ق ر جوعارى اۋديتورلىق پالاتاسى الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيالاردىڭ (اكك) قىزمەتىن جانە ولاردىڭ وڭىرلەردىڭ دامۋىنا اسەرىن تەكسەرۋدى اياقتادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
تەكسەرۋ اكك قۇرىلىمدارىندا پروبلەمالار مەن كەمشىلىكتەر جيناقتالعانىن كورسەتتى. مۇنداي جاعداي ولاردىڭ جۇمىسىن تۇتاس ۇيلەستىرۋ مەن رەگلامەنتتەۋدىڭ، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار تاراپىنان ءتيىستى رەتتەۋدىڭ بولماۋىنا بايلانىستى قالىپتاسىپ وتىر.
ماسەلەن، اكك مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ جۇيەسىنە ينتەگراسيالانباعان. ولاردىڭ دامۋ جوسپارلارى نومينالدى سيپاتقا يە جانە سىرتقى باعالاۋعا جاتپايدى، ال قىزمەتى اكىمدىكتەردىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋعا اسەر ەتپەيدى.
وتىرىس بارىسىندا جوعارى اۋديتورلىق پالاتا ءتوراعاسى ق ر ۇەم ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگان رەتىندە اكك جۇمىسىندا ءتارتىپ ورناتۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«اكك ناقتى نەمەن اينالىسۋى كەرەك ەكەنىن انىقتاپ، ءبىرىڭعاي ءتاسىل ازىرلەۋ قاجەت. ولاردى دامۋ ينستيتۋتتارى دەي الامىز با؟ وڭىرلەردەگى الەۋمەتتىك ءرولى قانداي؟ ينۆەستيسيا تارتۋدا قانداي ءرول اتقارادى؟ قانداي قۇرالداردى قولدانۋى كەرەك؟ قارىز بەرۋدە قانداي قاعيدالاردى ۇستانادى؟ ءبىرىڭعاي ۇستانىم قالىپتاستىرۋ قاجەت»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ول ءقازىر اكك وزدەرى قاجەت دەپ سانايتىن بارلىق ماسەلەمەن اينالىسا الاتىنىن اتاپ ءوتتى.
«وڭىرلەردەگىلەر بىلگەنىن ىستەپ وتىر. كوپ جاعدايدا بۇل ءتىپتى كاسىپكەرلىك كودەكسىنە دە قايشى كەلەدى»، - دەدى جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ءتوراعاسى.
اۋديتورلىق قورىتىندىعا سايكەس سوڭعى 5 جىلدا اكك-گە بارلىعى 528 ملرد تەڭگەدەن استام بيۋدجەت قاراجاتى بەرىلگەن، ونىڭ ىشىندە 288 ملرد تەڭگەدەن استامى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىن كرەديتتەۋگە ارنالعان. الايدا وڭىرلەردىڭ دامۋىنا اسەر ەتەتىن ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ورنىنا ءىس جۇزىندە اكك وزدەرىنە تۇسەتىن قاراجاتتى بانكتەگى دەپوزيتتەرگە ورنالاستىرادى.
سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك قارجىلاندىرۋدىڭ وسۋىنە قاراماستان، اكك جۇيەلى تۇردە شىعىنمەن جۇمىس ىستەيدى. تەكسەرىلگەن اكك بويىنشا جيناقتالعان شىعىن 2020 جىلمەن سالىستىرعاندا 2025 جىلدىڭ باسىندا 7 ەسە ءوسىپ، 209 ملرد تەڭگەدەن اسىپ ءتۇستى.
ديۆيدەندتەر تولەۋ تۇراقسىز سيپاتقا يە. مىسالى، 2024 جىلعا اكك-دەن تۇسكەن جالپى سوما 0،5 ملرد تەڭگەدەن از، بۇل 2023 جىل قورىتىندىسىمەن سالىستىرعاندا 4 ەسە از.
اۋديتورلار اكك جەكە كاسىپكەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋ ارقىلى تازا كوممەرسيالىق جوبالارعا ءجيى قاتىساتىنىن اتاپ ءوتتى.
ماسەلەن، «ەرتىس» اكك ينۆەستيسيالىق جوبالار دەگەن اتاۋمەن 16،6 ملرد تەڭگەگە كوممەرسيالىق تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن ىسكە اسىرىپ جاتىر، مۇندا اۋديت بارىسىندا 3،3 ملرد تەڭگەگە بۇزۋشىلىقتار انىقتالدى.
«Aqjaiyq» اكك-گە ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرى بەرىلگەن، ناتيجەسىندە ولار يگەرىلمەگەن نە باسقا كوممەرسيالىق ماقساتتارعا قايتا باعدارلانعان.
«اقتوبە» اكك سوڭعى 3 جىلدا جالعىز جەكە كومپانيانىڭ ءوندىرىسىن كەڭەيتۋ ءۇشىن نەسيە بەرگەن. تۇتاستاي العاندا، ول مەملەكەتتەن جالپى سوماسى 11،2 ملرد تەڭگەگە قارىز جانە سۋبسيديا العان. ال نەسيەنى ماقۇلداۋ بويىنشا جوبالاردى ىرىكتەۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ قۇرامىنا وسى فيرماعا قاتىسى بار تۇلعا قوسىلعان، نەسيە بۇزۋشىلىقتارمەن ءارى كەپىل الماستان بەرىلگەن.
«سەمەي» اكك-دە جوبالار قاراجاتتى تەز يگەرۋ ءۇشىن ءتيىستى باعالاۋسىز جانە تالداۋسىز ىرىكتەلەدى.
تۇراقتاندىرۋ قورلارىن تەكسەرۋ بارىسىندا ونىمدەردىڭ تيىسىنشە ساقتالمايتىنى، اسسورتيمەنتتىڭ شەكتەۋلى ەكەنى، سونداي-اق تۇراقتاندىرۋ قورلارى سۇرانىسى تومەن تاۋارلاردان تۇراتىنى انىقتالدى.
الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيالاردىڭ وڭىرلىك تۇراقتاندىرۋ قورلارىن باسقارۋداعى، ساۋدا-ساتىپ الۋ قىزمەتىندەگى جانە كاسىپكەرلەردى «اينالىم سحەماسى» بويىنشا كرەديتتەۋدەگى تيىمسىزدىگى ولاردى ازىق-تۇلىك باعاسىن تۇراقتاندىرۋعا ىقپال ەتە المايتىنداي ەتەدى.
مەملەكەتتىك اۋديت بارىسىندا:
- 138 ملرد تەڭگەگە قارجىلىق بۇزۋشىلىقتار؛
- 14،5 ملرد تەڭگەنىڭ ءتيىمسىز جوسپارلانعانى؛
- 33،6 ملرد تەڭگە بيۋدجەت قاراجاتى مەن اكتيۆتەردىڭ ءتيىمسىز پايدالانىلعانى انىقتالدى.
14 فاكت بويىنشا ماتەريالداردى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا بەرۋ جوسپارلانۋدا.
