Iá, aýyldan kelip eńbektenip, biraz qarajat jınap shaǵyn úı turǵyzǵandar esik aldynan shaǵyn páter salyp, onysyn ózi sıaqty aýyldan kelip, «jańa ómir» bastaǵan «taǵdyrlastaryna» jalǵa berip, qosymsha tabys taýyp otyrǵanyn bárimiz bilemiz.
Páterin jalǵa berýshi aýyldan kelgen jastardy úıine ýaqytsha tirkesin, biraq, bir-eki aıdan keıin ár-jerde tıip-qashyp jumys istep júrgen aýyl azamattary basqa jerge qonys aýdarsa aldynan taǵy da tirkeý máselesi shyqpaı ma?
Sonda jańa zań kúshine ense, páterin jalǵa berýshi men jalǵa alýshy birin-biri jetektep araǵa birneshe aı salyp Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵyn jaǵalap júreıin dep tur. Árıne, bul kimge bolsa qolaısyzdyq týǵyzatyny anyq. El azamattaryn bylaı qoıyp syrttan keletin eńbek mıgranttaryn tezge sala ala almaı otyrǵanda bulaısha jaǵdaıdy ýshyqtyrýdyń ne qajeti bar?
Qazirgi zamanda lańkestiktiń ýshyǵyp turǵanyn túsinemiz. Halyqty jappaı tirkeý, tekserý lańkestikke qarsy saqtyq sharalaryn qanshalyqty kúsheıtetinin maǵan belgisiz. Biletinim, jańa talap halyqtyń erkin júrip-turýyn shekteıtini anyq.
Qazirgi tańda oblystardy bylaı qoıǵanda aýdan ortalyqtarynda qaýipsizdik qyzmeti men quqyq qorǵaý organdarynyń bólimsheleri jumys isteıdi. Olar kimniń jat aǵymnyń jeteginde, kimniń bala-shaǵa baǵýdyń sońynda júrgenin jaqsy biledi.
Eger lańkestikke qarsy saqtyq sharalaryn kúsheıtýdi oılasaq, aldymen qaýipsizdik qyzmeti men quqyq qorǵaý organdarynyń birlesip áreket etýin jetildirgen jón. Bir-biriniń «polnomochıasyn» alǵa tartyp, daýlasýǵa qumar kúshtik qurylymdar tonnyń ishki baýyndaı baılanysyp jumys isteýi kerek. Sonda ǵana elge lań salýdy kózdegen lańkesterdiń jolyn kesýge bolady.
Budan basqa tań atqannan, kesh batqansha ánshiler men saıqymazaq ártisterdi nasıhattaıtyn telearnalarǵa da jaýapkershilik júgin arqalatatyn kez keldi. Eger bizder lańkestikpen kúresti shyndap qolǵa alǵanymyz ras bolsa, telearnalarda týra dindi nasıhattap, aram pıǵyldy toptardan jırendiretin baǵdarlamalardyń sanyn arttyrý kerek. Osylaısha jastardyń sanasyna sańylaý tabý kerek.
Al olardyń qaıda tirkelip, ne istep júrgenin baqylaý – qoǵamdaǵy túıtkildi máseleni sheshpeıdi. Birinshi kezekte aýyldan jumys izdep qalaǵa kelgen jastardyń oı-sanasyn ózgertýimiz kerek. Erteńgi kúni jumys taba almaı, ne tirkeýge tura almaı myna ómirden baz keship júrgende sońdarynan kóshi-qon polısıasy túsip qyspaqqa alsa, olar jyly sózin aıtyp, jylandaı arbaǵan jat aǵymdardyń qushaǵyna qalaı enip ketkenin ózderi de bilmeı qalýy múmkin. Sondyqtan dinı ekstremızmge qarsy kúreste keńestik júıe kezinde qalyptasqan baqylaýǵa qurylǵan amal-tásilderden bas tartýymyz kerek.
Nurlan JUMAHAN
