Táýelsizdik bizge tosynnan keldi

Dalanews 03 aqp. 2017 05:51 626




Oljas Súleımenov express-k.kz basylymyna suhbat beripti. Biraz dúnıeniń basyn shalǵan eken. Biz eń ózekti degen oılaryn oıyp aldyq. 




Táýelsizdik týraly


Shırek ǵasyr boıy biz bir kezderi tek estigenimiz ben oqyǵanymyz bolmasa, ózimizge túsiniksiz – «táýelsizdik», «kapıtalızm», «demokratıa» atty uǵymdardy ıgerýmen, olardy tanýmen keldik. Anyǵynda, biz osy uǵymdar úshin osy kúresken joqpyz. Olar bizdiń «tóbemizden tústi», aıaqastynan, tipti tosynnan keldi. Osy 25 jylda biz bul uǵymdardyń bir-birimen qanshalyqty baılanysty ekenin, bulardyń qandaı qarama-qaıshylyǵy baryn bildik.

Úndeý týraly


Prezıdent bul sheshimge kelmes buryn ony on ret oı eleginen ótkizdi. Bizdiń osy kúnge deıin júrgen jolymyz osy reformamen aıaqtalýy kerek edi. Árıne, bul ońaı sheshim emes.

HHİ ǵasyrdyń shyndyǵy sol – bul ǵasyrda totalıtarlyq memlektetterge oryn joq. Olar uzaq ómir súrmeıdi. Bul júıe jurtty jarylqamaıdy…

Endigi másele Nazarbaev aıtqan dúnıeniń is júzinde iske asýynda jatyr. Mine, sol kezde «murager» týraly áńgimeler de sap tyıylady.
Eger bul reforma is júzinde nátıjesin berse, halyq Nazarbaevtyń ornyna basqa-basqa emes Parlamenttiń keletinin túsinedi. Úkimet pen Parlament Memleket basshysynyń «murageri» bolmaq. Jańa prezıdent te osy eki organnyń aıtqanyna baǵynatyn, pikirine qulaq túretin bolady.

Árıne, buǵan deıin áli biraz bar. Biraq, bul kún báribir keledi. Prezıdent usynǵan reformanyń maqsaty osy.

Tramp týraly


Tramp Reseıge «ıadrolyq qarýdyń arsenalyn azaıtaıyq, bir-birimizdiń pikirimizdi tyńdaıyq» dep otyr. AQSH-tyń NATO-daǵy áskerı ári qarjylyq qatysýyn azaıtý qajettigin de, eger sanksıalar Amerıka ekonomıkasyna kesirin tıgizse, odan bas tartý kerektigin de aıtqan osy Tramp. Kúni keshe «óndiris Amerıkanyń óz jerinde shoǵyrlanýy tıis, Oństústik Shyǵys-Azıadaǵy óndiris oryndaryn elge oraltyp, óz azamattarymyzdy jumyspen qamtýǵa tıispiz», dedi ol.
Anyǵynda, Tramp osynyń arqasynda jeńiske jetti. Ony Amerıka ǵana emes, Reseı de qoldady. Kreml taǵy da dúnıejúzilik soǵystyń bolǵanyn qalamaıdy.

Eger Tramp saılaýaldy baǵdarlamasynda aıtqan sózinde tursa, endeshe aldaǵy tórt jylda álemde tynyshtyq ornaıdy degen sóz.

Qazaq ádebıeti týraly



Kitap oqý mádenıeti aqyryna jetti me? Kitaptyń taǵdyry ne bolmaq? Maǵan osy saýaldy kóp qoıady. Men de jaýap berýden jalyqpaımyn. Uly orys ádebıeti osy bir qıyn kezeńnen aman-esen ótedi. Ol óz oqyrmanyn qaıtaryp alady.
Al jazba ádebıet retinde HH ǵasyrdyń ekinshi jartysynan bastap qana qalyptasqan jas qazaq ádebıetine oqyrmanynan aıyrylý sonaý fólklor dáýirine qaıta oralýmen birdeı. Jazbasha ádebıetsiz qazaq tilin shyn mánindegi memlekettik tilge, ultaralyq qatynas tiline aınaldyrý múmkin emes.

Aýdarǵan, Dýman BYQAI 




Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar