Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev AQSH saparynan keıin biraz aýys-túıis jasady. Dalanews.kz saıasattanýshylarmen tildesip, munyń astarynda qandaı saıası mán bar ekenin surady.
Kimder qyzmetimen qosh aıtysyp, kimder jańa qyzmetke taǵaıyndaldy?
Keshe Memleket basshysynyń ókimimen Baqytjan Sapıev Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi bolyp taǵaıyndaldy, ol burynǵy atqarǵan laýazymynan bosatyldy.
Al Álıhan Jamsatov Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti ákimshiliginiń memlekettik baqylaý bóliminiń meńgerýshisi laýazymyna taǵaıyndaldy.
Sonymen qatar, Tamara Dúısenova Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kómekshisi laýazymynan bosatyldy.
Qanat Sharlapaev ta Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń ekonomıkalyq máseleler jónindegi kómekshisi laýazymynan bosatyldy.
Ernar Baspaev ta Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi laýazymynan bosatyldy.
Odan bólek Erjan Qazyhan Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń halyqaralyq máseleler jónindegi kómekshisi laýazymynan bosatyldy. Ol Jeneva qalasyndaǵy (Shveısarıa) Birikken Ulttar Uıymynyń bólimshesi men basqa da halyqaralyq uıymdar janyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń turaqty ókili laýazymyna taǵaıyndaldy.
Al Erlan Álimbaev Jeneva qalasyndaǵy (Shveısarıa) Birikken Ulttar Uıymynyń bólimshesi men basqa da halyqaralyq uıymdar janyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń turaqty ókili laýazymynan bosatyldy.
Búgin Prezıdent syrtqy ister mınıstrin de aýystyrdy.
Murat Nurtileý Prezıdenttiń halyqaralyq ınvestısıa jáne saýda yntymaqtastyǵy jónindegi kómekshisi bolyp taǵaıyndaldy.
Onyń ornyna Ermek Kósherbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy ister mınıstri bolyp taǵaıyndaldy, ol burynǵy atqarǵan laýazymynan bosatyldy.
AQSH saparynan keıin Aqordadaǵy aýys-túıistiń syry nede?
Saıasattanýshy Danıar Áshimbaev Aqordadaǵy aýys-túıis nege baılanysty ekenin aıtty.
"Ádettegideı naqty derekter keltirilgen joq. Boljamǵa qaraǵanda, ákimshilikke Erbolat Dosaevtyń kelýine baılanysty fýnksıalar qaıta bólingen sıaqty. Aıtpaqshy, onyń tegi Aqorda saıtynda paıda boldy. Ol Aıbek Dádebaı men Qaýipsizdik keńesiniń hatshysy Ǵızat Nurdáýletovtiń arasynan oryn aldy, – dedi ol.
Halyqaralyq saıasattanýshy Janat Momynqulov Dalanews.kz-ke bergen suhbatynda AQSH saparynan keıingi kadrlyq ózgerister Qazaqstan dıplomatıasynyń qazirgi kezeńdegi qıyndyqtary men jańa talaptarynyń aıqyn kórinisi ekenin aıtty.
"Bul qadam josparlanǵan nátıjelerge qol jetkizilmegenin kórsetip qana qoımaı, syrtqy saıasattaǵy tásilderdi qaıta qaraýdyń qajettiligin de meńzeıdi.
Búgingi geosaıası jaǵdaıda Qazaqstanǵa kópvektorly saıasattyń 2.0 nusqasy qajet. Nazarbaev dáýirindegi "barlyǵymen dostyq" modeli endi jetkiliksiz; qazir pragmatıkalyq áriptestikke, ıaǵnı naqty ınvestısıalar, tehnologıalar men kólik dálizderi boıynsha kelisimderge basymdyq berý mańyzdy. Ekonomıkalyq jáne bıznes dıplomatıanyń róli kúrt artýǵa tıis.
