كونسەرتكە استانا قالاسى مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ اكادەميالىق سيمفونيالىق وركەسترى، كامەرالىق حورى، جەكە ورىنداۋشىلار جانە پاۆلودار قالاسىنان ارنايى كەلگەن ۆوكالدىق كۆينتەت (انشىلەر توبى) قاتىستى.
«حيكمەتتەر» سيمفونيالىق داستانى ۇلى بابامىزدىڭ «ديۋاني حيكمەت» كىتابىن وقۋ بارىسىندا تۋعان تولعانىستاردا جانە «ماڭگىلىك» داۋىس پەن سيمفونيالىق وركەسترگە ارنالعان شىعارمادا سازگەر ياساۋي ءىلىمىنىڭ رۋحاني ماڭىزدىلىعىنا، تەرەڭدىگىنە كوڭىل بولىنگەن. «ۋا، جاراتقان» داۋىس پەن وركەسترگە ارنالعان رومانستا جاراتقاننىڭ حاق ەكەندىگىن، كۇنالارىنىڭ كەشۋىن، جاۋاپتى كۇننىڭ كەلەتىندىگى تۋرالى تولعانسا، «قوجا احمەت ياساۋي» تۋىندىسى اقىن جانە سيمفونيالىق وركەسترگە ارنالعان. بەيت-سيمفونيادا اۆتور جەكە ورىنداۋشى رەتىندە اقىندى تاڭدادى. سەبەبى ول ۇلى بابانىڭ ءوز بەينەسى ىسپەتتەس. تىڭدارماندارعا ۇلى ۇستاز، اقىن ءوزى ءتىل قاتىپ، حيكمەتتەرىن حالقىنا ءوزى وقىپ تۇرعانداي اسەر بەرەدى.
قازاقستاندا العاشقى رەت كاسىبي مۋزىكا تىلىمەن حيكمەتتەردى ناسيحاتتايتىن شىعارماشىلىق كەش – قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ سوڭىندا قالعان تەلەگەي-تەڭىز رۋحاني مۇراسىن جاڭعىرتۋدى ماقسات تۇتقان.
كەشتە ق.ا. ءياساۋيدىڭ حيكمەتتەرىنە جازىلعان كوپتەگەن شىعارمالار ورىندالدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءداستۇرلى انشىلەردىڭ - «ەي، سوپى»، «راسۋلدىڭ ريزالىعى»، پاۆلودار قالاسىنان كەلگەن ۆوكالدىق كۆينتەتتىڭ - «سالاۋات»، «اش، ەي مومىن كوزىڭدى» شىعارمالارى، قىلقوبىزبەن - «ديۋاني حيكمەت»، بايانمەن– «ارىستانباب»، «ابىز»، سكريپكا اسپاپتارىمەن – «كۇي-تولعاۋ»، داۋىس جانە وركەسترمەن – «ۋا، جاراتقان»، «ماڭگىلىك»، وركەسترمەن - «ءسۇيىنشى»، «بالبال»، داۋىس، فلەيتا جانە حورمەن – «ياسسى»، سيمفونيالىق داستان - «حيكمەتتەر»، اقىن جانە سيمفونيالىق وركەسترمەن – «قوجا احمەت ياسساۋي» شىعارمالارى بار.
– جۋىردا عانا ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ "ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى" ماقالاسىندا تۇركىستان جايلى ەرەكشە توقتالعانى بەلگىلى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنىنە وراي ۇيىمداستىرىلعان كونسەرتتە ىزگىلىك پەن جاقسىلىققا جول سىلتەپ، رۋحاني ۇستاز اتانعان تۇلعالار جايلى تولعانىمدار مەن ءومىر جولدارىن مۋزىكا ارقىلى دارىپتەۋ ماقسات ەتىلگەن. ەلىمىزگە بەلگىلى كومپوزيتور، اعايىندى ءابدىنۇروۆتار كاسىبي مۋزىكا مەن رۋحاني قۇندىلىققا باي حيكمەتتەردى ۇندەستىرىپ، جاڭاشا جۇمىس جاسادى. كەش اياسىندا ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ تۇركىستانعا جاساعان ساپارلارى مەن رۋحاني استانا جانە قوجا احمەت ياساۋي مۇرالارى مەن قولجازبالارى جونىندە كورمە دە ۇيىمداستىرىلدى. كورمەدە قولجازبالارمەن تانىسقان استانالىقتار ساحنادا ءتۇرلى اسپاپتار ۇنىمەن حيكمەتتەر جايلى تىڭدادى، – دەدى "ازىرەت سۇلتان" مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى احمەتجانوۆ نۇربولات قادىر ۇلى.
استانا كونسەرت زالىنىڭ فويەسىندە 1 جەلتوقسان – قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى مەرەكەسىنە وراي ۇيىمداستىرىلعان «ەلباسى جانە تۇركىستان» كورمەگە قورىق-مۋزەي قورىنان 60-تان استام جادىگەر قويىلىپ، ءۇش بولىمگە توپتاستىرىلدى. كورمەنىڭ ءبىرىنشى بولىمىندە ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ 1985 جىلى قازاق سسر مينيسترلەر كابينەتىنىڭ باسشىسى، ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى تۇسىنداعى، باۋىرلاس تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتتەرى تۇرعىت وزال، سۇلەيمەن دەميرەل، احمەت سەزار، ابدۋللا گۇل، رەدجەپ تايىپ ەردوعان، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ي.كاريموۆپەن، 2018 جىلعى تۇركىستانداعى رەسمي ساپارلارىنان سىر شەرتەتىن فوتوسۋرەتتەرى ەكسپوزيسيادان ورىن الدى.
