"تاۋ-كەن سەكتورى ەل ەكونوميكاسى ءوسىمىن ءالى دە تەجەپ وتىر. بۇعان، نەگىزىنەن، ەلىمىزدىڭ بيىل مۇناي ءوندىرىسى كولەمىن كۇرت قىسقارتۋى سەبەپ". وسىلاي دەگەن Halyk Finance ساراپشىسى نۇرلان قانجانوۆ 2024 جىلعى جالپى ىشكى ءونىم كورسەتكىشىسىنىڭ ءوسىمى بىلتىرعى دەڭگەيدەن اسپاق تۇگىلى، ونى قايتالاي دا المايتىنىن بولجاپ وتىرعاندارىن ايتادى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
"بيىل قازاقستاندا مۇناي ءوندىرىسى كولەمىنىڭ تومەندەۋى 2024 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي ءجىو ءوسۋ قارقىنىنىڭ ودان ءارى باياۋلاۋىنا اكەلىپ سوعۋى مۇمكىن. ياعني، وتكەن جىلدىڭ كورسەتكىشىن يگەرە الماي قالۋ ءقاۋپى بار. 2024 جىلدىڭ العاشقى 10 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تاۋ-كەن ءوندىرىسى سەكتورىنداعى ءوسىم نەبارى 0،3%-دى قۇرادى. ءبىزدىڭ بولجامدارىمىزعا سايكەس، IV-توقساندا بۇل كورسەتكىشتىڭ جىلدىق ماندە 1%-دان اسپايدى، بۇل 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا مۇناي ءوندىرىسى كولەمىنىڭ قىسقارۋىنا بايلانىستى. ەكونوميكانىڭ باسقا سەكتورلارىندا، اسىرەسە ءقازىر قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ساۋدا-ساتتىق سالاسىندا اعىمداعى ءوسۋ ماندەرى ساقتالعان جاعدايدا دا، 2024 جىلى ءجىو-نىڭ جالپى ءوسىمى وتكەن جىلعى دەڭگەيدەن ايتارلىقتاي تومەن بولادى دەپ كۇتىلەدى. ءبىز اعىمداعى جىلى 4%-دىق ەكونوميكانىڭ جوعارى ءوسىمى بولادى دەپ كۇتپەيمىز، 2024 جىلدىڭ سوڭىنداعى بولجامىمىز 3،9% دەڭگەيىندە قالا بەرەدى"، - دەيدى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، تاۋ-كەن سەكتورى ءجىو قۇرىلىمىندا ايتارلىقتاي ۇلەستى (14%) قامتىپ، جالپى ەكونوميكالىق ءوسىمدى تەجەۋشى فاكتور بولىپ قالا بەرەدى. 2024 جىلدىڭ 10 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اتالعان سالانىڭ ناقتى كولەم يندەكسى (نكي) جىلدىق ماندە 0،3%-عا عانا ۇلعايدى. تومەن ءوسىم قارقىنىنىڭ نەگىزگى فاكتورى شيكى مۇناي ءوندىرىسىنىڭ قۇلدىراۋى بولدى، ول وتكەن جىلدىڭ قازان ايىمەن سالىستىرعاندا 1،8%-عا تومەندەدى. بۇل جايت جالپى سالاعا ايتارلىقتاي اسەر ەتتى، ويتكەنى تاۋ-كەن وندىرىسىندە مۇناي ءوندىرىسى باسىمدىققا يە (71%).
"2024 جىلدىڭ 10 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا سالانىڭ جالپى قۇرىلىمىنداعى 19% ۇلەستى قۇرايتىن مەتالل كەنى ءوندىرىسىنىڭ (8،4% جىلىنا) ارتۋىنا بايلانىستى سەكتور ءوسىمىنىڭ تەرىس ماندەرىن بولدىرماۋعا مۇمكىندىك تۋدى. مەتالل ءوندىرۋدىڭ وڭ ديناميكاسىنا قاراماستان، ونىڭ ۇلەسى مۇناي سەكتورىنداعى قۇلدىراۋدى وتەۋ ءۇشىن جەتكىلىكسىز. 2024 جىلدىڭ العاشقى ءۇش توقسانىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا سالانىڭ ناقتى كولەم يندەكسى (نكي) جىلدىق ماندە تەك 1،2% -دى قۇرادى، ال ءبىر جىل بۇرىن بۇل كورسەتكىش 5،4%-دى قامتىعان"، - دەيدى ساراپشى.
2024 جىل قارقىندى وسىممەن باستالعانىمەن، مۇناي ءوندىرىسىنىڭ كولەمى بىرتىندەپ تومەندەدى. جىلدىڭ العاشقى توعىز ايىندا ءوندىرىس كولەمى سالىستىرمالى تۇردە تۇراقتى بولىپ، ايىنا 7-7،8 ميلليون توننا ارالىعىندا بولدى. الايدا قازان ايىندا كۇرت قۇلدىراۋ بولدى: ءوندىرىس 2023 جىلدىڭ قازانىمەن سالىستىرعاندا 15،2%-عا تومەندەپ، 7،7 ميلليون توننادان 6،6 ميلليون تونناعا دەيىن تومەندەدى.
