Kúnderdiń kúninde aýqatty otbasyn basqaryp otyrǵan áke balasyn ertip, shalǵaıda jatqan bir aýylǵa barady. Maqsaty - balasyna adamdardyń qanshalyqty kedeı, jarly bolýy múmkin ekenin jáne ózderiniń dáýleti shalqyp turǵanyn kózimen kórsetý.
Óte kedeı turmys keship jatqan bir otbasyn tańdap, solardyń úıinde bir kún, bir tún ótkizedi. Joldan qaıtqanda ákesi úlken bir is tyndyrǵandaı: «Balam, adamdardyń qanshalyqty kedeı bolýy múmkin ekenin baıqadyń ba?» - dep suraıdy. Balasy da julyp alǵandaı birden jaýap qaıyrdy: «Iá, áke, kórdim!»
- Endi sodan kókiregińe ne túıdiń, - dep surady áke masattana.
- Meniń baıqaǵanym mynaý, áke. Bizdiń úıde bir ıt bolsa, olarda tórt ıt bar eken. Bizde baqshamyzdyń ortasyn alyp jatqan qaýyzymyz bar bolsa, olarda tereń de móldir kólderi bar eken. Bizdiń aýlamyzdy jasandy shamdar jaryq tógip tursa, olarda jarqyrap turǵan juldyzdar bar eken. Biz tek óz esigimizdiń aldyn ǵana kóremiz, olar sonaý kókjıekke deıin erkin kóz júgirte alady eken.
Balasy sózderin aıaqtaǵanda, ákesi aıtarǵa sóz, súıenerge dálel tappaı dal bolyp otyr edi. Sol kezde balasy qosymsha taǵy bir sóz aıtty:
- Áke, bizdiń qanshalyqty jarly ekenimizdi kórsetip bergenińe rahmet, Alla razy bolsyn.
Danalyq mánisi
Luqman hákim Allanyń áýlıe quldarynyń biri bolýmen qatar, ádeppen sóıleıtin, parasat-paıymy joǵary ári ádemi sózderimen, erekshe bilimdarlyǵymen basqalardan oq boıy ozyq turǵan.
Osyndaı adamı qasıetterin ańǵarǵan bir kisi oǵan:
- Mal baqqan qoıshy bolsań da, el osy nelikten seniń sózińe qumar? - dep suraıdy. Sonda ol:
- Óıtkeni men kózimdi haramǵa jumdym, tym erkine jibermeı tilimdi tistedim, az tamaqtandym, ýádemde turdym, maǵan qatysy joq nárselerge kóńil aýdarmadym, - dep jaýap beredi.
Háim Luqmannyń qojaıyny oǵan bir qoı soıyp, sonyń eń jaqsy jerinen kesip ákelýin tapsyrǵanda, ol oılanyp jatpastan soıǵan qoıynyń tili men júregin kesip ákelgen eken.
Qojaıyny oǵan artynsha taǵy bir qoı soıyp, bul joly eń jaman eki jerin kesip alyp tasta degende, ol taǵy da oılanyp jatpastan qoıdyń tili men júregin kesip alyp tastaıdy.
Buǵan tańǵalǵan qojaıyny onyń mánisin suraǵanda:
- Taza bolsa, til men júrekten asqan jaqsy nárse joq, al aram bolsa, taǵy da til men júrekten asqan jaman nárse bolmaıdy, - dep túsindiredi.
Odan bir kúni:
- Adamdardyń qaısysy bilimdirek? - dep suraǵanda:
- Basqalardyń biliminen kóbirek paıdalana otyryp, óz bilimin arttyra túskender, - dep jaýap bergen.
Halıfanyń ǵumyry
Hazreti Ábý Bákir (r.a.) halıfa bolyp turǵanda, kúnige keshkilik jumystan soń, jaıaýlatyp qala syrtyna shyǵyp ketedi eken. Qasyna eshkimdi ertpeıdi. Qaıda baratynyn da, ne isteıtinin de tiri janǵa aıtpaıdy. Birde ony dosy Omar (r.a.) ańdıdy. Sóıtse Ábý Bákir qala syrtyndaǵy jaman lashyqqa kiredi. Et pisirim ýaqyttan soń shyǵyp, qalaǵa qaıtyp ketedi. Ol ketken soń álgi lashyqqa Omar kirse, ózi aýrý, kózi soqyr kempir men bir-eki bala oınap otyr. Amandasyp bolǵan soń, Omar:
– Apa, qalaı kúneltip jatyrsyz? - dep jaǵdaı suraıdy. Sonda aýrý kempir:
– Shyraǵym, kórip otyrsyń, turmys aýyr. Áıteýir bir musylman kúnde kelip, azyn-aýlaq azyq ákelip, tamaq pisirip, ydys-tabaq, kir-qońymdy jýyp ketip turady. Oǵan Allah razy bolsyn, aınalaıyn, - depti. Muny estigen Omar:
– Ýa, Ábý Bákir, sen bizge shekten tys meje qoıypsyń. Endi qaıtip biz senen artyq saýap jınaımyz, - dep jylap jiberipti.
