Osyǵan oraı saıt tilshisine pikir bildirgen tanymal ǵalym, Eýropalyq quqyq jáne adam quqyǵy ınstıtýtynyń basshysy Marat Báshimov Ulttyq Quryltaıdyń Ádiletti Qazaqstannyń qabyrǵasyn qalaýǵa dáneker bolaryn aıtqan edi.
Ulytaý jerinde alǵashqy quryltaı elimizdegi turaqtylyq pen tatýlyq taqyrybyna arnalyp, alǵashqy májiliske túrli ult pen ulys ókilderi belsene qatysqan.
– Túrkistanda ótetin kelesi quryltaıda Toqaevtyń saıası reformalaryna talqyǵa salynyp, tarazyǵa tartylýy tıis. Memleket basshysynyń «Ádiletti Qazaqstan» konsepsıasynda ulttyq baılyqtyń halyqqa ádil bóliný kerektigi taıǵa tańba basqandaı anyq jazylǵan.
Toqaevtyń tusyndaǵy Qazaqstan ulyq bolsyn, kishik bolsyn, barlyǵynyń quqyǵy Ata zańnyń aldynda teń degen qaǵıdany ustanady. Aldaǵy quryltaıdy osy máseleni jan-jaqty tarazylap, ulttyq baılyqty ádil bólýge qatysty halyqtyń kózqarasyn ortaǵa salýymyz kerek, – deıdi sarapshy.
Onyń pikirinshe Ulytaýda ótken alǵashqy quryltaı óz mısıasyn oıdaǵydaı oryndaǵan. Dál osy óńirde qazaq handarynyń májilisteri ótkizilip, halyqtyń búgini men bolashaǵyn aıqyndaǵan mańyzdy sheshimder qabyldanǵan. Bul Uly dalanyń demokratıalyq dástúri ispettes dúnıe edi.
Sóı degen Marat Báshimov Ata zańǵa engen ózgeristen keıin ótkizilgeli otyrǵan Quryltaıdyń jaýapkershiligi zor degen ustanymda.
– Halyq Jańa Qazaqstannyń baǵyt-baǵdaryna qarsy emes. Kerisinshe, «eski júıeniń» erejelerin buzyp-jaryp, ádilettilik ornatýǵa kóshken prezıdent Toqaevty barynsha qoldap otyr. Onyń saıası strategıasy men ustanymy halyqtyń kózqarasymen saı keledi.
Áıtkenmen Toqaevqa qolǵan alǵan saıası reformalardy jurtshylyqqa túsindirýde áli de bolsa birizdilik joq. Shyn máninde naǵyz reformalar endi bastalady. Úlken ózgeristerdiń kezeńi kele jatyr.
Ulttyq quryltaıda bas qosatyn qaýym osy tóńirektegi oı-pikirin ashyp aıtýǵa tıisti, – deıdi Báshimov.
Onyń atap ótkenindeı Ádilettilik, Teńdik, Ata ústemdigi deıtin túsinikterdi ári qaraı da tereńdete túsýge tıispiz. Toqaevtyń tusyndaǵy Qazaqstanda adam kapıtalyna basym kóńil bólinip, adamı qundylyqtar aldyńǵy orynǵa shyǵýy tıis.
«Ótken otyz jylda ıdeologıalyq jumys tek bir adamdy maqtaýǵa negizdelip ketkeni jasyryn emes. Jańa Qazaqstan osy úrdisti birjolata úzýdi kózdeıdi. Ádiletti memlekettiń irgesin qalaǵymyz kelse, jaǵympazdyq atty jaman ádetten ada jastardyń jańa býynyn tárbıeleýimiz qajet», – deıdi sarapshy.
Onyń pikirinshe Túrkistanda ótetin quryltaıda olıgapolıa, jemqorlyqqa qarsy turý máselesi tereńninen talqylanyp, syrtqy zańsyz shyǵarylǵan kapıtaldy elge qaıtarýdyń joldary egjeı-tegjeıli sóz bolýy tıis.
– Budan bylaı búdjettiń aqshasyn ońdy-soldy shashýǵa, oǵan qol suǵýǵa jol berilmeýi kerek. Quryltaı músheleri memleket múddesimen baılanysty máselelerge árdaıym sergek qarap úırengeni jón.
Quryltaı jańa demokratıalyq alań. Quryltaı músheleriniń Ádiletti Qazaqstannyń qabyrǵasyn qalaýdaǵy orny bólek. Quryltaı jumysynan úlgi alǵan basqa da táýelsiz uıymdar ýaqyt óte kele Toqaevtyń saıası reformalaryn júzege asyrýǵa atsalysatyn bolady.
Bizge mınıstr men ákim-qaralardyń qas-qabaǵyna qaramaıtyn qoǵamdyń keńester men máslıhattar aýadaı qajet. Quryltaıdyń kelesi kezdesýinde osy máseleni nazarǵa alýymyz kerek, – deıdi Báshimov.
