Máýlen Áshimbaev Din lıderleriniń sezin shaqyrý Qazaqstannyń jahandyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýge qatysty ortaq kúsh-jigerdi biriktirýge degen umtylysynan týyndaǵanyn atap ótti.
Sondaı-aq, ol sol kezeńde sıez Hatshylyǵynyń basshysy retinde el Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev forýmdy ótkizýdiń bastaýynda turǵanyn aıtty. Senat Spıkeri álemdik qoǵamdastyqtyń forýmǵa degen qyzyǵýshylyǵynyń artýy onyń qazaqstandyq syrtqy saıasattyń qajettiligi men tıimdiligin basa kórsetip otyrǵanyn da tilge tıek etti.
– Alǵashqy sıez 2003 jyly ótkizildi. Oǵan 17 dinı uıymnyń, onyń ishinde álemdik dinderdiń lıderleri men ókilderi keldi. Sodan beri arada 20 jyl jáne 6 sıez ótti. Ár Sıez álemde dıalog mádenıetin taratý, ózara túsinistiktikti arttyrý, álemdik jáne dástúrli dinderdi jaqyndastyrý, rýhanı kóshbasshylardyń adamzat damýynyń ózekti problemalary boıynsha biryńǵaı ustanymdy ázirleýi turǵysynan mańyzdy ról atqardy, – dedi Máýlen Áshimbaev.
Senat Tóraǵasy osy jyldar ishinde syrtqy syn-qaterlerge birlesip jaýap izdeý jáne álemdik dinder arasynda ózara is-qımyl úrdisi keńinen baıqalyp otyrǵanyna nazar aýdardy. Sonymen qatar, sońǵy jyldary rýhanı kóshbasshylar ymyraly sheshimder men yntymaqtastyqtyń ortaq platformasyn izdeýdiń úlgisin kórsetti. Osy rette forým mádenıetter men órkenıetter arasynda kópir qalyptastyrýǵa yqpal etedi. Bul Qazaqstannyń negizgi tarıhı mısıalarynyń biri.
– Bizdiń halqymyz ejelden ashyqtyq, beıbitshilikke tózimdilik qaǵıdalaryn ustanǵan. Biz árqashan basqa dinderge qurmetpen qarap kelemiz. Ashyqtyq jáne toleranttylyq mádenıeti belgili bir dárejede bizdiń tarıhymyzdyń, geografıamyzdyń jáne sheksiz dalamyzdyń kórinisindeı. Dál osyndaı qundylyqtar bizdiń ulttyq kodymyzdyń mańyzdy bóligin quraıdy. Táýelsizdik jyldarynda Qazaqstan etnıkaaralyq jáne konfesıaaralyq kelisimniń biregeı úlgisin qalyptastyrdy. Ol ýaqyt synynan ótip, óziniń turaqtylyǵy men keleshegi zor ekenin kórsete aldy, – dedi Máýlen Áshimbaev.
Sıez Hatshylyǵynyń basshysy aldaǵy forýmnyń ózgesheligi týraly da sóz qozǵady. Máýlen Áshimbaevtyń aıtýynsha, VII Sıez din lıderleriniń qatysýy turǵysynan mártebesi joǵary bolmaq. Bıyl forýmǵa sıez tarıhynda alǵash ret Rım Papasy qatysady. Joǵary mártebeli meımandardyń qatarynda ál-Azhardyń Bas ımamy sheıh Ahmed at-Taıeb, ıýdaızm men býddızmniń lıderleri, daosızm, sıntoızm jáne basqa dinderdiń ókilderi bar.
– Qazirgi tańda 100-den astam din lıderleri men dinı uıymdardyń basshylary ózderiniń qatysatynyn rastady. Budan basqa, jetinshi sıez kezinde álemniń kóptegen elderi men áleýmettik toptar úshin ózekti máseleler kóteriledi. Atap aıtqanda, radıkalızmdi, senimsizdikti, ksenofobıany eńserý jolynda bilim berý men dinı aǵartýdy damytýǵa, ár dinniń beıbit ómir súrýin qamtamasyz etýge baılanysty máselelerdi qozǵaıtyn seksıalyq otyrystar bolady. Seksıalyq otyrysta áıelderdiń otbasy men qoǵamdaǵy mártebesin nyǵaıtýdaǵy qazirgi dinı uıymdardyń róli týraly másele de sóz bolady. Sondyqtan bul sıezen álemdik qoǵamdastyq, álemdik BAQ úlken úmit kútip otyr, – dedi Máýlen Áshimbaev.
Sol kezde qabyldanatyn qorytyndy qujat – VII Sıez deklarasıasy sıez jumysynyń nátıjesi bolmaq. Onda álemdik dinder lıderleri neǵurlym kókeıtesti álemdik problemalardy sheshýdiń mańyzdylyǵy týraly óz pikirlerin bildiredi. Olardyń ishinde geosaıası shıelenister men qaqtyǵystarǵa baılanysty túıtkilder, áleýmettik problemalar jáne basqa da máseleler bar. Deklarasıa BUU-nyń resmı qujaty retinde taratylady.
Osylaısha, Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń VII Sezi órkenıetaralyq dıalogty qamtamasyz etýge jáne beıbitshilikti, elder arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa mańyzdy úles qosady. Sondaı-aq jalpy álemdik problemalardy eńserýge jol ashady.
Forým jumysyna rýhanı lıderlermen birge BUU, EQYU, ISESKO, IYU, TÚRKSOI, Dúnıejúzilik ıslam lıgasy jáne basqa da halyqaralyq uıymdardyń basshylary qatysady.
