QR Joǵarǵy sotynyń tóraǵasy Jaqyp Asanovtyń nazaryna!
«Mynaý zaman kimdiki? Kúshtiniki! Aýzy alty qarys tistiniki!».
Búginde elimizde qara qyldy qaq jarýy tıis sottarǵa aıtylar syn az emes. Tórdegi sottar tym qatal, tym tákappar, tym bıik. Aldyna kelgen adamnyń aǵyn aqtap, qarasyn aıyptap, ádiletti sheshim shyǵarýdan góri, jýas miskinnen qylmysker, basbuzar obrazyn kórýge beıim turady. Sondyqtan da qazir sot júıesine degen eldiń senimi taýsylyp barady.
Jaqynda bizge arasha surap, ádilet izdegen Lázzat Ýyzbaevadan hat kelip tústi. Qyzylorda oblysy, Shıeli kentiniń turǵyny óz aryzynda sotqa qatysty bolǵan oqıǵany bastan-aıaq baıandap berdi.
– Qyzylorda oblystyq qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń sýdıasy Ashat Sabyrov meniń inim Bekbolat pen dosy Nursultandy Qylmystyq kodekstiń 120 baby 3-1 bóliginiń birinshi tarmaǵymen kináli dep taýyp, 7 jyl 6 aıǵa bas bostandyǵynan aıyrdy. Bul eki bala da kámeletke tolmaǵan. Olar A esimdi bir qyzdy zorlady degen bappen jazalanyp otyr. Jábirlenýshimin degen qyz kámelet jasqa tolmasa da, bet-álpeti úlken qyzǵa uqsaıdy. Ózi sondaı pysyq, taqyldap tur. Ol óz erkimen álgi eki jigitpen jynystyq qatynasqa túsken. Tipti, munyń aldynda da ol 5-6 jigitpen jatqan. Ony qyzdyń ózi de moıyndap, tipti zorlaǵany týraly polısıaǵa aryzdanǵan. Biraq tergeý barysynda bes balanyń isi jabylyp ketedi de, aqshasy joq meniń inim dosy ekeýi qamaýǵa alynady. Áıtpese, aldynda bes balanyń ata-analary da bizben birge tergeýge baryp júrdi. Tipti zorlady dep aıyptalǵandardyń ishinde Shıeli aýdandyq sot oryndaýshynyń balasy da boldy. Osyndaı qyzmette otyrǵan ata-analardyń balalary bosatylyp ketti de, tolyq emes otbasynan shyqqan (anasy joq) Bekbolat dosymen birge jaza arqalap otyr. Sonda ádilettilik qaıda?
Ol qyz munyń aldynda bes-alty jigitpen aqshaǵa jynystyq qatynasqa túsken. Muny estigen inim ol qyzben telefon arqyly tanysyp, sóılesip júredi. Bir kúni páter jaldap, sonda barady. Ol jerde eshqandaı zorlyq bolmaǵanyn páter ıesi de rastap otyr. Iaǵnı, bári óz erkimen jasalǵan. Biraq arada eki aı ótken soń, qyzdyń sheshesiniń sińlisi polısıa bólimine aryz beredi. Eki aı buryn jynystyq qatynasqa túskennen keıin de bular birneshe ret kezdesken. Kóshede qydyryp júrgen. Shamaly kúnnen soń, taksı bolyp júrgen Bekbolattyń dosy Nursultanmen kezdesip, mekteptiń janynda jynystyq qatynasqa túsken. Osy kezde Nursultan Bekbolatty shaqyrady. İnim eki bala bolyp kólikpen barǵan kezde júrgizýshi kýáliginsiz mashına aıdaǵany úshin polısıa ustaıdy. Osy ýaqytta kóliktiń ishinde álgi jábirlenýshimin degen qyz da otyrady. Eger shynymen zorlyq kórse, nege sol kezde polısıaǵa shaqymdanbady? Nege kómek suramady? Kerisinshe, ol qaıta baldarmen qalǵan...
Bul rette sot ádil sheshim shyǵarǵysh bolsa, qyzdyǵyn alǵan bala qaıda, odan keıin baryp júrgen bes jigit qaıda? Olar nege jazasyz qalady? Ákeleri qyzmette otyrsa, olardyń balalarynyń isi jabyla bere me? Aıran ishken qutylyp, shelek jalaǵandar tutyla ma? Mine, men osyǵan qatty nalımyn, ishim ashıdy...
Muhametqalı MADIAROV, advokat:
– Negizi, aryz jazǵannan keıin bul qyzdyń ózi: «Men aryz jazǵym kelmep edi, tátem ǵoı qoımaı jatqan» degen sózderi bar. Onyń barlyǵy kýálarmen de, vıdeozapıstermen de, tipti jábirlenýshiniń jaýabymen de dáleldenip otyr. Munyń aldynda da ol birneshe jigitpen jynystyq qatynas jasaǵan. Sot medısınalyq saraptamasy da qyzdyq perdesi burynnan buzylǵan degen qorytyndy berip otyr. Sondaı-aq sot saraptamasy qyzdyń denesinde eshqandaı jaraqattar joq ekendigin kórsetken.
Tipti prokýrordyń ózi aıypty 122-baptyń 1-bóligine ózgertedi. Iaǵnı, aýyr bapty jeńiline aýystyrady. Osyǵan baılanysty prokýror bir jyl bas bostandyǵynan aıyrýdy surap, keıinnen isti raqymshylyqpen qysqartýdy suraıdy.
Bul jerde mynany eskergen jón. Prokýror aıypty ózgertse, sot sol aıyptyń tóńireginen asyp ketpeýi kerek. Demek, memlekettik aıyptaýshy – prokýror zań boıynsha aıypty ózgertse, sot sol aıyptyń tóńireginde ǵana úkim shyǵarýy tıis. Sot ózgertilgen bap boıynsha kinási bar ma, joq pa, álde odan da jeńildetetin jaǵdaılar jasaýǵa bola ma, sony qaraýy tıis. Biraq sot prokýrordyń aıybyn negizge almaı, burynǵy bappen (Qylmystyq kodekstiń 120-babatynyń 3-1 bóligi 1-tarmaǵymen) úkim shyǵarady.
Bul negizsiz dep esepteımin. Sebebi, olardyń óz erkimen jynystyq qatynasqa túskeni dáleldengen. Prokýror kámeletke tolmaǵandardyń isti jan-jaqty tekserip, anyqtap, 122-baptyń 1-bóligimen, jeńil jazamen aıyptaý kerektigin kórsetip otyr. Alaıda, sot aıyptyń tóńireginde joq bappen sottap otyr. Bul zańdy belden basý emes pe? Kámeletke tolmaǵan balalardy qatal zańmen sottaıtyndaı dálel joq qoı. Barlyǵy óz erkimen bolǵan. Sot saraptamasy da, kýálar da, jábirlenýshiniń ózi aıtqan zapıster de anyqtap turǵan joq pa? Tipti ol az deseńiz, prokýror da aıypty ózgertip otyr. Endi odan artyq ne kerek?.. Men tómende prokýrordyń apelásıalyq ótinish hatyn da jiberemin. Onda barlyǵy túsinikti jazylǵan...
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev, QR Joǵarǵy soty bul másele zańdy sheshimin taýyp, ádildik saltanat qurady degen oıdamyz. Ádilet izdegen jannyń janaıqaıyn esh boıamasyz, qaz-qalpynda berýdi jón sanadyq. Endi bul is ári qaraı baqylaýǵa alynyp, oń sheshimin tabady dep senemiz...
Aıta keteıik, biz bul máseleni nazardan tys qaldyrmaı, aldaǵy ýaqytta istiń qalaı sheshiletinin kópshilikke usynatyn bolamyz...
Serik JUMABAEV
