دەپۋتات اتاپ وتكەندەي، باستاۋىشتا ساۋات اشۋدىڭ الىپپە كەزەڭىن دۇرىس قالىپتاستىرىپ، عىلىمي نەگىزدە جەتىلدىرۋ اسا ماڭىزدى.
كەزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ: "قولىڭداعى اسەم كىتاپ "الىپپەڭ" – اياۋلى انا ءتىلىڭنىڭ ءمولدىر باستاۋى، ءبىلىم شىڭىنا جول اشار اقىلشىڭ"، - دەگەن ءسوزى وقۋلىقتىڭ ءبىرىنشى بەتىنە ويىپ جازىلعان ەدى.
ءبىز ءبىلىمنىڭ ىرگەتاسى سانالاتىن سول "الىپپەدەن" ەش نەگىزسىز باس تارتتىق. اراداعى "الىپپەسىز" وتكەن جىلدار سول قادامنىڭ ۇلكەن قاتەلىك بولعانىن انىق كورسەتتى. وقۋ سالاسى ونسىز دا وڭباي تۇرعان ەدى، 2019 جىلدىڭ سوڭىندا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى (ەىدۇ) مەن ءبىلىم جەتىستىكتەرىن باعالاۋ جونىندەگى حالىقارالىق قاۋىمداستىق (EA) ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ءۇش حالىقارالىق سالىستىرمالى زەرتتەۋدىڭ ناتيجەلەرىن جاريالادى.
قازاقستان PIAAC (ەرەسەك حالىقتىڭ وقۋ، ماتەماتيكالىق ساۋاتتىلىعىن جانە اكت داعدىلارىن حالىقارالىق باعالاۋ باعدارلاماسى)، PISA (15 جاستاعى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ماتەماتيكالىق، جاراتىلىستانۋ عىلىمي جانە وقۋ ساۋاتتىلىق دەڭگەيىن باعالاۋ باعدارلاماسى)، ICILS (8-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ كومپيۋتەرلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىعىن حالىقارالىق زەرتتەۋ) ۇيىمدارىنىڭ زەرتتەۋى بويىنشا ۇشەۋىندە دە اۋتسايدەر بولدى.
وسى ورايدا، ۇلتتىق تاربيەگە باسا نازار اۋداردى مىندەتتەگەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ساپالى جانە كاسىبي وقۋلىق ازىرلەۋدى قاتاڭ تاپسىرعان.
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى جاڭا الىپپە ا.بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ادىستەمەسى نەگىزىندە ازىرلەنەتىنىنە بۇكىل حالىقتى سەندىردى. جانە بۇكىل قوعام كۇتىپ وتىرعان جاڭا "الىپپە" ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە بايتۇرسىن ۇلىنىڭ سالعان ىزىمەن قايتا ورالادى دەگەن سەنىمدە.
اتا-انالار ۇرپاعىنىڭ تاربيەسىنە قاتتى الاڭداۋلى. بيىل 400 مىڭعا جۋىق التى جاسار بالا مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاماق. جوعالىپ تابىلعان "الىپپە" – بۇلدىرشىندەردىڭ عانا ەمەس، بارشا اتا-انانىڭ قۋانىشى.
- بۇگىندە سول قوعام باقىلاۋىنداعى وقۋلىقتاردىڭ جاي-كۇيى قالاي؟
- "الىپپە" ازىرلەۋ جوباسىنا قانشا ەڭبەك ءتۇستى؟
- "الىپپە" مەن "انا ءتىلىن" كىمدەر جانە قالاي جازىپ جاتىر؟
- اشىقتىق پەن باسەكە قاي دەڭگەيدە؟
- قانداي كريتەرييلەرمەن باعالاندى؟
- وقۋلىققا تاپسىرىس بەرۋشى كىم؟
- وزىق وقۋلىقتى انىقتايتىن مينيسترلىك جانىنان قۇرىلعان ارنايى ساراپتامالىق كوميسسيا قالاي جاساقتالادى؟
- قانداي مامانداردان قۇرىلعان؟
- بۇل كوميسسياعا باسپالاردىڭ "بارماق باستى، كوز قىستى" ىقپالى جوق پا؟
- وقۋلىق پەن وقۋ-ادىستەمەلىك كەشەنىنىڭ جوباسىن ازىرلەپ، باسپاعا تاپسىرۋ جاۋاپكەرشىلىگى نەگە تىكەلەي مينيسترلىكتىڭ قۇزىرىندا ەمەس؟".
