قازاقستاندا اۋىل شارۋاشىلىعىن ءارتاراپتاندىرۋ باعىتىندا كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىلۋدا. بۇگىندە ەسىك الدىندا بەس-التى ءىرى قارانى باعاپ، پايعا العان جەرگە جوڭىشقا ەگىپ جۇرە بەرۋگە بولمايدى. وسى رەتتە جەر ەمگەن شاراۋلار ءوز تىرشىلىكتەرىن ءارتاراپتاندىرۋعا كۇش سالعانى ءجون. بۇل رەتتە شارۋالارىمىز تۇركىستان وبلىسىنداعى ارىپتەستەرىنەن ۇلگى الۋىنا بولادى. بۇگىندە تۇركىستاندىق شارۋالار ءۇي ىرگەسىندە جىلىجاي سالىپ، تەز وسەتىن پولونيا اعاشىن ەگىپ، پايدا تابۋدا.
ەلدەگى كليماتتىق جاعداي ءبىراز جەردە جىلىجاي شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان شارۋالارىمىز وسى باعىتتا جۇمىس ىستەپ، ەلىمىزدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە ءوز ۇلەسىن قوسۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىز. قىستا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ۇزدىكسىز ءوندىرىپ، ونى ساۋداعا شىعارساق مول پايداعا كەنەلۋگە بولادى. وندىرگەن ءونىمنىڭ قالعانىن اينالامىزداعى كورشىلەرىمىزگە ەكسپورتتاپ، پايدا تابۋدىڭ دا جولىن قاراستىرساق ارتىق بولماس ەدى.
جالپى، جىلىجاي ءوندىرىسى ىشكى نارىقتى تۇراقتى تۇردە كوكونىستەرمەن، جەمىستەرمەن جانە باسقا دا اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. وسى رەتتە ءومىر بويى قارۋلى قاقتىعىستان كوز اشپاسا دا تامشىلاتىپ سۋارۋ جۇيەسىن ويلاپ تاۋىپ، الەمگە اۋىل شارۋاشىلىعى دامىعان ەل رەتىندە تانىلعان ءيزرايلدىڭ ىس-تاجىريبەسىن مۇقيات زەردەلەپ، كادەگە جاراتۋىمىز كەرەك.
اڭگىمە باسىندا جىلىجاي ءوندىرىسى تۇركىستان وبلىسىندا جاقسى دامىعانىن العا تارتتىق. ءقازىر ەلىمىزدەگى جىلىجايلاردىڭ 95 پايىزدان استاما وسى وبلىستىڭ ەنشىسىندە. تۇركىستان وبلىسىنىڭ تابيعاتى جىلى، جىلىجاي ءوندىرىسىن وركەندەتۋگە قولايلى ايماق. ءبىراق ەلىمىزدە جىلىجاي ءوندىرىسىن دامىتۋعا وزگە وڭىرلەردە دە مۇمكىندىك بار ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. بۇل رەتتە جامبىل، الماتى، جەتىسۋ، قىزىلوردا، اتىراۋ وبلىستارىندا دا جىلىجاي ءوندىرىسىن دامىتۋدى قولعا الۋعا بولادى. اسىرەسە تۇركىستان وبلىسىمەن ىرگەلەس جاتقان جامبىل مەن الماتى، جەتىسۋ وبلىستارى بۇل ىسكە سۇرانىپ تۇر دەسەك ارتىق ايتقاندىق بولماس ەدى.ءبىزدىڭ بۇل اڭگىمەمىز اتالعان وڭىرلەردىڭ شارۋالاردىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا دەپ ەسەپتەيمىز.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە جىلىجاي شارۋاشىلىعىن قولداۋ ماقساتىندا مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديالار، جەڭىلدىكتى نەسيەلەر جانە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وندىرۋشىلەرگە ارنالعان باعدارلامالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل شارالار سالاعا ينۆەستيسيا تارتۋعا جانە جاڭا زاماناۋي جىلىجاي كەشەندەرىن سالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مەملەكەت «اگروبيزنەس –2025» جانە باسقا دا باعدارلامالار ارقىلى جىلىجاي كەشەندەرىن دامىتۋعا ارنالعان جوبالاردى قولدايدى.
سوڭعى جىلدارى جىلىجاي وندىرىسىمەن اينالىساتىن شارۋاشىلىقتار زاماناۋي تەحنولوگيالارعا جاتاتىن گيدروپونيكا، اەروپونيكا جانە اۆتوماتتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەلەرى كەڭىنەن ەڭگىزۋدە. بۇل تەحنولوگيالار ونىمدىلىكتى ارتتىرىپ، سۋدى، ەنەرگيانى ءتيىمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، كليماتتىق باسقارۋ جۇيەلەرى وسىمدىكتەردىڭ ءوسىپ-ونۋ جاعدايلارىن جاقسارتىپ، قىس مەزگىلىندە دە ءونىم وندىرۋگە جاعداي جاسايدى. وسىنداي جاڭا تەحنولوگيالاردى پايدالانساق، جارتى قازاقستاندا جىلىجاي قىسى-جازى جىلىجاي بيزنەسىن دامىتۋعا بولادى. ءبىر عانا جىلىجاي بيزنەسى ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن بارىنشا ءارتاراپتاندىرىپ، كوپتەگەن جۇمىستار اتقارۋعا بولادى.
