ماۋلەن اشىمبايەۆ ءدىن ليدەرلەرىنىڭ سەزىن شاقىرۋ قازاقستاننىڭ جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى ورتاق كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋگە دەگەن ۇمتىلىسىنان تۋىنداعانىن اتاپ ءوتتى.
سونداي-اق، ول سول كەزەڭدە سەزد حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى رەتىندە ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ فورۋمدى وتكىزۋدىڭ باستاۋىندا تۇرعانىن ايتتى. سەنات سپيكەرى الەمدىك قوعامداستىقتىڭ فورۋمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتۋى ونىڭ قازاقستاندىق سىرتقى ساياساتتىڭ قاجەتتىلىگى مەن تيىمدىلىگىن باسا كورسەتىپ وتىرعانىن دا تىلگە تيەك ەتتى.
– العاشقى سەزد 2003 جىلى وتكىزىلدى. وعان 17 ءدىني ۇيىمنىڭ، ونىڭ ىشىندە الەمدىك دىندەردىڭ ليدەرلەرى مەن وكىلدەرى كەلدى. سودان بەرى ارادا 20 جىل جانە 6 سەزد ءوتتى. ءار سەزد الەمدە ديالوگ مادەنيەتىن تاراتۋ، ءوزارا تۇسىنىستىكتىكتى ارتتىرۋ، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەردى جاقىنداستىرۋ، رۋحاني كوشباسشىلاردىڭ ادامزات دامۋىنىڭ وزەكتى پروبلەمالارى بويىنشا ءبىرىڭعاي ۇستانىمدى ازىرلەۋى تۇرعىسىنان ماڭىزدى ءرول اتقاردى، – دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
سەنات ءتوراعاسى وسى جىلدار ىشىندە سىرتقى سىن-قاتەرلەرگە بىرلەسىپ جاۋاپ ىزدەۋ جانە الەمدىك دىندەر اراسىندا ءوزارا ءىس-قيمىل ءۇردىسى كەڭىنەن بايقالىپ وتىرعانىنا نازار اۋداردى. سونىمەن قاتار، سوڭعى جىلدارى رۋحاني كوشباسشىلار ىمىرالى شەشىمدەر مەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ورتاق پلاتفورماسىن ىزدەۋدىڭ ۇلگىسىن كورسەتتى. وسى رەتتە فورۋم مادەنيەتتەر مەن وركەنيەتتەر اراسىندا كوپىر قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل قازاقستاننىڭ نەگىزگى تاريحي ميسسيالارىنىڭ ءبىرى.
– ءبىزدىڭ حالقىمىز ەجەلدەن اشىقتىق، بەيبىتشىلىككە توزىمدىلىك قاعيدالارىن ۇستانعان. ءبىز ءارقاشان باسقا دىندەرگە قۇرمەتپەن قاراپ كەلەمىز. اشىقتىق جانە تولەرانتتىلىق مادەنيەتى بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ءبىزدىڭ تاريحىمىزدىڭ، گەوگرافيامىزدىڭ جانە شەكسىز دالامىزدىڭ كورىنىسىندەي. ءدال وسىنداي قۇندىلىقتار ءبىزدىڭ ۇلتتىق كودىمىزدىڭ ماڭىزدى بولىگىن قۇرايدى. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قازاقستان ەتنيكاارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمنىڭ بىرەگەي ۇلگىسىن قالىپتاستىردى. ول ۋاقىت سىنىنان ءوتىپ، ءوزىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن كەلەشەگى زور ەكەنىن كورسەتە الدى، – دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
سەزد حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى الداعى فورۋمنىڭ وزگەشەلىگى تۋرالى دا ءسوز قوزعادى. ماۋلەن اشىمبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، VII سەزد ءدىن ليدەرلەرىنىڭ قاتىسۋى تۇرعىسىنان مارتەبەسى جوعارى بولماق. بيىل فورۋمعا سەزد تاريحىندا العاش رەت ريم پاپاسى قاتىسادى. جوعارى مارتەبەلى مەيمانداردىڭ قاتارىندا ءال-ازحاردىڭ باس يمامى شەيح احمەد ات-تايەب، يۋدايزم مەن ءبۋدديزمنىڭ ليدەرلەرى، داوسيزم، سينتويزم جانە باسقا دىندەردىڭ وكىلدەرى بار.
– قازىرگى تاڭدا 100-دەن استام ءدىن ليدەرلەرى مەن ءدىني ۇيىمداردىڭ باسشىلارى وزدەرىنىڭ قاتىساتىنىن راستادى. بۇدان باسقا، جەتىنشى سەزد كەزىندە الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى مەن الەۋمەتتىك توپتار ءۇشىن وزەكتى ماسەلەلەر كوتەرىلەدى. اتاپ ايتقاندا، راديكاليزمدى، سەنىمسىزدىكتى، كسەنوفوبيانى ەڭسەرۋ جولىندا ءبىلىم بەرۋ مەن ءدىني اعارتۋدى دامىتۋعا، ءار ءدىننىڭ بەيبىت ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋگە بايلانىستى ماسەلەلەردى قوزعايتىن سەكسيالىق وتىرىستار بولادى. سەكسيالىق وتىرىستا ايەلدەردىڭ وتباسى مەن قوعامداعى مارتەبەسىن نىعايتۋداعى قازىرگى ءدىني ۇيىمداردىڭ ءرولى تۋرالى ماسەلە دە ءسوز بولادى. سوندىقتان بۇل سەزدەن الەمدىك قوعامداستىق، الەمدىك ب ا ق ۇلكەن ءۇمىت كۇتىپ وتىر، – دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
سول كەزدە قابىلداناتىن قورىتىندى قۇجات – VII سەزد دەكلاراسياسى سەزد جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى بولماق. وندا الەمدىك دىندەر ليدەرلەرى نەعۇرلىم كوكەيتەستى الەمدىك پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى. ولاردىڭ ىشىندە گەوساياسي شيەلەنىستەر مەن قاقتىعىستارعا بايلانىستى تۇيتكىلدەر، الەۋمەتتىك پروبلەمالار جانە باسقا دا ماسەلەلەر بار. دەكلاراسيا بۇۇ-نىڭ رەسمي قۇجاتى رەتىندە تاراتىلادى.
وسىلايشا، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ VII سەزى وركەنيەتارالىق ديالوگتى قامتاماسىز ەتۋگە جانە بەيبىتشىلىكتى، ەلدەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ماڭىزدى ۇلەس قوسادى. سونداي-اق جالپى الەمدىك پروبلەمالاردى ەڭسەرۋگە جول اشادى.
فورۋم جۇمىسىنا رۋحاني ليدەرلەرمەن بىرگە بۇۇ، ەقىۇ، يسەسكو، يىۇ، تۇركسوي، دۇنيەجۇزىلىك يسلام ليگاسى جانە باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارى قاتىسادى.