وسى ساۋالدارىمىزدى ءمينيستردىڭ وزىنە جولداعانبىز، الايدا ورىنباسارىنان كەلگەن جاۋاپتار كوڭىلدەن شىقپادى.
جالپى، "الىپپەمەن" قاتار ەنگىزىلەتىن باسقا دا جاڭا وقۋلىقتاردىڭ دايىندىعى مەن ساپاسىنىڭ جاي-كۇيى تۋرالى اتا-انالار تاراپىنان سۇراق كوپ. ماسەلەن، 1-سىنىپقا ارنالعان وزگە وقۋلىقتاردا ءوزارا ءپانارالىق بايلانىس جوق. ءالى ءارىپتى وتپەي جاتىپ، "جاراتىلىستانۋدان" سۋرەتتى ماتىنگە جالعاۋدى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ وقي المايتىن بالا سۋرەتتە قانداي ءسوز جازىلىپ تۇرعانىن قايدان بىلەدى؟
ءتىپتى، "الىپپە" وقۋلىعىن باعالاۋ كريتەرييلەرى وزگە تىلدەن اۋدارىلعانداي اسەر قالدىرادى. سونىمەن قاتار، ق ر ءبىلىم بەرۋدى جانە عىلىمدى دامىتۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا "الىپپە" ءپانى ا.بايتۇرسىنوۆتىڭ ادىستەمەسى نەگىزىندە لاتىن گرافيكاسىمەن وقىتىلادى" دەلىنگەن. بۇل دا بالالارعا از سالماق بولمايىن دەپ تۇر...
جالپى، "الىپپە" مەن "انا ءتىلى" وقۋلىقتارىنىڭ تاعدىرى الەۋمەتتىك جەلىدەگى قولدان ۇيىمداستىرىلعان داۋىستار مەن بەس-التى ءجۇز ادامنىڭ باسقان "لايك" ارقىلى لايىق دەپ تانىلماۋ كەرەك.
جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىنا ساۋلە قۇياتىن وقۋلىق ساپاسى – ءبىرىنشى كەزەكتەگى ۇلتتىق جاۋاپكەرشىلىك. سونداي-اق، وزگە ۇلت وكىلدەرىنە دايىندالاتىن وقۋلىقتاردىڭ ساپاسى مەن يدەولوگياسىنا قاتىستى ماسەلە دە از ەمەس.
ەل نازارىن اۋدارعان "الىپپە" مەن "انا ءتىلى" وقۋلىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، مىنا جايتتاردى ۇسىنامىز:
ءبىرىنشى، وزىق دەپ تانىلعان وقۋلىقتى ارنايى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ دەڭگەيىندە كەڭەيتىلگەن القانىڭ (كاسىبي ماماندار، دەپۋتاتتار، قوعام قايراتكەرلەرى، اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرىنەن قۇرالعان) اشىق تالقىسىنان وتكىزۋ كەرەك.
ەكىنشى، 1-سىنىپتى وقىتاتىن مۇعالىمدەردىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ باعىتىندا ارنايى ءىس-شارالاردى قولعا الۋ كەرەك.
ءۇشىنشى، "الىپپەدەن" "انا تىلىنە" وتەتىن كەزەڭدەگى بىرىزدىلىك ساباقتاستىعىن تەرەڭ يگەرۋ ءۇشىن مۇعالىمدەرگە جۇيەلى تۇردە تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزۋ قاجەت.
ءتورتىنشى، بازالىق وقۋلىقتاردى ازىرلەۋ، ساراپتامادان وتكىزۋ، باسىپ شىعارۋ ءىسى، ۇيىمداستىرۋ شارالارىن اشىق وتكىزۋ قۇزىرەتىنىڭ بارلىعى ۇكىمەتتە نەمەسە ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىندە بولۋى كەرەك.