Sonymen qatar, dıplomatıamyzǵa sapa men jyldamdyqqa negizdelgen jańa býyn kadrlary qajet: halyqaralyq quqyq pen ekonomıkany meńgergen tehnokrattar, transulttyq bıznes tartatyn kásibı elshiler, aımaqtyq erekshelikti tereń biletin sarapshylar. Burynǵydaı tek til bilý ne "protokoldyq ádemilik" jetkiliksiz, qazirgi talap nátıjege jumys isteıtin, sheteldik qoǵammen tez aralasyp, el múddesin qorǵaı alatyn kásibı dıplomattardy qajet etedi", - dedi sarapshy.
Sarapshy Erbol Edilov te kesheden bergi aýys-túıis tóńireginde pikir bildirdi.
"Sońǵy kadrlyq ózgeristerdiń ishinde eń kóp talqylanǵany – endi burynǵy vıse-premer, syrtqy ister mınıstri Murat Nurtileýdiń otstavkasy. Degenmen basqa aýys-túıisterdi de eskerý qajet. Ázirge kórinip turǵany: aýys-túıis munymen bitpeı, aldaǵy kúnderi de jalǵasýy múmkin.
Nurtileý asa mańyzdy ári yqpaldy qyzmetinen shettetildi. Bul laýazym syrtqy saıasatqa ǵana emes, ishki kún tártibine de áser etetin. Degenmen onyń Memleket basshysynyń kómekshisi bolyp taǵaıyndalýyn Toqaevtyń kadryn qorǵap otyrǵanynyń belgisi dep baǵalaǵandar bar. Murat Nurtileýge taǵylǵan aıyptar dáleldengen joq, resmı derekter de usynylmady. Biraq qoǵamda kúmán qalyp qoıǵany ras. ...Bul belgili bir kúshter Nurtileýdi saıası arenadan yǵystyrýǵa umtylǵanyn kórsetetindeı.
...Qalaı bolǵanda da Prezıdent kómekshisi qyzmeti syrttaı kóringendeı eleýsiz emes. ...Aıta ketý kerek, Nurtileý ázirge "Orda" saıtynyń redaktory Gúlnara Bajkenovanyń aıyptaýlaryna baılanysty eshqandaı túsinikteme bergen joq ári sotqa júginbedi. Bul da qoǵamda ártúrli pikirlerge jol ashyp otyr.
Basqa kadrlyq aýys-túıisterge kelsek, Aqorda men Prezıdent ákimshiliginiń quramyn kúsheıtý baıqalady. Sonymen qatar, senimdi aqtamaǵan sheneýnikterden arylý da júrip jatyr. Mysaly, Nú-Iorkke barǵan delegasıanyń negizinen sheneýnikterden quralǵan. Dese de ınvestısıa tartý jáne jańa jobalar máselesinde bıznes ókilderiniń qatysýy mańyzdyraq. Al batys ınvestorlary memlekettik sheneýnikterden góri óz áriptesterine kóbirek senedi", - dedi ol.
Saıasattanýshy Ózbekstannyń jáne Qazaqstannyń AQSH-pen ózara jasaǵan kelisimderin salystyrdy.
"Qazaqstan men AQSH arasynda 4,2 mlrd dollarlyq lokomotıv kelisimi jasaldy, biraq ol el ishinde suraqtar týǵyzdy. AQSH prezıdenti Donald Tramp buǵan qýanǵanymen, Toqaevpen tek telefon arqyly sóılesýdi jetkilikti kórdi. Al Ózbekstan prezıdenti Shavkat Mırzıóevpen betpe-bet kezdesip, 6 mınýt ýaqyt bóldi. Onyń ústine ózbekterdiń kelisimi Qazaqstannan eki ese kólemdi boldy. Bul jaǵdaı Qazaqstannyń aımaqtyq kóshbasshy retindegi beınesin álsiretip, Ózbekstandy batys ınvestorlary úshin tartymdyraq qyldy.
...Bul syrtqy saıasat vedomstvosynyń, sonyń ishinde QR-nyń AQSH-taǵy burynǵy elshisiniń úlken kemshiligi boldy degen pikirge qosylamyn. Sondyqtan Toqaev halyqaralyq blokta shuǵyl rotasıa júrgize bastaǵany qısyndy. Árıne, ol óziniń keńesshilerin, kómekshilerin de "tazartty", - dep túıindedi sarapshy.
