Qazaqstanda atom elektr stansıasynyń qurylysy boıynsha referendýmda oń sheshim qabyldanǵan jaǵdaıda, jobany halyqaralyq merdigerler konsorsıýmy júzege asyratyn bolady. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bul usynysy kórshi elderdiń keıbir saıasattanýshylaryna unamaǵany belgili, dep habarlaıdy Dalanews.kz Malim.kz-ke siltep.
Konsorsıým degenimiz ne?
Konsorsıým degenimiz - atom elektr stansıasynyń qurylysy bir kompanıaǵa nemese bir memleketke táýeldi bolmaıdy degendi bildiredi. Iaǵnı jobaǵa ártúrli eldiń merdigerleri qatysady, olardyń árqaısysy óziniń biregeı tehnologıasy men tájirıbesin paıdalanady.
Qazir Qazaqstanda AES salý boıynsha tizimge 4 kompanıa kirgeni belgili. Olar:
▪️CNNC (Qytaı);
▪️KHNP (Ońtústik Koreıa);
▪️Rosatom (Reseı);
▪️EDF (Fransıa).
Kons️konsorsıýmnyń artyqshylyqtary:
Birinshiden, tehnologıalyq táýelsizdik. Jobany birneshe el júrgizgen kezde tehnologıa men qyzmetti bir jetkizýshige táýeldi etý qaýpi azaıady. Eger búkil atom elektr stansıasy bir elge táýeldi bolsa, onda tehnıkalyq qoldaý men paıdalaný máseleleri geosaıası faktorlarmen kúrdelene túsýi múmkin. Konsorsıým Qazaqstannyń jalǵyz jetkizýshige baılanbaı, júıeniń elementterin tańdap, aýystyra alatynyn qamtamasyz etedi.
Ekinshiden, halyqaralyq qaýipsizdik standarttary qatań saqtalady. AES qurylysynyń ózi MAGATE tarapynan muqıat qadaǵalaýdan ótedi. Alaıda, qurylysqa birneshe kompanıa qatysqan kezde baqylaý odan da qatal bolady. Bul tásil tehnologıalyq qatelikterdiń nemese tótenshe jaǵdaılardyń yqtımaldyǵyn azaıtady.
Úshinshiden, ozyq tehnologıalardy qoldanýǵa múmkindik bolady. Qazaqstan konsorsıýmǵa qatysýshy árbir eldiń álemdik tehnologıasynyń ishinen eń jaqsysyn tańdaı otyryp, jobaǵa óziniń myqty jaqtary men quzyretterin engizedi. Nátıjesinde, bir tehnologıanyń ornyna el birneshe kózden ınovasıalyq ári dáleldengen sheshimder alady.
Tórtinshiden, geosaıası ózgeristerge tózimdilik qamtamasyz etiledi. Qazirgi álemde bir jetkizýshige táýeldilik osaldyqqa aınalýy múmkin, ásirese álemdik geosaıasattaǵy daǵdarystar jaǵdaıynda. Konsorsıým Qazaqstannyń syrtqy saıası faktorlardan táýelsizdigin qamtamasyz etip, tipti jahandyq ózgerister jaǵdaıynda da jobany sátti aıaqtap, paıdalanýǵa beriletinine kepildik beredi.
Referendýmda oń sheshim qabyldanǵan jaǵdaıda bul tamasha sheshim, óıtkeni kóbi AES-ti, biraq belgili bir satýshyǵa nemese elge táýeldilikke qarsy. Qurylǵan konsorsıým geosaıası táýekelderdi boldyrmaýǵa múmkindik beredi. Bul jerde Ózbekstanmen salystyrý da oryndy emes. Sebebi Qazaqstan Ózbeństanda sıaqty qurlyqta alǵash ret (Reseı Federasıasynda tek muzjarǵyshtarda) qoldanylatyn eksperımenttik shaǵyn reaktorlardy qarastyryp jatqan joq.
Sondyqtan ortanqol sarapshylar óz pikirin ózderine qaldyrýy kerek. Qazaqstanda AES salý boıynsha qoldanylatyn tehnologıalar men tásilder boıynsha sheshimdi biz óz qajettilikterimiz ben múddelerimizdi eskere otyryp, táýelsiz memleket retinde derbes qabyldaıtyn bolamyz, - deıdi Energy Monitor sarapshylary.
