اقشا-نەسيە ساياساتىنىڭ قاتاڭداتىلعانىنا قاراماستان، 2025 جىلعى قاڭتار-ماۋسىم ايلارىندا بانك سەكتورى جالپىعا 18،8 ترلن تەڭگە نەسيە بەردى، بۇل - وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 2،2 ترلن تەڭگەگە نەمەسە 13،1% ارتىق كورسەتكىش. نەسيە بەرۋ كولەمىنىڭ ارتۋىندا كورپوراتيۆتىك سەگمەنتتىڭ (+11،9%) دە، بولشەك سەگمەنتتىڭ (+14،4%) دا ۇلەسى بار. بۇل رەتتە جاڭا نەسيەلەردىڭ باسىم بولىگى بيزنەسكە (50،3%) ەمەس، حالىققا (49،7%) بەرىلگەنىن باسا ايتا كەتەلىك. مۇنداي مالىمەتتەر قازاقستان قارجىگەرلەرى قاۋىمداستىعى تالداۋ ورتالىعىنىڭ 2025 جىلدىڭ I جارتىجىلدىعى بويىنشا قازاقستاننىڭ بانك سەكتورىنا جاساعان شولۋىندا ايتىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"ينۆەستيسيالىق سۇرانىستىڭ وسۋىنە كاسىپورىنداردىڭ قارجىلىق-شارۋاشىلىق قىزمەتىنىڭ جاقسارۋى (ءوندىرىس +10،3%، كىرىس +9،6%)، ىشكى تاپسىرىستاردىڭ ارتۋى جاعدايىندا اينالىم قاراجاتىنىڭ كەڭەيۋى، جەڭىلدىكپەن قارجىلاندىرۋ قۇرالدارى مەن كولەمدەرىنىڭ ارتۋى، وڭدەۋ ونەركاسىبىندە (مىسالى، حيميا ونەركاسىبى ونىمدەرى مەن مەتاللۋرگيا ءوندىرىسى)، كولىك سالاسىندا ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ ىسكە اسىرىلۋى جانە ەلدەگى تىركەلگەن زاڭدى تۇلعالار سانىنىڭ كوبەيۋى (+9،3 مىڭ، 2025 جىلدىڭ العاشقى 6 ايىندا) اسەر ەتۋى مۇمكىن"، دەلىنگەن شولۋدا.
قارىز قاراجاتىنا تۇتىنۋشىلىق سۇرانىسقا جالاقىنىڭ ءوسۋى (+10،7%)، جاڭا كليەنتتەر اعىنى (+55 مىڭ، بيىلعى ءى توقساندا)، بانكتەر اراسىنداعى باسەكەلەستىك، ماركەتينگتىك اكسيالار مەن ءبولىپ تولەۋ باعدارلامالارىنىڭ كەڭەيۋى، جەڭىلدىكپەن يپوتەكالىق باعدارلامالاردىڭ ارتۋى اسەر ەتتى، بۇل پايىزدىق مولشەرلەمەلەردىڭ وسۋىنە قاراماستان نەسيەلەردىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن تارتىمدىلىعىن ارتتىردى.
"جاڭا بەرىلگەن نەسيەلەردىڭ ايتارلىقتاي ارتۋى ەسەبىنەن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ جيىنتىق نەسيە پورتفەلى 9،1% ءوستى، بۇل ولاردىڭ اكتيۆتەرىنىڭ جالپى وسىمىنەن (+5،3%) ەداۋىر ارتىق جانە بانك سەكتورىنىڭ ناقتى سەكتور مەن حالىقتى نەسيەلەۋگە باسىمدىق بەرىپ وتىرعانىن كورسەتەدى. وسى جاعداي اياسىندا نەسيە پورتفەلىنەن تۇسكەن پايىزدىق تابىستاردىڭ جيىنتىق پايىزدىق تابىستار قۇرىلىمىنداعى ۇلەسى 73،5%-عا دەيىن ءوستى (جىل باسىندا – 72،1%)، بۇل قارجىلاندىرۋ قۇنىنىڭ وسۋىنە قاراماستان، تۇراقتى اقشا اعىنىن قامتاماسىز ەتەتىن اكتيۆتەرگە باسىمدىق ساقتالعانىن كورسەتەدى"، - دەيدى قاۋىمداستىق ساراپشىلارى.
