Keıingi ýaqytta elimizde balalardyń sport pen shyǵarmashylyq qabiletin tegin damytýǵa baǵyttalǵan “Damu Bala” platformasyna qatysty syn-shaǵym kóbeıip keledi. Artsport edu jetkizýshiler qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Gúljan Túsibıanova júıedegi birqatar mańyzdy máselege toqtaldy. Aıtýynsha, tehnıkalyq aqaýlar men tólemderdiń keshigýi ata-analar men kásipkerlerge aıtarlyqtaı qıyndyq týǵyzyp otyr. Bul týraly ol Dalanews.kz agenttigine málimdedi.
“Damu Bala” platformasy — balalardy sport pen ónerge baýlýǵa arnalǵan memlekettik tapsyrys júıesi. Ata-analar osy platforma arqyly onlaın túrde vaýcher alyp, balasyn tegin úıirmege jibere alady”, – deıdi Túsibıanova.
Alaıda onyń sózinshe, 2024 jyldyń sońynda platformada iri tehnıkalyq aqaý oryn alyp, keı balalardyń vaýcherleri men jazbalary joǵalǵan.
“Birqatar óńirde platforma jıi qatyp qalady, ótinim berý kezinde qateler shyǵyp jatyr. Bul ata-analarǵa úlken qolaısyzdyq týdyryp otyr”, – deıdi ol.
Sonymen qatar vaýcherlerdiń ádil bólinbeýi men ashyqtyqtyń joqtyǵy da basty problemalardyń birine aınalǵan.
“Keıde vaýcherler búrokratıalyq sebeptermen nemese búdjet tapshylyǵynan joıylyp ketedi. Baqylaý tetigi de álsiz, al jaýapkershilik naqty belgilenbegen. Máselen, keı aımaqtarda vaýcherler birneshe mınýtta “taýsylyp” ketedi, al konkýrs bastalǵany týraly habarlandyrýlar kesh jarıalanady. Nátıjesinde ata-analar arasynda ádildikke degen kúmán kúsheıip barady”, – dep túsindirdi Túsibıanova.
Sarapshynyń sózinshe, 2025 jyldyń basynda memleket tarapynan tólemderdiń ýaqytsha toqtaýy kásipkerlerdiń qarjylaı qıyndyqqa tap bolýyna ákelgen. Keıbir úıirmeler qarjy jetispeýshiliginen balalardy qabyldaýdy toqtatqan.
Budan bólek, Face ID jáne bıometrıa talaptarynyń engizilýi ata-analar arasynda úlken alańdaýshylyq týǵyzǵan.
“Balalardyń bet-álpetine qatysty derekterdiń qalaı saqtalatyny jáne kimniń qolynda bolatyny belgisiz. Al normatıvtik-quqyqtyq baza mundaı talaptardy áli naqty bekitken joq. Bul jeke derek qaýipsizdigine qatysty zańdy suraqtar týdyrady”, – deıdi sarapshy.
Gúljan Túsibıanovanyń pikirinshe, platformanyń ıdeıasy jaqsy, biraq onyń júzege asýy júıeli baqylaýdyń jetispeýshiliginen aqsap tur.
“Bul joba balalardyń damýyna baǵyttalǵanymen, qazirgi keleńsizdikter ata-analardyń senimin tómendetip, kásipkerlerdiń jumysyn qıyndatyp otyr”, – dep qosty ol.
Resmı derek: “DamuBala.kz” tizilimnen shyǵarylǵan
Túsibıanovanyń aıtýynsha, “DamuBala.kz” platformasy qazirgi tańda zań talaptaryna saı kelmeıtin, senimsiz júıe bolyp otyr.
“2025 jyldyń 14 mamyryndaǵy QR Sıfrlyq damý mınıstrliginiń resmı jaýabyna sáıkes, “DamuBala.kz” aqparattyq júıesi senimdi baǵdarlamalyq qamtamalar tiziliminen shyǵarylǵan. Sebebi operator kompanıa 7 qańtardan bastap kúshine engen jańa talaptarǵa saı 45 kúnniń ishinde qajetti qujattar men derekterdi jańartpaǵan”, – deıdi ol.
