Keshe SHQO-daǵy Zaısan aýdanynda qamys pen qurǵaq shóptiń janýynan órt shyǵyp, der kezinde tolyq sóndirildi. Tilsiz jaý batpaqty, ótý qıyn jerde tutanyp, shamamen 840 gektar aýmaqty sharpyǵan bolatyn. Jel ekpinine qaramastan, qutqarýshylar kásibı sheberlik tanytyp, eldi mekenderge qaýip tóndirmedi, - dep habarlaıdy Dalanews.kz
Tabıǵattyń dúleı kúshimen betpe-bet kelgende, birinshi bolyp qaýiptiń ortasyna attanǵan — órt sóndirýshiler men tikushaqtaǵy ekıpaj músheleri edi. Tutanǵan órtti sóndirý birneshe saǵatqa sozyldy. Mamandar eshteńeden taısalmaı, bar kúsh-jigerin saldy. Áýede qalyqtap júrip, otqa sý búrikken tikushaqtardyń ár qozǵalysy — naqty esep pen sheberliktiń kórinisi.
– Kazspas jumysy týraly naqty aıta almaımyn, óıtkeni olardyń neshe ret sý shashqanyn nemese qalaı jumys istegenin baqylaǵan joqpyn. Al ózimizge kelsek, órt týraly habar túnniń bir ýaǵynda, bálkim, tańǵa jýyq berilgen sıaqty. Maǵan bul aqparat tańǵy saǵat 5:00-de jetti, – dedi Mı-8MTV tikushaǵynyń ekinshi pıloty Maksım Sızov.
Onyń aıtýynsha, ushýǵa shaqyrtý alǵannan keıin jergilikti ýaqyt boıynsha 8:30 shamasynda órt ornyna jetken.
– Biz barǵan kezde órt kólemi shamamen 11 600 gektar jerdi qamtyp úlgeripti. Birden órt aýmaǵyn baǵamdap, bortta otyrǵan mamandarǵa jaǵdaıdy kórsettik. Sol jerde esepteý júrgizip, órttiń naqty aýmaǵyn belgiledik. Birneshe órt oshaǵy boldy. Biz birden sóndirý jumystaryna kiristik. Jerdegi qyzmettermen birlesip jumys istedik. Alǵashqy janarmaı quıýǵa deıin 26 ret sý tógip úlgerdik, – dedi ol.
Árbir sý tógýdiń ortasha salmaǵy 2,5 tonna desek, órt sóndirýge barlyǵy 75 tonnadan astam sý qoldanylǵan. Ekıpaj ókili jeldiń baǵyty qolaıly bolǵanyn, bul órttiń taralýyna da, sonymen qatar sóndirý jumystaryna da áser etkenin atap ótti.
– Jel órtti kúsheıtkeni ras, biraq biz ony durys paıdalana bildik. Buǵan deıin de birneshe ret ushaq arqyly órt sóndirý jumystaryn júrgizgen edik. Basty maqsatymyz – túske deıin órtti oqshaýlap úlgerý edi, óıtkeni tústen keıin jel kúsheıip, jalyndy baqylaý múmkin bolmaı qalýy múmkin. Alǵa qoıǵan maqsatymyzǵa jettik. Túske deıin tyǵyz jumys istedik. Keıin taǵy bir ret janarmaı quıyp, qalǵan oshaqtardy sóndirdik. Eger qatelespesem, órtti sóndirý basshysy sol kúni keshke lokalızasıa berdi, ıaǵnı órt aýmaǵy tolyq baqylaýǵa alyndy. Qýanyshtysy, bul joly da bir kúnniń ishinde jumysymyzdy sátti aıaqtadyq, – dep qorytyndylady ol.
Tótenshe jaǵdaı bolǵandyqtan, tikushaq ekıpajy tórt adamnan quraldy. Ádette Mı-8MTV úlgisindegi tikushaqtardyń standartty ekıpajy úsh adamnan turady: komandır, ekinshi ushqysh jáne bortmehanık.
– Alaıda bul joly biz tapsyrmanyń kúrdeliligine baılanysty tórt adam bolyp ushtyq. Tikushaq komandıri Alekseı Samarsev, bortmehanık ınstrýktor Aıdar Mamyrhanov jáne bortmehanık Dmıtrıı Serov. Ekıpaj quramyna qosymsha bir bortmehanık aldyq. Mundaı sheshim jumystyń naqty, úılesimdi jáne jedel oryndalýy úshin qajet boldy, – deıdi ekıpaj múshesi.
Bortta sý tógetin qurylǵy ornatylǵan. Bul qurylǵymen jumys isteý úshin eki bortmehanık qajet: bireýi kabınada qalyp, komandırge baǵyt-baǵdar berip otyrady, al ekinshisi sý tógý jumysyna tikeleı jaýapty.
– Komandır sý jınaý kezinde tikushaqpen ilinip turǵan sátte astyndaǵyny kórmeıdi, tek ekıpaj músheleriniń kómegine súıenedi. Bul jerde bortmehanık – komandırdiń «kózi men qulaǵy». Ol daýys arqyly metrlep, santımetrlep baǵyt berip, komandırdiń is-áreketin basqarady, – dep túsindirdi ushý tobynyń múshesi.
Osyndaı úılesimdi jumys pen tájirıbeniń arqasynda órt sóndirý operasıasy sátti aıaqtaldy. Órttiń eldi mekenderge taralý qaýpi bolmady, adam ómirine qaýip tóngen joq.
Órtpen kúreske 400-den astam adam men 70 tehnıka, onyń ishinde Tótenshe jaǵdaılar departamenti men jergilikti atqarýshy organdardyń kúshteri jumyldyryldy. Jeldiń kúshi keı jerlerde 20 m/s deıin jetip, órtti aýyzdyqtaýǵa edáýir kedergi keltirdi. Jerdegi áreketterden bólek, Mı-8 tikushaqtary arqyly áýeden sóndirý sharalary júrgizilip, órt tolyqtaı saǵat 19:30-da sóndirildi.
Aıjanat Baqytqyzy