"قازان ايىنداعى ءوندىرىس كولەمىنىڭ تومەندەۋى تەڭىز جانە قاشاعان سياقتى ءىرى كەن ورىندارىندا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلۋى، سونداي-اق قاراشىعاناق كەن ورنىندا جوسپاردان تىس جۇمىستاردىڭ توقتاۋىنا بايلانىستى بولدى. ەگەر اعىمداعى جىلدىڭ سوڭعى ەكى ايىنداعى بولجامدى كورسەتكىشتەردى قاراستىراتىن بولساق، وندا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرىنە سايكەس، قاراشا جانە جەلتوقسان ايلارىندا مۇناي ءوندىرۋ شامامەن 15 ملن توننانى نەمەسە ايىنا ورتا ەسەپپەن 7،5 ملن توننانى قۇراۋى ءتيىس"، - دەيدى قانجانوۆ.
ەسكە سالا كەتسەك، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى 2024 جىلعا ارنالعان ءوندىرىس كولەمى بولجامىن 90،3 ملن توننادان 88،4 ملن تونناعا دەيىن تومەندەتۋ تۇرعىسىندا قايتا قاراعان بولاتىن.
"وسىلايشا، ەگەر بۇل بولجام ورىندالسا، اعىمداعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مۇناي وندىرىسىندەگى قۇلدىراۋ شامامەن 2%، ال 2024 جىلعى IV توقساننىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، ياعني سوڭعى ايلارداعى ءوندىرىستىڭ تۇراقسىز ماندەرىن، سونداي-اق قازان ايىندا قاتتى تومەندەۋ بولعانىن ەسكەرە وتىرىپ، شامامەن 1،4%-دى قۇرايدى دەۋگە بولادى. وندا دا بۇل وپتيميستىك بولجام جانە وعان كۇمانمەن قاراۋعا بولادى".
سونىمەن قاتار، قازاننان قاراشاعا دەيىنگى ارالىقتاعى مۇنايدىڭ ءبىر باررەلىنىڭ ورتاشا باعاسى 74،8 دوللار بولدى. قازىرگى ۋاقىتتا ول شامامەن 72-73 دوللاردى قۇرايدى، بۇل 2023 جىلعى ورتاشا دەڭگەيدەن (ءبىر باررەلى - 82،2 دوللار) ايتارلىقتاي تومەن. باعانىڭ بۇلايشا تومەندەۋى مۇناي سەكتورىنا قوسىمشا قىسىم جاساپ، ونىڭ ەكونوميكانىڭ جالپى وسىمىندەگى ۇلەسىن شەكتەيدى.
"وسىلايشا، ءوندىرۋ كولەمى بويىنشا وپتيميستىك بولجامدار ورىندالعان جاعدايدا، نىسانالى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزگەن كەزدە دە جىل سوڭىندا مۇناي ءوندىرىسى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا قۇلدىراۋ بولعانىن بايقاتاتىن بولادى. تاۋ-كەن سەكتورىنداعى مۇناي ءوندىرىسىنىڭ جوعارى ۇلەسىن ەسكەرە وتىرىپ، ءبىز 2024 جىلدىڭ سوڭىندا سەكتور ءوسىمى 1% - دان اسپايدى دەپ ەسەپتەيمىز. وڭدەۋشى ونەركاسىپتىڭ ءوسىمى 5%-عا، ال ساۋدا-ساتتىق 7-8%-عا جاقىن دەڭگەيدە ساقتالسا دا، جالپى وندىرىستە ايتارلىقتاي ۇلەستى الاتىن جانە ءجىو-نىڭ وسىمىنە بەرەتىن سەرپىندى ايتارلىقتاي انىقتاۋشى تاۋ-كەن سەكتورىنىڭ قاتتى باياۋلاۋى 4%-دان جوعارى وسىمگە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرمەيدى. ءبىز بارلىق تاۋەكەلدەردى ەسكەرە وتىرىپ، 2024 جىلدىڭ اياعىندا ءجىو-نىڭ ءوسىمى بويىنشا بولجامىمىزدى 3،9% دەڭگەيىندە قالدىرامىز"، - دەيدى Halyk Finance ساراپشىسى.
ايتا كەتسەك،5 جەلتوقساندا وپەك+ ەلدەرى مينيسترلەرىنىڭ 38ء-شى كەزدەسۋى ءوتتى. وتىرىسقا قاتىسۋشىلار كەلىسىم نەگىزدەرىنە بەيىلدىلىگىن راستادى جانە وپەك-كە قاتىسۋشى ەلدەر مەن وپەك-كە كىرمەيتىن ەلدەر ءۇشىن مۇناي ءوندىرۋدىڭ جالپى دەڭگەيىن وپەك+ 35ء-شى مينيسترلىك كەزدەسۋىندە قابىلدانعان شەشىمدەرگە سايكەس، 2026 جىلعى 31 جەلتوقسانعا دەيىن ۇزارتۋعا كەلىستى.
