كۇنى كەشە Abai.kz پورتالىندا ماسيپحان قوناي اتتى كاسىپكەردىڭ ق ر باس پروكۋرورى ج. اسانوۆ مىرزاعا جازعان اشىق حاتى جارىق كوردى. كاسىپكەردىڭ حاتىنا قاراعاندا، اسقار تۇتۋبايەۆ (تۋتۋبايەۆ) دەگەن كىسى (ءقازىر تالدىقورعان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى) ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى قارجىلىق داۋدىڭ سوڭى قورقىتىپ-ۇركىتۋگە ۇلاسقان. 2007 جىلى ا. تۋتۋبايەۆتان 60 مىڭ دوللار العان كاسىپكەر (ساۋدالىق بايلانىسپەن) ءوزى ۋادە ەتكەن قولحات نەگىزىندە ول اقشانى 2009 جىلى قايتارىپ بەرگەن. ال قولحات ا. تۋتۋبايەۆتىڭ ادامدارىنىڭ قولىندا قالىپ كەتكەن. 2015 جىلى اسقار تۋتۋبايەۆتىڭ ءىنىسى باقىتبەك تۋتۋبايەۆ كاسىپكەر ماسيپحان قونايدى ىلە اۋداندىق پوليسياسىنا ۇستاتىپ، "ءوزى تەرگەگەن" ءارى وعان كۇش كورسەتۋ ارقىلى 92 مىڭ اقش دوللارىنا قارىزبىن دەگەن قولحات جازدىرىپ العان. وسى ەكىنشى قولحات نەگىزىندە كاسىپكەردى سوتقا بەرىپ، اقشاسىن ءوندىرىپ الۋ ءارى كاسىپكەردىڭ بارلىق مال-مۇلكىن تاركىلەتىپ، ءوزىن قىتايعا قايتارۋدى كوزدەپ وتىرعان كورىنەدى (م. قوناي - جۇڭگو ازاماتى). سودان بەرى كاسىپكەر مەن اكىم اراسىنداعى قايشىلىققا بايلانىستى سوت پروسەسى 4 رەت وتكەن. كاسىپكەردىڭ ايتۋىنشا، "اسقار تۋتۋبايەۆ بۇ ىستە تاسادا تۇرىپ، سوتقا ءىنىسى باقىتبەك تۋتۋبايەۆ ارالاسىپ وتىر. ول ۇنەمى كاسىپكەردى سوتتاتاتىنىن ءارى قازاقستانداعى بارلىق بيزنەسىن توقتاتىپ، ءوزىن تۇرمەدە شىرىتەتىنىن ايتىپ، قوقان-لوققى جاساپ كەلەدى".
ءبىز "اباي" سايتىندا جاريالانعان اشىق حاتتى گازەتىمىزگە باسۋدى قۇپ كوردىك. قارجىلىق تالاس-تارتىس، بيزنەسكە ارالاسۋ، جەكەمەنشىككە قول سۇعۋ قانشالىقتى زاڭسىز ارەكەت بولعانىنا قاراماستان، قوعامنىڭ كولەڭكەسىندە "سەناريسىز" دامىپ جاتقانىن جاسىرۋ قيىن.
اسقار تۋتۋبايەۆ كىم؟ ول قانداي قىزمەتتەر اتقاردى؟ لاۋازىم تورىندە جۇرگەن ازاماتتىڭ بيزنەسپەن اينالىسۋعا، بۇرىنعى سەرىكتەستەرىنە تۋىس-تۋعاندارى ارقىلى قىسىم كورسەتۋگە قانشالىقتى قۇقى بار؟ بۇل تۋرالى كەلەر اپتادا ارنايى زەرتتەۋ ماقالا جاريالايمىز. قارسى تاراپتىڭ ايتار ءۋاجى بولسا، ونى دا جاريالاۋعا دايىنبىز. بىزدىكى وسى ءىستىڭ شىنايى ءارى اشىق وتۋىنە ىقپال ەتۋ. بۇل سوت پروسەسىن ارى قاراي ءجىتى قاداعالايمىز.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋرورى ج.ق. اسانوۆقا
قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمان ۇلى!
