بەلگءىلى ۇستاز، «QazBilim» جوبالارىنىڭ اۆتورى اياتجان احمەتجان الەۋمەتتىك جەلىدە استاناداعى 66 جەكەمەنشىك مەكتەپتىڭ بەسەۋى عانا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىنىن ايتىپ، نارازىلىعىن بىلدىرگەن ەدى. Dalanews.kz قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان ماسەلەنى تارقاتۋ ءۇشىن ءتىل جاناشىرىمەن تىلدەستى.
اياتجان احمەتجاننىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاقىرىپ ءبىر عاسىرعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى داۋ بوپ كەلەدى. ءبىراق ءالى كۇنگە تۇبەگەيلى شەشىمىن تاپقان جوق.
«تاۋەلسىزدىك العاندا قازاق مەكتەپتەرى قايتا تۇلەدى. 2016 جىلعا دەيىن قازاق سىنىبىنا بارعان بالالار سانى ءوستى. ءبىراق 2017 جىلدان باستاپ بۇل ءۇردىس كىلت بۇزىلدى. وعان ۇشتىلدىلىك ساياساتى، لاتىن قارپىنە كوشۋ باستاماسى، بيلىكتىڭ جالتاقتىعى مەن نەمقۇرايلىلىعى سىندى ءار الۋان سەبەپ بار. 2021 جىلى ءتىپتى ەل بويىنشا ەڭ تومەنگى كورسەتكىشكە جەتىپ ۇلگەردى. جان-جاقتان دابىل قاقتىق. 2022 جىلى استانانىڭ ءبىر مەكتەبىندە «ورىس سىنىبىن اشپاساڭ، پۋتينگە ايتامىن» دەگەن اقىماق قازاقتىڭ ءسوزىن دە ەستىدىك. تويتارىس بەرىپ، قازاق مەكتەبى ەتىپ ساقتاپ قالدىق. ءبىراق استانا دا، قازاق بيلىگى دە سول ىستەن ساباق المادى»، – دەيدى ا.احمەتجان.
قوعام بەلسەندىسى 2022 جىلى جاريالانعان پرەزيدەنت جولداۋىندا دا قازاق ءتىلىن دە، ورىس ءتىلىن دە جاقسى بىلەتىن بالالاردى تاربيەلەۋ قاجەتتىگى باسا ايتىلعانىن العا تارتتى. سونىڭ اسەرىنەن بالالاردىڭ 40% تاعى ورىس سىنىبىن تاڭداعان.
«ءقازىر استانادا 66 جەكەمەنشىك مەكتەپ بار. ونىڭ بەسەۋى عانا قازاق تىلىندە. ءبىرى – ءبىزدىڭ «QazBilim» ۇلتتىق ليسەيى. 66-نىڭ ىشىندەگى ەڭ ارزانى دا ءبىزدىڭ مەكتەپ. قىمبات مەكتەپتەردىڭ ءبارى وزگە تىلدە. ەڭ قىمباتى جىلىنا 13 ميلليون تەڭگە سۇرايدى، بىزدىكى سونىڭ – 10%-ى. سونىڭ وزىندە قىمبات دەپ رەنجيدى جۇرت. سوندا ءبىزدىڭ ءتىل ارزان با؟» – دەيدى پەداگوگ.
اياتجان احمەتجان مۇنىڭ سەبەبىن دە جىپكە ءتىزىپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، قوعامدا «ورىس ءتىلىنسىز نان جوق» دەگەن تۇسىنىك قالىپتاسقان. «ورىسشا بىلمەيتىن ادام دۇرىس جۇمىسقا تۇرا المايدى، بيزنەس باستاي المايدى، قالادا تۇرا المايدى» دەگەن سياقتى قاساڭ قاعيدالاردىڭ قابىرعاسى سوگىلمەي تۇر.
«ءبىزدىڭ قوعام مىنەزىنەن ايىرىلعان. ونى ايىرعان – كەڭەس ۇكىمەتى. سوندىقتان ءبىز جەكە الەمىمىزدە قاتىپتاستىرىپ العان ستەرەوتيپتەرمەن ءومىر سۇرەمىز. ونىڭ ۇستىنە قابىلداۋ كوميسسيالارى قازاق سىنىبىندا ورىن جوق ەكەنىن ايتىپ، بالالاردىڭ اتا-اناسىن ورىس سىنىبىنا بەرۋگە ۇگىتتەيدى. بۇل – ساپاسىز جۇمىستىڭ كورىنىسى. قوعامدا قازاق مەكتەپتەرىندەگى ءبىلىم ساپاسى ناشار دەگەن كوزقاراس تا بار. الايدا، بۇگىنگى قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى تومەن ەمەس.
قالاي دەسەك تە، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاعدايىن رەتتەۋ كەرەك. تاۋەلسىزدىك العانىنا 33 جىل بولعان ەل ءۇشىن مۇنى تالقىلاۋ دا ۇيات. بيلىكتىڭ بەتى قازاق تىلىنە بۇرىلماي، مەكتەپتىڭ بەتى بەرى بۇرىلمايدى. سوندىقتان ءبىزدىڭ بيلىككە دە، باسقامىزعا دا مىنەز كەرەك، باتىل شەشىم كەرەك. ايتپەسە، بۇنىڭ سوڭى نەگە سوعارى قورقىنىشتى!»، – دەيدى ول.
ايتا كەتەيىك، اياتجان احمەتجان ۇلتتىق باعىتتاعى مەكتەپ قالىپتاستىرۋدى ماقسات ەتەدى.
بۇگىندە ول قازاقستاننىڭ 8 قالاسىندا «QazBilim» ورتالىعىن ىسكە قوسقان. بۇل قالالاردا 400-گە جۋىق قىزمەتكەر بار جانە 400 ادام جۇمىس ىستەيتىن كومپانيا قازاق ءتىلىن العا قويادى.