كورمەنىڭ ەكىنشى بولىمىندە اۋليەلەردىڭ سۇلتانى اتانعان قوجا احمەت ياساۋي مۇراسىنا ارنالادى. قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ ارتىندا قالعان باعا جەتپەس مۇرالارى حVءىىى عاسىرعا ءتان «ديۋاني حيكمەت» كىتابىنىڭ قولجازبا جانە باسپا نۇسقالارى، ءحىح عاسىردا قايتا كوشىرىلگەن «ءريسوللا ءدار ادابي تاريقات»، «ناسابناما» شەجىرەسى، ۇلى تۇلعانىڭ شاكىرتتەرى س.ءباقىرعانيدىڭ «ديۋان» قولجازبا ەڭبەگى، شەيح حۋدايداد تاش-مۋحاممەد ءال-بۋحاريدىڭ «بۋستان ۋل ءمۋحيببيننىڭ» تۇركى تىلىندە جازىلعان قولجازبا ەڭبەگى، ءا.ءناۋايدىڭ «عازالدارى»، سوفى اللاياردىڭ «مۋسليك ال-مۋتتاكين»، «اۋليەنىڭ وسيەتتەرى» ەڭبەگى، قوجا ءحافيزدىڭ «ديۋانى»، يمام ءماعرۋديدىڭ «قيسسالارى»، اۋليە بيدەلدىڭ «ديۋان» ەڭبەكتەرى قويىلدى.
كورمەنىڭ ءۇشىنشى بولىمىندە تۇركىستان وڭىرىندەگى كيەلى ورىندار مەن تاريحي ەسكەرتكىشتەر جايىندا فوتوسۋرەتتەر كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلدى. قازىرگى تاڭدا، 24000-نان اسا جادىگەرى بار "ازىرەت سۇلتان" مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيى قوجا احمەت ياساۋي مۇرالارىن ساقتاپ، جيناقتاپ كەلۋشىلەرگە ۇزدىكسىز قىزمەت كورسەتۋمەن اينالىسادى.
ايتا كەتسەك، ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسى مەن كۇنى كەشە عانا جاريالانعان «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسىندا التاي مەن اتىراۋدىڭ اراسىن، ەرتىس پەن ەسىلدىڭ جاعاسىن مەكەندەپ، قاراتاۋدان ۇلىتاۋعا دەيىنگى ۇلى دالانى جايلاعان ۇلتىمىزدىڭ ۇلىلىعىنا، بابالارىمىزدىڭ باتىرلىعىنا ەل تاعى دا ءبىر مارتە قانىقتى. ۇلى دالانىڭ ۇلى ەسىمدەرىن حالىق جادىندا ماڭگى ساقتاۋ ارقىلى ۇلى بابامىز قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ رۋحاني مۇراسى مەن ءىلىمىن حالىق ساناسىندا جاڭعىرتىپ قانا قويماي، قارعا تامىرلى قازاقتىڭ عانا ەمەس ءتۇبى تۇركى دۇنيەسىنىڭ رۋحاني تاريحىنىڭ جاڭا بەتتەرىن تانۋعا جول اشىلدى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
تۇركىستاننىڭ رۋحاني ورتالىققا جانە وبلىستىق مارتەبەگە يە بولۋى قوجا احمەت ياساۋي ەسىمىمەن بايلانىستى ەكەندىگى بەلگىلى. ءوز زامانىندا-اق حالىقتىڭ ەرەكشە ءىلتيپاتىنا يە بولىپ، «اۋليەلەر سۇلتانى» اتانعان، كەيىنگى ۇرپاقتىڭ دا رۋحانيات الەمىندەگى باعدارىن ايقىنداۋدا جەتەكشى ءرول اتقارعان قوجا احمەت ياساۋي ارتىنا باعا جەتپەس بايلىق، وشپەس مۇرا قالدىردى. اۋىزبىرلىگىنە سىزات تۇسپەي، قانداي قيىن قىستاۋ جاعدايدا نيەت بىرىكتىرە العان قازاق حالقىنىڭ تۇتاستىعى ياساۋي سىلتەگەن تاتۋلىق، مەيىرىمدىلىك جولىنان باستاۋ الادى. ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ «تۇركىستاننان تاراعان اسا قۋاتتى رۋحاني ساۋلەمەن نۇرلانعان قوجا احمەت ياساۋي ورتالىق ازياداعى ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا دا، بارلىق تۇركى حالىقتارىنىڭ ۇلتتىق رۋحاني ءىلىم جۇيەسىن ورنەكتەپ بەردى» – دەۋى ازىرەتى سۇلتاننىڭ رۋحاني تۇلعاسىن ايقىنداي تۇسەدى.
ارىستانبابتىڭ وتىرارداعى كەسەنەسى مەن قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ تۇركىستانداعى كەسەنەلەرى – قازاقتىڭ ۇلتتىق رۋحانياتىنىڭ اسا ماڭىزدى ورتالىقتارى. اتا جولىن ارداقتاعان اۋليە بابالارىمىز دا «حاق راسۋلدىڭ سۇننەتىن، قوجا احمەتتىڭ مىندەتىن – وشىرە كورمە جۇرەكتەن!» دەپ بىزدەرگە اماناتتايدى.
قوجا احمەت ياساۋي جالپى تۇرىكتىك مادەني جانە دۇنيەتانىمدىق كەڭىستىكتەگى ىشكى تۇتاستىقتى قالىپتاپ، يسلامدىق قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن فيلوسوفيالىق-ەتيكالىق ار-وجدان ءىلىمىن جۇيەلەگەن رۋحاني تۇلعا.
Dalanews.kz