مەن سىزگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋرورى لاۋازىمىڭىزدى قۇرمەتتەي وتىرىپ، وسى حاتتى جازۋعا بەكىدىم. ءسىزدى قاي كەزدە دە ەلباسىمىزدىڭ قاسىنان تابىلاتىن ازامات رەتىندە ماقتانىش تۇتامىن جانە پرەزيدەنت جولعا قويعان بەس رەفورماعا ساي، ءوزىڭىز جەتەكشىلىك ەتەتىن زاڭ سالاسىنىڭ بەدەلىن كوتەرۋ ءۇشىن جاساپ جاتقان باتىل قادامدارىڭىزدى تەلەارنا جاڭالىقتارىنان كورىپ، قۋانىپ وتىرامىن. ەكى جىلعا تاياۋ ۋاقىتتان بەرگى ءوز باسىما تۇسكەن قيىن جاعداي تۋرالى سىزدەن كومەك سۇراماسقا ەش امالىم قالمادى.
مەن ماسيپحان كوناي 04.11.1969 جىلى جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى، كۇنەس اۋدانىندا تۋعانمىن. ۇلتىم قازاق. 2004 جىلى، 5 مامىردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا كوشىپ كەلدىم. جۇڭگو ازاماتىمىن. تۇراقتى تىركەۋگە تۇرىپ، ىقتيارحاتپەن ءجۇرمىن. جۇڭگو مەن قازاقستان اراسىندا جەكە كاسىپكەرلىكپەن اينالىسامىن.
2004 جىلى تالدىقورعاندىق اسقار المابەك ۇلى تۇتۋبايەۆا دەگەن جىگىتپەن تانىسىپ، ءبىراز جىل ساۋدا ىستەدىم. العاشىندا بىرلەسىپ، كىرپىش زاۋىتىن اشتىق. 2007 جىلى بۇل زاۋىت اسقار تۇتۋبايەۆتىڭ يەلىگىنە ءوتىپ كەتتى. ودان كەيىنگى جىلداردا دا ءبىزدىڭ ساۋدا جايىنداعى بايلانىسىمىز ۇزىلگەن جوق. مەن اسقار تۇتۋبايەۆتىڭ بەرگەن تاپسىرىسىن قىتايدان تاسىپ بەرۋمەن اينالىستىم. وسى بارىستا ارامىزدا قوماقتى اقشانىڭ الىس-بەرىسى جۇرگەنى راس. ءبىراق، مەن ونىڭ بار ەسەبىن ۋاعىندا جاۋىپ وتىردىم. بۇل تۋرالى سوت الدىندا ايتىپ، بۇلتارتپاس دالەلدەرمەن تولىق جانە اشىق دالەلدەپ بەرە الامىن.
2015 جىلى ءساۋىر ايىندا سول اسقار تۇتۋبايەۆ جانە ءىنىسى باقىتبەك تۇتۋبايەۆ مەنىڭ ۇستىمنەن، اقشامىزدى بەرمەي ءجۇر دەپ، الماتى وبلىسى، ىلە اۋداندىق سوتىنا ارىز بەرىپتى. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ارقىلى تۇتقىنداتىپ، ىلە اۋدانىنىڭ ۋاقىتشا قاماۋ ورتالىعىنا مەنى ءۇش كۇن قاماتتى. قاماۋ ورنىندا قۇقىق قورعاۋشىلار ەمەس، باقىتبەك تۇتۋبايەۆ ءوزى سۇراققا تارتتى. ولاردىڭ قولىندا مەنىڭ «60 مىڭ اقش دوللارىن الدىم» دەپ 2009 جىلى بەرگەن قولحاتىم بار ەكەن. ءبىراق، بۇل اقشانى مەن 2010 جىلى كۇزدە ۇرىمجىدە اسقار تۇتۋبايەۆتىڭ اتىنان كەلگەن ءوز ادامدارىنا (باحا دەگەن ءۇشارالدىق رەكەتتىڭ ادامدارىنا) بەرگەنمىن. اقشانى بەرگەنىم تۋرالى اسقار تۇتۋبايەۆتىڭ وزىنە تەلەفون شالىپ ايتقان ەدىم. ەسەپ سونىمەن جابىلعان بولاتىن.
