پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ اقش ساپارىنان كەيىن ءبىراز ءاۋىس-تۇيىس جاسادى. Dalanews.kz ساياساتتانۋشىلارمەن تىلدەسىپ، مۇنىڭ استارىندا قانداي ساياسي ءمان بار ەكەنىن سۇرادى.
كىمدەر قىزمەتىمەن قوش ايتىسىپ، كىمدەر جاڭا قىزمەتكە تاعايىندالدى؟
كەشە مەملەكەت باسشىسىنىڭ وكىمىمەن باقىتجان ساپييەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى بولىپ تاعايىندالدى، ول بۇرىنعى اتقارعان لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
ال ءاليحان جامساتوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ مەملەكەتتىك باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى.
سونىمەن قاتار، تامارا دۇيسەنوۆا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
قانات شارلاپايەۆ تا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ ەكونوميكالىق ماسەلەلەر جونىندەگى كومەكشىسى لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
ەرنار باسپايەۆ تا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
ودان بولەك ەرجان قازىحان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ حالىقارالىق ماسەلەلەر جونىندەگى كومەكشىسى لاۋازىمىنان بوساتىلدى. ول جەنيەۆا قالاسىنداعى (شۆەيساريا) بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ بولىمشەسى مەن باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمدار جانىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇراقتى وكىلى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى.
ال ەرلان الىمبايەۆ جەنيەۆا قالاسىنداعى (شۆەيساريا) بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ بولىمشەسى مەن باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمدار جانىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇراقتى وكىلى لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
بۇگىن پرەزيدەنت سىرتقى ىستەر ءمينيسترىن دە اۋىستىردى.
مۇرات نۇرتىلەۋ پرەزيدەنتتىڭ حالىقارالىق ينۆەستيسيا جانە ساۋدا ىنتىماقتاستىعى جونىندەگى كومەكشىسى بولىپ تاعايىندالدى.
ونىڭ ورنىنا ەرمەك كوشەربايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى، ول بۇرىنعى اتقارعان لاۋازىمىنان بوساتىلدى.
اقش ساپارىنان كەيىن اقورداداعى ءاۋىس-تۇيىستىڭ سىرى نەدە؟
ساياساتتانۋشى دانيار اشىمبايەۆ اقورداداعى ءاۋىس-تۇيىس نەگە بايلانىستى ەكەنىن ايتتى.
"ادەتتەگىدەي ناقتى دەرەكتەر كەلتىرىلگەن جوق. بولجامعا قاراعاندا، اكىمشىلىككە ەربولات دوسايەۆتىڭ كەلۋىنە بايلانىستى فۋنكسيالار قايتا بولىنگەن سياقتى. ايتپاقشى، ونىڭ تەگى اقوردا سايتىندا پايدا بولدى. ول ايبەك دادەباي مەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ حاتشىسى عيزات نۇرداۋلەتوۆتىڭ اراسىنان ورىن الدى، – دەدى ول.
حالىقارالىق ساياساتتانۋشى جانات مومىنقۇلوۆ Dalanews.kz-كە بەرگەن سۇحباتىندا اقش ساپارىنان كەيىنگى كادرلىق وزگەرىستەر قازاقستان ديپلوماتياسىنىڭ قازىرگى كەزەڭدەگى قيىندىقتارى مەن جاڭا تالاپتارىنىڭ ايقىن كورىنىسى ەكەنىن ايتتى.
"بۇل قادام جوسپارلانعان ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلمەگەنىن كورسەتىپ قانا قويماي، سىرتقى ساياساتتاعى تاسىلدەردى قايتا قاراۋدىڭ قاجەتتىلىگىن دە مەڭزەيدى.
بۇگىنگى گەوساياسي جاعدايدا قازاقستانعا كوپۆەكتورلى ساياساتتىڭ 2.0 نۇسقاسى قاجەت. نازاربايەۆ داۋىرىندەگى "بارلىعىمەن دوستىق" مودەلى ەندى جەتكىلىكسىز؛ ءقازىر پراگماتيكالىق ارىپتەستىككە، ياعني ناقتى ينۆەستيسيالار، تەحنولوگيالار مەن كولىك دالىزدەرى بويىنشا كەلىسىمدەرگە باسىمدىق بەرۋ ماڭىزدى. ەكونوميكالىق جانە بيزنەس ديپلوماتيانىڭ ءرولى كۇرت ارتۋعا ءتيىس.
سونىمەن قاتار، ديپلوماتيامىزعا ساپا مەن جىلدامدىققا نەگىزدەلگەن جاڭا بۋىن كادرلارى قاجەت: حالىقارالىق قۇقىق پەن ەكونوميكانى مەڭگەرگەن تەحنوكراتتار، ترانسۇلتتىق بيزنەس تارتاتىن كاسىبي ەلشىلەر، ايماقتىق ەرەكشەلىكتى تەرەڭ بىلەتىن ساراپشىلار. بۇرىنعىداي تەك ءتىل ءبىلۋ نە "پروتوكولدىق ادەمىلىك" جەتكىلىكسىز، قازىرگى تالاپ ناتيجەگە جۇمىس ىستەيتىن، شەتەلدىك قوعاممەن تەز ارالاسىپ، ەل مۇددەسىن قورعاي الاتىن كاسىبي ديپلوماتتاردى قاجەت ەتەدى"، - دەدى ساراپشى.
