El damýyna serpin bergen keńes
Aqorda tórinde ótken onlaın júzdesýde Qazaqstandaǵy munaı-gaz salasynyń ınvestısıalyq tartymdylyǵyn arttyrý men odan ári damytý sharalary jan-jaqty talqylandy. Júzdesýge Úkimet basshysynyń orynbasary Roman Sklár, Eni S.p.A., Royal Dutch Shell, INPEX Corporation, Chevron, Exxon Mobil, CNPC, Total E&P sıaqty iri munaı-gaz kompanıalarynyń basshylary qatysty.
Sheteldik ınvestorlar keńesi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen qurylǵan elimiz úshin ekonomıkalyq oryny erekshe organ. Keńes sheteldik ınvestorlar men QR Úkimeti arasyndaǵy ózekti máselelerdi oń baǵytta sheshý maqsatynda qurylǵan bolatyn.
Mine, 23 jyldan beri atalmysh keńes el ekonomıkasyna qomaqty qarjy salǵan ınvestorlarǵa qoldaý kórsetip, týyndaǵan máselelerdi birlesip, sheshetin dıalog alańyna aınaldy. Sonymen qatar Sheteldik ınvestorlar keńesi elimizdiń ınvestısıalyq klımatyn jaqsartý jolynda da qyrýar jumystar atqarǵanyn atap aıtýymyz kerek.
Toqaev Teńiz kenishindegi qurylystyń kesheýildeýine alańdaýshylyq bildirdi
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Sheteldik ınvestorlar keńesiniń júzdesýinde birinshi bolyp sóz alyp, pandemıa jaǵdaıynda munaı-gaz sektorynyń óndiristik qarqynyn báseńdetpeý kerek ekenin alǵa tartty. Bul úshin munaı-gaz sektorynyń tehnologıalyq turǵydan jańǵyrýyna basa kóńil bólýdiń mańyzy zor.
– Qazirgi tańda munaı-gaz sektorynyń el ekonomıkasyn úshin oryny erekshe. Sondyqtan bul salaǵa qatysty atqarylyp jatqan jumystar udaıy meniń nazarymda. Bizder munaıǵa baı memleket retinde qolda bar áleýetimizdi meıilinshe tıimdi paıdalanýǵa kúsh salýymyz kerek. Elmizdiń ekonomıkalyq ósimin qamtamasyz etý úshin Teńiz, Qashaǵan jáne Qarashyǵanaq kenshindegi qolǵa alynǵan jobalardy kestege saı júrýi mańyzdy, – degen Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Teńiz kenishin keńeıtýge qatysty qurylys jumystarynyń kesheýildep jatqanyna alańdaýshylyǵyn bildirdi.
Teńiz kenishindegi qolǵa alynǵan qurylys jumystarynyń aýqymy óte keń. Elimizdiń munaı-gaz sektorynda buryn-sońdy mundaı aýqymdy qurylys jumystary qolǵa alynbaǵanyn eskeresek, Teńiz kenishiniń óndiristik qýatyn arttyrýǵa qatysty jobanyń qanshalyqty mańyzdy ekenin baǵamdaýǵa bolady.
Qurylys jumystary tolyqtaı júzege asyrý úshin teńiz tabanyna 23 myńnan astam temir tirleýler qaǵý kerek. Osydan-aq qolǵa alynǵan jumysty masshtabyn baıqaýǵa bolady.
TengizChevroil kompanıasy júzege asyryp jatqan joba tolyqtaı iske asqannan keıin Teńiz kenishinde óndiriletin munaı kólemi 12 mln tonnaǵa artady. Bul óz kezeginde el ekonomıkasynyń órkendeýine aıtarlyqtaı úles qosatyny anyq.
Sondyqtan Meleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bul jobany kesheýildetpeı tez arada aıaqtaýdy talap etýin túsinýge bolady.
Investısıalyq klımatty qalaı jaqsartamyz?
Onlaın júzdesýde Qasym-Jomart Toqaev Qashaǵan ken ornyn ıgerýdiń keleshegi jaıynda sóz qozǵady. Prezıdent munaı óndirýdi táýligine 1,1 mıllıon barelge deıin ulǵaıtý boıynsha jumystyń úshinshi kezeńin júzege asyrýdyń naqty josparyn jasaý qajet ekenine toqtaldy.
Elimizdiń munaı-gaz sektoryn damytý úshin qomaqty ınvestısıa qajet. Munaı baǵasy birshama tómendegen qazirgi ýaqytta sheteldik ınvestorlardy tartý da ońaı sharýa emes.
Bul rette Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke ınvestısıa salýdyń jańa tetikterin ázirleýdi tapsyrdy. Aldaǵy ýaqytta Úkimet jetildirilgen modeldik kelisimsharttyń úlgilerin daıyndap, Prezıdent nazaryna usynýy tıis.
Bul qujat ınvestısıalyq preferensıalarǵa kepildik berip, olardyń quqyqtyq jaǵynan qorǵalýyn jan-jaqty qamtamasyz etedi. Bul baǵyttaǵy jumystardy Sheteldik ınvestorlar keńesiniń múshelerimen birlesip sheshýdiń mańyzy zor. Óıtkeni osyǵan deıingi sheteldik ınvestorlardyń quqyn qorǵaý isine qatysty zańnmalyq qujattardyń kópshiligi osy keńeste daıyndalǵan bolatyn. Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke jańa qujatty daıyndaý barysynda Sheteldik ınvestorlar keńesiniń múshelerimen tyǵyz qarym-qatynasta jumys istedi tapsyrdy.
Óz kezeginde vıse-premer Roman Sklár Prezıdent pen Keńes múshelerine aldaǵy ýaqytta ınvestorlardyń jer qoınaýyn geologıalyq barlaý jáne óndirý jumystaryna kóshýge kepildik beretin kelisiminiń ázirlenip jatqanynan jetkizdi.
Jańa kelsimge saı ınvestoralyr ózderine jumys isteýge ruqsat berligen aýmaqtardy geologıalyq barlaý jumystaryn júrgizip, jedel áreket etýine múmkindik beredi.
Bul baǵyttaǵy jumystar elimizdiń geologıalyq barlaý jumystarynyń zaman talabyna saı damýyna yqpal etetini sózsiz.
Búginde Qazaqstanda el ekonomıkasyna ınvestısıa tartý úshin kóptegen jumystar qolǵa alynyp jatqany belgili. Kezinde Elbasy Nursultan Nazarbaev shetel ınvestısıasyn tartýǵa Syrtqy ister mınıstrliginiń shet eldegi elshilik qyzmetkerlerin de tartýdy tapsyrǵan bolatyn. Budan basqa memlekettik mekemelerge ınvestorlardyń ótinishteri men suraqtaryna jedel jaýap berý «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha qyzmet kórsetý isi qolǵa alyndy. Jıyn sońynda Qasym-Jomart Toqaev ınvestorlarǵa óz usynystaryn Úkimetke joldaýyn tapsyrdy. Osylaısha Memleket basshysy kelisip pishilgen tonnyń kelte bolmaıtynyn taraptardyń esine saldy.
Nurlan Jumahanov