Sarapshynyń aıtýynsha, bul sheshim júıeniń resmı túrde memlekettik standarttarǵa jáne aqparattyq qaýipsizdik talaptaryna sáıkes emestigin bildiredi. Soǵan qaramastan, atalǵan platforma arqyly balalardy qabyldaý, kezek júrgizý jáne búdjet qarajatyn bólý prosesi jalǵasyp keledi.
“Mundaı jaǵdaıda platforma arqyly júrgiziletin barlyq rásimniń zańdylyǵy kúmán týdyrady. Sebebi júıeniń mártebesi joıylǵan soń, onyń negizinde jasalǵan kelisimsharttar men tólemderdiń zańdyq kúshi álsireıdi. Bul — ata-analar men jetkizýshilerdiń quqyqtaryn buzýy múmkin”, – deıdi Túsibıanova.
Onyń sózinshe, “DamuBala.kz” júıesiniń tizilimnen shyǵarylýy birneshe mańyzdy qaýip týdyryp otyr.
“Aqparattyq qaýipsizdik pen derekterdiń qorǵalýy qamtamasyz etilmeıdi. Vaýcher men kezek bólý prosesinde ashyqtyq buzylady. Búdjet qarajatynyń maqsatty jumsalýyna qaýip tónedi. Qysqasy, bul platforma zańdyq turǵydan senimsiz. Memlekettik organdar mundaı júıemen jumysty toqtatyp, talapqa saı jańa aqparattyq platformany engizýi qajet”, – dep túıindedi sarapshy.
Damý bala tóńiregindegi bylyq
Eske salaıyq, keıingi ýaqytta atalǵan platformaǵa qatysty birneshe óńirde zańbuzýshylyq faktileri tirkelip otyr.
14 tamyzda Qyzylorda qalasynda “Damu Bala” platformasy arqyly kórsetiletin qyzmetterge bólingen 88 mıllıon teńgeden astam qarajattyń jymqyrylýy boıynsha sot úkimi shyqty. Qarjylyq monıtorıń agenttiginiń dereginshe, monıtorıńtik top músheleriniń biri óz qyzmetin asyra paıdalanyp, sybaılasymen birge kásipkerlerden “oń tekseris nátıjesi” úshin syıaqy talap etken. Tergeý nátıjesinde olar ıemdengen qarjyǵa turǵyn úı men avtokólik satyp alǵany anyqtaldy. Sot sheshimimen onyń múlki tárkilene otyryp, alty jylǵa bas bostandyǵynan aıyryldy. Al onyń sybaılasyna bes jyl shartty jaza taǵaıyndaldy.
Al 12 qyrkúıekte Abaı oblysynda “Damu Bala” platformasy arqyly bólingen búdjet qarajatyn jymqyrý deregi boıynsha tergeý aıaqtalǵan edi. Tergeý nátıjesinde “SAMGAU óner&sport mektebi” JSHS dırektory úıirmelerge qatyspaǵan balalar týraly jalǵan málimet berip, memleket qarjysyn zańsyz ıemdengeni anyqtalǵan.
"Osy esepter negizinde ýákiletti organ tarapynan jumys istemeıtin úıirmelerge qarjy bólinip otyrǵan. Esep qujattarynda kórsetilgen keıbir balalar shyn máninde sabaqtarǵa qatyspaǵan, tipti keıbireýi bul baǵdarlamaǵa "qatysýshy" retinde tirkelgenin bilmegen. Máselen bir bala Almaty oblysynda turatynyna jáne eshbir úıirmege qatyspaıtynyna qaramastan, Abaı oblysynda beıneleý óneri úıirmesiniń qatysýshysy retinde tirkelgen", - dep jazylǵan habarlamada.
Nátıjesinde, memleketke keltirilgen 23 mln teńge kólemindegi zalal tolyq ótelgen.
