Aqmeshit úńgiri qaladan 70-80 shaqyrym qashyqtyqta oryn tepken. Túrkistan oblysy Báıdibek aýdanynda ornalasqan.
Bir qyzyǵy, úńgir ishinde jarty saǵat júrseńiz, boıyńyz jeńildep sala beredi. Aýrasy keremet. Munda jasyl japyraǵy jaıqalyp, birneshe aǵash ósip tur. Mundaı aǵashtar úńgirden basqa mańaıda joq.
Sonymen birge úńgirdiń tóbesinen anda-sanda tamshy tamyp turady. Jergilikti jurt ony «Aq Moldanyń kóz jasy» dep atap ketken. Osy tamshylar úńgirdegi ósimdikterge nár beredi. Keı kezde úńgir ishinde qustardyń áni estiledi. Osynyń bári úńgirdiń sán-saltanatyn arttyryp, onyń kıeli jer ekenin aıǵaqtaı túsetindeı.
Úńgirde shyraqshy bar. Ol zıarat etýshilerge úńgirdi tanystyryp, quran baǵyshtap beredi. Sonymen birge munda perzent súıýdi armandaıtyn erli-zaıyptylar, aýrýynan aıyǵýdy tilegen adamdar da keledi. Olar tilekterin tilep, duǵalaryn oqyp bolǵan soń, tastardy biriniń ústine birin qalap ketýdi ádetke aınaldyrǵan. Bul «duǵam tez qabyl bolsa eken» degen tilekten shyqqan eken.
Úńgirdiń tarıhy jaıynda el ishinde túrli ańyzdar bar. Endi bir ańyzda kóne zamanda bul zulym aıdahardyń úńgiri bolǵan dep aıtylady. Ol adamdar men malǵa shabýyl jasapty. Aıdahar shyqpaq bolyp qanatyn jaıǵanda úńgirdiń aýzyn buzyp keńeıtip otyrǵan-mys.
Bir kúni osy óńirge Súleımen paıǵambar kelip, aıdahardy shynjyrlap tastaıdy. Osydan keıin aıdahardyń qansha jyl ómir súrgeni týraly ańyzdar eshteńe aıtpasa da, uıyqtaǵan jeri saqtalyp qalǵan.
Úńgirdiń nege bulaı atalýyna baılanysty el ishinde kóptegen ańyzdar bar. Solardyń birinde onda bir áýlıe áýletimen kıiz úı tigip turǵany jóninde baıandalsa, taǵy birinde bul úńgir jońǵar shapqynshylyǵy kezinde qazaq áıelderi men balalaryna pana bolǵandyǵy týraly aıtylady. Kıeli jerdiń shyraqshysy atanǵan Asqar Rústembekuly úńgirdiń tarıhyn osylaı tarqatyp berdi.
Elmıra MÁLİKOVA
