Atalmysh forým bıyl da óz jalǵasyn taýyp, kıeli Jetisý jerinde uıymdastyryldy.
Forýmnyń ashylý saltanatyna Qyrǵyz Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Jeenbek Kýlýbaev, Qyrǵyz Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi Sýltan Raev, Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýlet, tarıh ǵylymdarynyń doktory, profesor, QR UǴA akademıgi Mámbet Qoıgeldıev jáne oblys ákimi Amandyq Ǵabbasuly qatysty. Sonymen qatar jıynǵa elshiler men dıplomattar, kórnekti ǵalymdar men aqyn-jazýshylar, belgili memleket jáne qoǵam qaıratkerleride arnaıy keldi.
Kezdesý barysynda eki el arasyndaǵy yntymaqtastyq qarym-qatynasty odan ári nyǵaıtý, saýda-ekonomıkalyq, mádenı-gýmanıtarlyq, týrısik salalardy damytý jóninde áńgime órbidi.
Aldymen sóz Qyrǵyz Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Jeenbek Kýlýbaevke berildi.
«Oblys ortalyǵy Taldyqorǵan qalasyna birinshi kelip otyrmyn. Qalalaryńyz ósip, órkendep, ekonomıkalyq jaǵynan damyp kele jatqan kórikti shaharlardyń birine aınalýda eken. Jaqynda elderińizdiń jańa Prezıdenti saılandy. Quttyqtaımyz! Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev jumys saparymen Bishkekke keldi. Onda Shanhaı Yntymaqtastyq uıymynyń XII samıtine qatysyp, Qyrǵyz Prezıdentimen kezdesip qaıtty. Qazir qos eldiń dostyq qarym-qatynasy nyǵaıyp, saıası, saýda-ekonomıkalyq jáne mádenı jaǵynan baılanystar órkendep keledi.
Alyp Alataýdyń arǵy-bergi betin en jaılaǵan qazaq pen qyrǵyz ejelden órisi bir baýyrlas halyq. Ózderińiz bilesizder, búginde týrızmdi damytýǵa múmkindikter qarastyrylýda. Ystyqkólge Almaty oblysynan adam kóp keledi. Demalýshylarǵa óz alǵysymyzdy bildiremiz. Qazaqstandyq týrıserge esigimiz árdaıym ashyq. Qos eldiń tabıǵaty da bir-birine uqsaıdy. Bul týrızmdi, ásirese aýyl, sonyń ishinde, mal sharýashylyǵyn damytýǵa erekshe septigin tıgizýde. Sondyqtan, sizdermen birlese jumys istep, yntymaqtastyǵymyzdy órkendetýge ázirmiz», -dep túıindedi.
Úshinshi forýmnyń Taldyqorǵan qalasynda ótkizilýiniń de ózindik tarıhı sebebi bar. Qyrǵyzdyń barsha álemdi tańqaldyrǵan uly «Manas» eposy barlyq túrki halyqtary úshin, onyń ishinde qyrǵyz ben qazaq úshin erekshe mura ekendigi aıtpasa da túsinikti.
Qazaqtyń uly ǵalymy Shoqan Ýálıhanov 1856 jyly «Manas» eposyn tuńǵysh ret qaǵazǵa túsirdi. Aradan ǵasyr ótkennen keıin, 1952 jyly qazaqtyń uly jazýshysy Muhtar Áýezov «Manas» eposyn eskiniń qaldyǵy dep qaralaýshylardan qorǵap qaldy. Uly Muhtar men onyń izbasar inisi, uly qalamger Shyńǵys Aıtmatovtyń aǵa-iniliginiń, uly dostyǵynyń dánekerine aınalǵan «Manas» eposyna búgingi forýmnyń arnalýy eki halyqtyń arasyndaǵy dostyqtyń da sımvoly ispettes.
Osy oraıda bıylǵy alqaly basqosýdy uıymdastyra otyryp, baýyrlas eki el arasyndaǵy ádebı jáne mádenı baılanystardy jandandyrýǵa qomaqty úles qosqan Almaty oblysynyń ákimi Amandyq Ǵabbasuly Battalovqa sóz berildi.
«Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen qurylǵan Halyqaralyq Túrki akademıasy jyl saıyn dástúrli túrde qazaq-qyrǵyz zıalylarynyń forýmyn uıymdastyryp keledi. Bıylǵy forýmnyń kıeli Jetisý jerinde jalǵasyn tabýy - biz úshin úlken mereı. Qazaq-qyrǵyz tarıhynyń tamyry tereńde jatyr. Ejelden baýyrlas eldiń tutas tarıhyna zer salsaq, qanshama uly adamdar, batyrlar men bıler shyqqan. Olardyń asyl muralaryn saqtap, rýhyna taǵzym etý -urpaq paryzy», - dedi.
Eki kúnge josparlanǵan forým Almaty oblysynyń Kerbulaq aýdanynda jalǵasty. Shoqan máńgilik tynys tapqan mekende meımandardy Almaty oblysy ákiminiń orynbasary Aqan Ábdýálıev pen Kerbulaq aýdanynyń ákimi Mahabbat Bıgeldıev kútip aldy. Eki el zıalylarynyń toby osy óńirde Shoqan Ýálıhanovtyń memorıaldyq keshenine táý etip, «Manas» festıvaline qatysty. Festıvalde qazaq-qyrǵyz jyrshylary «Manas» jyryn jatqa aıtýdan jarysqa tústi.
Aıta ketý kerek, qazaq-qyrǵyz zıalylarynyń forýmy dástúrli túrde jyl saıyn Halyqaralyq Túrki akademıasynyń uıytqy bolýymen uıymdastyrylýda. Atalǵan forýmnyń alǵashqysy Halyqaralyq Túrki akademıasynyń uıymdastyrýymen 2018 jyldyń 25 sáýirinde Astana qalasynda «Aıtmatov taǵylymy» degen ataýmen ótkizilgen bolatyn. Al eki el zıalylarynyń kelesi forýmy Ystyqkól jaǵalaýynda ótetin bolady.
Baljan Jumanbekova