ساراپشى ەربول ەدىلوۆ تە كەشەدەن بەرگى ءاۋىس-تۇيىس توڭىرەگىندە پىكىر ءبىلدىردى.
"سوڭعى كادرلىق وزگەرىستەردىڭ ىشىندە ەڭ كوپ تالقىلانعانى – ەندى بۇرىنعى ۆيسە-پرەمەر، سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇرات نۇرتىلەۋدىڭ وتستاۆكاسى. دەگەنمەن باسقا اۋىس-تۇيىستەردى دە ەسكەرۋ قاجەت. ازىرگە كورىنىپ تۇرعانى: ءاۋىس-تۇيىس مۇنىمەن بىتپەي، الداعى كۇندەرى دە جالعاسۋى مۇمكىن.
نۇرتىلەۋ اسا ماڭىزدى ءارى ىقپالدى قىزمەتىنەن شەتتەتىلدى. بۇل لاۋازىم سىرتقى ساياساتقا عانا ەمەس، ىشكى كۇن تارتىبىنە دە اسەر ەتەتىن. دەگەنمەن ونىڭ مەملەكەت باسشىسىنىڭ كومەكشىسى بولىپ تاعايىندالۋىن توقايەۆتىڭ كادرىن قورعاپ وتىرعانىنىڭ بەلگىسى دەپ باعالاعاندار بار. مۇرات نۇرتىلەۋگە تاعىلعان ايىپتار دالەلدەنگەن جوق، رەسمي دەرەكتەر دە ۇسىنىلمادى. ءبىراق قوعامدا كۇمان قالىپ قويعانى راس. ...بۇل بەلگىلى ءبىر كۇشتەر نۇرتىلەۋدى ساياسي ارەنادان ىعىستىرۋعا ۇمتىلعانىن كورسەتەتىندەي.
...قالاي بولعاندا دا پرەزيدەنت كومەكشىسى قىزمەتى سىرتتاي كورىنگەندەي ەلەۋسىز ەمەس. ...ايتا كەتۋ كەرەك، نۇرتىلەۋ ازىرگە "وردا" سايتىنىڭ رەداكتورى گۇلنارا باجكەنوۆانىڭ ايىپتاۋلارىنا بايلانىستى ەشقانداي تۇسىنىكتەمە بەرگەن جوق ءارى سوتقا جۇگىنبەدى. بۇل دا قوعامدا ءارتۇرلى پىكىرلەرگە جول اشىپ وتىر.
باسقا كادرلىق اۋىس-تۇيىستەرگە كەلسەك، اقوردا مەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ قۇرامىن كۇشەيتۋ بايقالادى. سونىمەن قاتار، سەنىمدى اقتاماعان شەنەۋنىكتەردەن ارىلۋ دا ءجۇرىپ جاتىر. مىسالى، نيۋ-يورككە بارعان دەلەگاسيانىڭ نەگىزىنەن شەنەۋنىكتەردەن قۇرالعان. دەسە دە ينۆەستيسيا تارتۋ جانە جاڭا جوبالار ماسەلەسىندە بيزنەس وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋى ماڭىزدىراق. ال باتىس ينۆەستورلارى مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەردەن گورى ءوز ارىپتەستەرىنە كوبىرەك سەنەدى"، - دەدى ول.
ساياساتتانۋشى وزبەكستاننىڭ جانە قازاقستاننىڭ اقش-پەن ءوزارا جاساعان كەلىسىمدەرىن سالىستىردى.
"قازاقستان مەن اقش اراسىندا 4،2 ملرد دوللارلىق لوكوموتيۆ كەلىسىمى جاسالدى، ءبىراق ول ەل ىشىندە سۇراقتار تۋعىزدى. اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ بۇعان قۋانعانىمەن، توقايەۆپەن تەك تەلەفون ارقىلى سويلەسۋدى جەتكىلىكتى كوردى. ال وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيويەۆپەن بەتپە-بەت كەزدەسىپ، 6 مينۋت ۋاقىت ءبولدى. ونىڭ ۇستىنە وزبەكتەردىڭ كەلىسىمى قازاقستاننان ەكى ەسە كولەمدى بولدى. بۇل جاعداي قازاقستاننىڭ ايماقتىق كوشباسشى رەتىندەگى بەينەسىن السىرەتىپ، وزبەكستاندى باتىس ينۆەستورلارى ءۇشىن تارتىمدىراق قىلدى.
...بۇل سىرتقى ساياسات ۆەدومستۆوسىنىڭ، سونىڭ ىشىندە قر-نىڭ اقش-تاعى بۇرىنعى ەلشىسىنىڭ ۇلكەن كەمشىلىگى بولدى دەگەن پىكىرگە قوسىلامىن. سوندىقتان توقايەۆ حالىقارالىق بلوكتا شۇعىل روتاسيا جۇرگىزە باستاعانى قيسىندى. ارينە، ول ءوزىنىڭ كەڭەسشىلەرىن، كومەكشىلەرىن دە "تازارتتى"، - دەپ تۇيىندەدى ساراپشى.
