"15 جىل ۋاقىت قالدى". عالىمدار ورتالىق ازياعا ءتونىپ تۇرعان ءقاۋىپتى ايتتى

ساعىنىش سارداروۆا 19 قىر. 2025 14:43

عالىمدار 2040 جىلعا قاراي ورتالىق ازياداعى مۇزدىقتار جىلدام ەري باستايتىنىن ايتىپ وتىر. مۇنداي مالىمدەمە 16–17 قىركۇيەكتە وزبەكستاندا وتكەن "كليماتتىڭ وزگەرۋى جاعدايىندا تاۋ مۇزدىقتارىن باقىلاۋدىڭ يننوۆاسيالىق ادىستەرى جانە گلياسيولوگيانىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى" اتتى عىلىمي كونفەرەنسيادا جاسالعان. بۇل تۋرالى Kun باسىلىمى جازدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

وزبەكستاننىڭ گيدرومەتەورولوگيا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ءدونيور تۋرگۋنوۆتىڭ ايتۋىنشا، كەيىنگى 10 جىلدا مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر.

"ەگەر بۇل ءۇردىس جالعاسا بەرسە، 2050 جىلعا قاراي ورتالىق ازياداعى مۇزدىقتاردىڭ شامامەن 50 پايىزىن جوعالتۋىمىز مۇمكىن. ولاردى ساقتاپ قالۋدىڭ قانداي جولدارى بار؟ بۇل – قارلى ايماقتاردا جاساندى لاندشافتتار قالىپتاستىرۋ جانە جاساندى مۇزدىقتار جاساۋ"، - دەيدى ول.

گەرمانياداعى جەر جانە سۋ زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ وكىلى ابرور گافۋروۆتىڭ پىكىرىنشە، مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى توقتامايدى، عاسىر سوڭىنا قاراي ولاردىڭ كولەمى كۇرت ازايادى.

"بولجام بويىنشا 2100 جىلعا قاراي قازىرگى مۇزدىقتاردىڭ نەبارى 20–30 پايىزى عانا قالادى. ءبىراق ەڭ باستىسى tipping point دەگەن ۇعىم بار، ياعني مۇزدىقتار وزەندەرگە ەڭ كوپ مولشەردە سۋ بەرەتىن شەك. ءقازىر وزەندەردە سۋ جەتكىلىكتى، ءتىپتى بۇرىنعىدان دا مول. ءبىراق مۇز كولەمى كۇرت ازايعاندا، وزەندەردەگى سۋ دا كۇرت تومەندەيدى. ءبىزدىڭ ەسەبىمىزشە، ورتالىق ازيادا بۇل كەزەڭ شامامەن 2040 جىلى باستالادى. ياعني بىزدە دايىندالۋعا شامامەن 15 جىل بار. شەشىمدەرى: سۋدى ءتيىمدى پايدالانۋ، سۋ ۇنەمدەيتىن تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، قورلاردى جۇيەلى باقىلاۋ جانە باسقارۋ ستراتەگيالارىن ازىرلەۋ"، - دەدى ول.


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار