SHQO-da prokýratýra men esirtki qylmysyna qarsy is-qımyl basqarmasy esirtki saýdasyn anyqtaý jáne jolyn kesý boıynsha aýqymdy jumystar júrgizýde. Nátıjesinde Óskemen qalasy boıynsha jyl basynan beri 17 qylmystyq is tirkeldi, 7 is sotqa jiberildi, 10 adam sottaldy, 6 keliden astam sıntetıkalyq esirtki jáne 78 keli marıhýana tárkilendi, – dep habarlaıdy Dalanews.kz SHQO ákiminiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Bul týraly búgin Óskemen kópsalaly tehnologıa kolejinde ótken stýdenttermen kezdesýde Óskemen qalalyq prokýratýrasynyń aǵa prokýrory Sergeı Ýporov málim etti.
Sharany uıymdastyrǵan Oblystyq jastar resýrstyq ortalyǵynyń bólim basshysy Ermek Asqarovtyń aıtýynsha, «Nashaqorlyqqa jol joq!» respýblıkalyq aksıasy aıasynda oblystyq front-ofıs volonterleri oblys prokýratýrasynyń ókilderimen jáne Polısıa departamentiniń nashaqorlyq qylmystarǵa qarsy kúres basqarmasynyń mamandarymen birge 100-den astam nashaqorlyqqa jarnamalaıtyn graffıtı jazbalaryn joıǵan, túsindirme jumystaryn júrgizgen.
Shara barysynda esirtki qylmysyna baılanysty jaýapkershilik týraly túsindirý jumystary júrgizilip, jastardyń qylmysqa qalaı tartylatyny jóninde aqparat berildi.
– Ótken jyldyń basynan bastap oblystyq prokýratýra esirtki qylmysyna qarsy kúres basqarmasymen birlesip, 100-den astam esirtki saıtynyń jumysyn toqtatty. Sondaı-aq, esirtki tasymaldaýmen, taratýmen aınalysatyn adamdardy, narkoqoıma ıelerin, esirtki oramasyn jasyrýshylardy, uıymdasqan qylmystyq top jetekshilerin anyqtaý boıynsha sharalar atqarylýda. Budan bólek, qala boıynsha ár aýdanda esirtki jarnamasyna qarsy reıdtik sharalar júrgiziledi. Bul baǵyttaǵy jumystar aldaǵy ýaqytta da jalǵasyn tabady, – dedi aǵa prokýror Sergeı Ýporov.
Resmı derek boıynsha, Qazaqstanda 18 myńnan astam nashaqor tirkelgen, alaıda naqty sany 150 myńǵa deıin jetýi múmkin. Prokýratýranyń aqparaty boıynsha, búginde nashaqorlyq dıagnozymen Óskemen qalasy boıynsha 900 adam esepte tur, onyń ishinde 36-sy – kámeletke tolmaǵandar.
Esirtkiniń zıanyn bári biledi, biraq soǵan qaramastan, nashaqorlardyń sany jyl saıyn artyp keledi.
– Esirtki – aǵzany tolyqtaı joıatyn asa qaýipti ý. Táýeldilik keıde bir ret qoldanǵannan keıin-aq paıda bolýy múmkin. Nashaqorlar arasyndaǵy ólimniń sebepteri - AITV (VICH), gepatıt, ınsýlt, júrek toqtaýy, baýyr men búırektiń buzylýy. Bastapqyda esirtki adamǵa jalǵan sergektik berýi múmkin. Biraq kóp uzamaı selqostyq, depressıa, bulshyqettiń qurysýy, uıqysyzdyq, aǵzanyń tolyq álsireýi sıaqty aýyr zardaptary paıda bolady. Osy belgilerden arylý úshin adam esirtkini qaıta qoldanady, osylaısha táýeldiliktiń tuzaǵyna túsedi. Nashaqorlardyń balalary kóbine fızıkalyq jáne psıhıkalyq aqaýlarmen týady. Qazir oblys boıynsha 1300-den astam esirtkige táýeldi adam esepte tur. Onyń ishinde 900 adam - Óskemen qalasy boıynsha. Medısınalyq emdeýden bólek, nashaqorlarǵa psıhologıalyq kómek kórsetiledi. Bul olardyń qalypty ómirge qaıta oralýyna kómektesedi, – dep atap ótti Psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵynyń narkolog dárigeri Zoıa Vladımırovna.
Dúnıejúzilik statısıkaǵa sáıkes, esirtkige táýeldi 10 adamnyń tek bireýi ǵana ońaltýdan sátti ótedi. Sarapshylardyń pikirinshe, sıntetıkalyq esirtki geroınnen ondaǵan ese qaýipti. Ony qoldanýshylar orta eseppen bes jyldan artyq ómir súrmeıdi.
Esirtkini zańsyz saqtaý jáne taratý úshin 5 jyldan 10 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jáne múlkin tárkileý jazasy qarastyrylǵan. Qoǵamdyq oryndarda taratqan jaǵdaıda jaza 10 jyldan 15 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrýdy qamtıdy. Eger esirtki qylmystyq top quramynda taratylsa, bilim berý mekemelerinde nemese kámeletke tolmaǵandarǵa satylsa, 15 jyldan 20 jylǵa deıin nemese ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasy taǵaıyndalady.
Esirtki qylmysyna eń jıi tartylatyn adamdar 18 ben 35 jas aralyǵyndaǵy jastar. Elimizde Bas prokýratýranyń «Nashaqorlyqqa jol joq» jobasy iske asyrylýda. Bul joba jastar arasynda aldyn alý sharalaryn júrgizýge, ınternet arqyly esirtki satatyn resýrstardy anyqtaýǵa, tyıym salynǵan zattardyń jarnamasy bar graffıtılerdi joıýǵa jáne basqa da sharalarǵa baǵyttalǵan.
