن شىعا الادى. الايدا بۇل ماسەلە سوت وتىرىسىندا قارالادى. سوت بيشىمبايەۆتىڭ تۇزەلگەنىنە، تۇزەلمەگەنىنە ءمان بەرەدى. ونىڭ مەكەمە ىشىندە قانداي دا ءبىر قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعان-جاساماعانىن، سونىمەن قاتار، جابىرلەنۋشىنىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ، سوت بوساتۋى مۇمكىن نەمەسە بوساتپاۋى دا مۇمكىن. 16 جىلدان كەيىن شىعىپ كەتەدى دەگەن ماسەلە ەمەس. ول جەردە دە سوت ءمان-جايدى تەكسەرەدى، قارايدى، ءسويتىپ تۇپكىلىكتى شەشىم قابىلدايدى"، - دەدى ول ulysmedia.kz-كە سۇحباتىندا.
بيشىمبايەۆتىڭ ادۆوكاتتارى اپەللياسياعا بەرۋگە نيەتتەرى بار ەكەنىن ءمالىم ەتتى. دەگەنمەن ءبىر نيۋانس بار ەكەن.
"بيشىمبايەۆ جازا مەرزىمىنە شاعىم كەلتىرە المايدى. بۇل (ەسك.) - القابيلەرمەن قارالعان قىلمىستىق ىستەردە شىعارىلعان ۇكىمنىڭ قايتا قاراۋ ەرەكشەلىكتەرى. ياعني ول القابيلەردى تاڭداۋعا، سوت وتىرىسىندا قانداي دا ءبىر قىلمىستىق-پروسەستىك زاڭنامانىڭ بۇزىلۋىنا شاعىم كەلتىرە الادى. ال وزىنە تاعايىندالعان 24 جىل جازا بويىنشا شاعىم كەلتىرە المايدى. القابيلەر قاراماسا، (24 جىل جازا بويىنشا شاعىم - ەسك.) كەلتىرە الاتىن ەدى"، - دەدى پروكۋرور.
سونداي-اق، ول قىلمىستىق ىستە اتالعان كەيبىر زاتتاي دالەلدەر تابىلماي كەتكەنىن ايتتى.
"بايجانوۆ قىلمىستى جاسىرۋ بابى بويىنشا كىنالى دەپ تانىلدى. ول ءوزىنىڭ تۋىس اعاسى بيشىمبايەۆتىڭ جاساعان قىلمىسىن بىلە تۇرا دالەلدەمەلدى جويۋعا باعىتتالعان ىس-ارەكەتتەر جاساعان. ناشاتىر تابىلعان جوق. سالتاناتتىڭ كيىمدەرى بار. ولار زاتتاي دالەلدەمە رەتىندە تانىلعان. ءبىراق ناشاتىر سپيرت جوق. بايجانوۆتىڭ ايتۋى بويىنشا، بايجانوۆتىڭ كومەكشىسى بايجانوۆقا ءدارىحانادان اكەلىپ بەرگەن. بايجانوۆ ونى بيشىمبايەۆقا بەرگەن. ءارى قاراي قايدا كەتكەنى بەلگىسىز"، - دەدى نۇربەكوۆ.
ەسكە سالايىق، بىلتىر قۋاندىق بيشىمبايەۆ ايەلى سالتانات نۇكەنوۆانى ءولتىردى دەگەن كۇدىكپەن قاماۋعا الىنعان ەدى. وقيعا 2023 جىلى 9 قاراشادا استانا قالاسىنداعى BAU مەيرامحاناسىندا بولدى.
بيشىمبايەۆقا ەكى باپ بويىنشا ايىپ تاعىلدى:
- اسا قاتىگەزدىكپەن كىسى ءولتىرۋ (15 جىلدان 20 جىلعا دەيىن نەمەسە ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ)؛
- قورلاۋ (4 جىلدان 7 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىن شەكتەۋ نەمەسە وسى مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ).
