بۇرىن قارجى ءمينيسترى بولعان، بۇگىندەرى "قازاقستان حالقىنا" قورىنىڭ باسشىسى، "سامۇرىق-قازىنا" ءۇاق ديرەكتورى، Bank RBK ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بولات جامىشيەۆتىڭ قارجى نارىعىنداعى سوڭعى جاعدايلارعا قاتىستى سۇقباتى جاريالاندى. بەلدى قارجىگەر ءوز سۇقباتىندا ەلىمىزدەگى اقشا-نەسيە ساياساتىنىڭ تيىمسىزدىگىن، بيۋدجەت تاپشىلىعىن جانە زەينەتاقى جۇيەسىندەگى كەمشىلىكتەردى سىنادى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
Forbes Kazakhstan سايتىنا بەرگەن سۇقباتىندا ول ۇلتتىق بانك جانىنداعى زەرتتەۋ جانە ساراپتاما ورتالىعى دەرەكتەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، دۇرىس جۇرگىزىلگەن اقشا-نەسيە ساياساتى مەملەكەتتىك ماقساتتارعا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس ەكەنىن، ءبىراق قازاقستان جاريالاعان كونترسيكلدى ەكونوميكالىق ساياسات، شىن مانىندە، كەرىسىنشە پروسيكلدى سيپاتقا يە ەكەنىن ايتادى.
قارجىگەردىڭ پىكىرىنشە، بازالىق مولشەرلەمەنىڭ جوعارى بولۋى ينفلياسيانى تومەندەتۋگە ەش ىقپال ەتە المايدى. سەبەبى، تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەۋ بازالىق مولشەرلەمەنىڭ وزگەرىسىنە اسا تاۋەلدى ەمەس.
"تۇتىنۋشىلىق نەسيە الۋشىلار بازالىق مولشەرلەمە تۋرالى بىلە بەرمەۋى دە مۇمكىن. الايدا تۇتىنۋشىلىق نەسيەلەۋ كولەمىنىڭ ءوسۋى تاۋارلاردىڭ قىمباتتاۋىنا الىپ كەلەدى. سونىمەن قاتار، بۇل جاعداي كورپوراتيۆتىك سەكتوردىڭ قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىكتەرىن شەكتەپ، ەكونوميكالىق ءوسىمدى تەجەيدى. وسى تۇرعىدا فيسكالدىق ساياسات ينفلياسيا وسىمىنە سەرپىن بەرىپ، وعان ۇلتتىق بانك ءوزىنىڭ اقشا-نەسيە ساياساتى قۇرالى ارقىلى ەش ىقپال ەتە المايدى"، – دەيدى جامىشيەۆ.
ترانسفەرتتەر الەۋمەتتىك سەكتورعا بولىنگەن قاراجاتتى ينفلياسياعا ۇشىراتادى
مۇنداي جاعدايدا بيۋدجەت تاپشىلىعى مەن ۇلتتىق قوردى تۇگەسۋ جاعدايىندا قايتپەك كەرەك دەگەن تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە تۋىندايدى.
"ترانسفەرتتەر ارقىلى بيۋدجەتتى قارجىلاندىرۋ تەك ۇلتتىق قوردى سارقىپ قانا قويماي، الەۋمەتتىك سەكتورعا جۇمسالعان بارلىق شىعىنداردىڭ ينفلياسياعا ۇشىراۋىنا دا سەبەپشى بولادى"، - دەيدى ول.
قارجىگەر بيۋدجەتتىك شىعىنداردى جىل سايىن قىسقارتۋدى جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ جاعىنا وتە قاتاڭ كەلۋدى ۇسىنادى. ءبىراق ول بۇل ارادا ساياسي تۇرعىدا شەشىم قابىلداۋ قاجەت بولاتىنىن دا ناقتىلايدى.
"ءقازىر، ەكپورتتىق تاۋارلاردىڭ باعاسى جوعارى كەزدى پايدالانىپ، بيۋدجەتتىك شىعىنداردى اقىرىنداپ تومەندەتە بەرۋ كەرەك، ءتيىمدى مەن تيىمسىزىنە زەرتتەۋ جۇرگىزە وتىرىپ. ال ەكسپورتتىق تاۋالاردىڭ باعاسى كۇرت تومەندەگەندە، وندا، تۋراسىن ايتقاندا، ونى شورت كەسۋگە تۋرا كەلەدى، سالدارى وڭاي بولمايدى، ارينە"، - دەيدى ول.
زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ كەمشىلىكتەرى
جامىشيەۆ ءقازىر سالىققا قاتىستى كونسەپتۋالدى وزگەرىستەر جاسالىپ جاتىر دەپ سانامايتىنىن ايتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنت قابىلداۋدى بۇيىرعان "بانكتەر تۋرالى" زاڭنىڭ 99%-ى ەسكى زاڭ بولىپ تابىلادى.
كوممەرسيالىق بانكتەر ءۇشىن كتس مولشەرلەمەسىن 20% - دان 25% - عا دەيىن كوتەرۋ جايىنا كەلەتىن بولساق، جامىشيەۆ بۇدان "بانكتەردىڭ ءوتى جارىلمايدى" دەپ سانايدى.
قارجىگەر 2024 جىلدىڭ ورتاسىندا گريگوريي مارچەنكو، وراز جاندوسوۆ، قادىرجان داميتوۆ، ءانۋار سايدەنوۆ، ەلەنا باحمۋتوۆا سىندى بىلىكتى ماماندار پرەزيدەنتتىڭ قاراۋىنا قارجىلىق تۇراقتىلىقتى ارتتىرۋ جانە قازاقستانعا ساي زەينەتاقى جۇيەسى بويىنشا ءبىرقاتار ۇسىنىستار جولداعانىن ايتتى. بۇل ارادا جاڭا زەينەتاقى جۇيەسى تۋرالى ءسوز بولىپ وتىرماعىنىن، تەك بۇگىنگى جۇيەدە بار ماسەلەلەر شەشىمىنە قاتىستى ۇسىنىستار بولعانى ناقتىلانادى.
جامىشيەۆ قازاقستاننىڭ زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ جاھاندىق رەيتينگتە جوعارى تۇرعانىن، ءبىراق شىنايى كورسەتكىشتەرىنىڭ تومەن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ول زەينەتاقى جيناقتارىن مەرزىمىنەن بۇرىن پايدالانۋدى پوپۋليستىك شارا دەپ ەسەپتەيدى. قارجىگەردىڭ ۇسىنىسى بويىنشا، ازاماتتار تەك زەينەتاقى اننۋيتەتىن ساتىپ الۋعا جەتكىلىكتى جيناعى بولعان جاعدايدا عانا قاراجاتتارىن شەشىپ الۋى ءتيىس.
بۇعان دەيىن Halyk Finance باسقارماسى ءتوراعاسىنىڭ كەڭەسشىسى، قارجىگەر-مامان مۇرات تەمىرحانوۆ تەڭگەنىڭ قۇلدىراۋى ۇلتتىق بانك ساياساتىنىڭ تيىمسىزدىگىن تاعى ءبىر دالەلدەدى دەپ سانايتىنىن جازعان بولاتىنبىز. "مىسالى، 28 قاراشادا ۆاليۋتا بيرجاسىندا ۇسىنىس بولماعان كەزدە انامولدى سۇرانىس كولەمى بايقالدى جانە تەڭگەگە شاققانداعى 1 اقش دوللارى 519،7 تەڭگە بولدى. الايدا باعام وسى كۇنى ازداعان اقشا اينالىمىندا العاشقى سەسسيادا جوعارى قارقىنمەن وسە باستادى. وسى كەزەڭدە ۆاليۋتالىق ينتەرۆەنسيالار جۇرگىزىلەتىنى جاريالانىپ قويعان، ەندەشە ونىڭ سەسسيانىڭ باسىندا ۆاليۋتا بيرجاسىنداعى ىقتيمال دۇربەلەڭدى شەكتەۋ ءۇشىن نەگە قولدانىلمادى، وسى اراسى تۇسىنىكسىز. ۇلتتىق بانك تۇستەن كەيىن عانا ارالاسا باستادى، ءسويتىپ ولار سالعان ۇلكەن كولەمدەگى اقشا دوللاردىڭ ورتاشا باعامىن 512 دەڭگەيىنە جەتكىزدى. 2 جەلتوقساندا دا ءدال وسىنداي جاعداي ورىن الدى، سول كۇننىڭ بارىسىندا ەڭ جوعارى باعام 530-عا جەتتى، ال ورتاشا باعام ءبىر كۇندە 524ء-تى قۇرادى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ءبىر كۇن ىشىندەگى تەڭگە باعامىنداعى مۇنداي ۇلكەن اۋىتقۋلار دا تەڭگەگە جانە ۇلتتىق بانكتىڭ ىس-ارەكەتىنە ۇلكەن سەنىمسىزدىك تۋدىرادى، ول ءوز كەزەگىندە قالىپتان تىس سۇرانىس پەن ىقتيمال دۇربەلەڭدى ىنتالاندىرادى"، - دەيدى ول.