سول جولى اسقار المابەك ۇلىنىڭ تۋعان ءىنىسى باقىتبەك تۇتۋبايەۆ مەنى تۇرمەدە ۇرىپ-سوعىپ، 60 مىڭ اقش دوللارىنىڭ ۇستىنە جانە 32 مىڭ اقش دوللارىن قوسىپ، جيىنى «92 مىڭ اقش دوللارىنا قارىزبىن» دەگىزىپ، زورلىقپەن تاعى قولحات جازدىرىپ الدى. جانە ءۇش ادامدى جابىرلەنۋشى رەتىندە جانە وزدەرىنە قوسىپ الىپتى.
مىنە، سودان بەرى ءتورت رەت سوت وتىرىسى بولدى. مەن قىتايدا «جاڭا جازۋ» دەپ اتالاتىن الفاۆيتپەن وقىعانمىن. توتە جازۋدى دا دۇرىس تانىمايمىن. ال، كيريلليسا ءارىبىن ءتىپتى بىلمەيمىن. ورىس ءتىلىن مۇلدەم تۇسىنبەيمىن. سوتتىڭ بارلىق وتىرىسى قازاق تىلىندە ءوتىپ كەلەدى. ءبىراق، مەن جازۋ تانىمايمىن. ادۆوكاتتىڭ كومەگىنە سۇيەنىپ، جاۋاپ بەرىپ كەلەمىن. مەنىڭ اق ەكەنىمدى سوت ءتۇسىنىپ، ءبىلىپ وتىر. ءبىراق، ءالى اقتاپ شەشىم شىعارا العان جوق. سەبەبى، اسقار تۇتۋبايەۆ الماتى وبلىسىندا لاۋازىمدى قىزمەتتە ەكەن. ول مەنىڭ ۇستىمنەن ارىزدى تۋعان ءىنىسى باقىتبەك تۇتۋبايەۆتىڭ اتىنان بەرىپ قويىپ، ءوزى تاسادا وتىر.
مەن كوبىندە قازاقستاندا بولامىن. ساۋدا بابىمەن قىتايعا دا بارىپ تۇراتىنمىن، ول كەزدە. ەگەر، مەن شىنىمەن ولارعا 60 مىڭ اقش دوللارى قارىز بولسام، تۇتۋبايەۆتار نەگە مەنى ىزدەمەگەن. ولار ۇكىمەت قىزمەتىندەگى لاۋازىمدى تۇلعا عوي، قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنا ارىز بەرىپ، شەكارادان ءوتىپ جۇرگەندە نەگە تۇتقىنداتپايدى؟ تۇتقىنداتۋعا مۇمكىندىكتەرى تولىق جەتەدى عوي!
سوت وتىرىسى بولعان سايىن باقىتبەك تۇتۋبايەۆ مەنى دالەلسىز ايىپتاپ، بالە-قازانى ۇيىپ-توگۋمەن كەلەدى. الاياق دەپ، كۇش كورسەتەدى. قىتايدا قىلمىستى بولعان دەپ، جالا جابادى. ءبىراق، ءبىر دە دالەلى جوق!
2015 جىلعى مامىر ايىنان باستاپ، مەنىڭ بۇكىل جۇمىسىم توقتادى. قىتايدان قازاقستانعا شاقىرعان، قارجى سالعان قانشاما ينۆەستورلارىم وسىلاردىڭ كەسىرىنەن ەلىنە قايتىپ كەتتى.
ءتولقۇجاتىم مەن «لەكسۋس-470» ماركالى اۆتوكولىگىم ىلە اۋداندىق قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ قولىندا ەكى جىلدان بەرى كەپىلدە تۇر.
قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمان ۇلى!
باسىما ءقاۋىپ تونۋدە. بالارىم مەن ايەلىم قىتايدا قالدى. بارماعانىما ەكى جىل بولدى. تۇتۋبايەۆتار ناقاق سوتتاتىپ جىبەرەيىن دەپ تۇر. ەگەر، شىنىمەن قارىز بولسام، ولار مەنى باياعىدا سوتتاتىپ تىنار ەدى. دالەلى جوق، قورقىتىپ، ۇركىتىپ مويىنداتقىسى كەلەدى...
سىزدەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋرورى لاۋازىمىڭىزبەن ماعان اراشا ءتۇسۋىڭىزدى، وسى قاۋىپتەن تەزىرەك قۇتقارۋىڭىزدى وتىنە سۇرايمىن!
قۇرمەتپەن، ماسيپحان كوناي