پروبلەمالىق قارىزداردى كوللەكتورلارعا ساتۋعا تىيىم سالىنعانىنا قاراماستان، نەسيە پورتفەلىنىڭ ساپاسى جوعارى دەڭگەيدە ساقتالدى (NPL – 3،4%)، ال پايىزدىق تابىستاردىڭ ارتۋى تازا پايدانىڭ (+19،2%) وسۋىنە جانە بانكتەردىڭ كاپيتالدانۋىنىڭ (+5،1%) كۇشەيۋىنە ىقپال ەتتى.
بۇل ەكىنشى جارتىجىلدىقتا نەسيەلەۋدى كەڭەيتۋ جانە نەگىزگى بيزنەستىڭ تەڭگەرىمدى ءوسۋىن قولداۋ ءۇشىن قاجەتتى مەنشىكتى قاراجاتتىڭ قوسىمشا قورىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سەكتوردىڭ كىرىستىلىگى سالىق تۇسىمدەرىنىڭ وسۋىمەن قاتار ءجۇردى: كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى (كتس) بويىنشا تولەمدەر 35،9%، ياعني 187،2 ملرد تەڭگەدەن 245،7 ملرد تەڭگەگە دەيىن ءوستى، بۇل رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە كتس بويىنشا بارلىق تۇسىمدەردىڭ 12%-ىن قۇرايدى. فيسكالدىق جۇكتەمەنىڭ قوسىمشا ءوسۋى كاپيتالدانۋ قارقىنى مەن جوعارى نەسيەلەۋ كولەمدەرىن ساقتاۋ مۇمكىندىگىنە تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن.
2025 جىلدىڭ I جارتىجىلدىعىندا بانك سەكتورى بيزنەس پەن حالىقتى بەلسەندى نەسيەلەۋگە سۇيەنە وتىرىپ، تۇراقتى ءوسۋ ديناميكاسىن كورسەتتى. بۇل رەتتە بانكتەردىڭ نەسيە پورتفەلدەرى جيىنتىق اكتيۆتەرگە قاراعاندا قارقىندى ءوستى، بۇل نەگىزگى بيزنەسكە باسىمدىق بەرىلىپ وتىرعانىن كورسەتەدى. سونىمەن قاتار، نەسيە پورتفەلىنىڭ ساپاسى باقىلاناتىن دەڭگەيدە ساقتالىپ، بانكتەرگە پايىزدىق تابىستى جوعارى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋعا جانە پايدالارىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.
"ەكىنشى جارتىجىلدىقتا نەسيەلەۋدىڭ وڭ ديناميكاسى ساقتالادى دەپ كۇتىلەدى، دەگەنمەن ونىڭ قارقىنى قالىپتى بولۋى مۇمكىن. كرەديتتەۋ ديناميكاسىنا ءبىرقاتار فاكتورلار كەشەنى تەجەۋشى اسەر ەتەدى. ولاردىڭ قاتارىندا قىركۇيەك ايىنان باستاپ ەدب قورلاندىرۋ شىعىندارىن ارتتىراتىن ەڭ تومەنگى رەزەرۆتەر بويىنشا جاڭا تالاپتاردىڭ كۇشىنە ەنۋى دە جاتقىزىلادى. ماكروپرۋدەنسيالدىق ساياساتتى قاتاڭداتۋ جەكە سەگمەنتتەردىڭ ءوسىم مۇمكىندىكتەرىن شەكتەيدى. ۇلتتىق ۆاليۋتا باعامى قۇبىلمالىلىعىنىڭ كۇشەيۋى بيزنەس پەن حالىق ءۇشىن شىعىستار مەن ينۆەستيسيالىق شەشىمدەردى جوسپارلاۋدى قيىنداتادى، بولاشاق اقشا اعىندارىن باعالاۋدا ءدۇدامال احۋالدى ارتتىرادى. سالىق جۇكتەمەسىنىڭ ءوسۋى كاپيتالداندىرۋ قارقىنىن باسەڭدەتەدى جانە نەسيە پورتفەلىنىڭ كەڭەيۋ الەۋەتىن تەجەيدى. وسى فاكتورلاردىڭ جيىنتىق اسەرى كرەديتتىك بەلسەندىلىك قارقىنىن باسەڭدەتۋگە جانە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە كەمىندە 20% دەڭگەيىندە بەلگىلەنگەن كرەديتتەۋدى ۇلعايتۋ جونىندەگى ماقساتتى باعدارعا قول جەتكىزۋگە ءقاۋىپ ءتوندىرۋى ىقتيمال"، دەلىنگەن شولۋدا.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "ماۋسىم ايىندا بيزنەس تە، حالىق تا وكىرتىپ كرەديت العان. نەگە؟" دەگەن ماتەريال جاريالانعان بولاتىن.
