“Investısıa – kez kelgen ekonomıkanyń “kúretamyry” degen edi Prezıdent. Bul rette biz elimizdegi eń iri ınvestordiń biri – Shevron kompanıasynyń Qazaqstanǵa kelgeli beri ýaqytta el ekonomıkasyna qansha qarjy quıǵanyna toqtala ketkendi jón kórdik.
“Shevronnyń” óz qundylyqtary bar. Sonyń biri:
“Biz seriktesimizdi syılaımyz
Seriktestermen arada senimdi ári ózara tıimdi qarym-qatynas ornatýǵa bet buramyz. Bizdiń jetistikterimiz seriktesterimizdiń jetistikterine negizdelgen” – degen mańyzdy prınsıp.
Iá, Shevron solaı deıdi. Shırek ǵasyr boıyna Qazaqstanmen qoıyn-qoltyqtasyp jumys istep kele jatqan kompanıa osy ýaqytqa deıin eldiń ekonomıkasyna qyrýar ınvestısıa quıdy. Biraq qur sózden ne paıda? Naqty dálel keltirgen jón shyǵar.
Sonymen…
1993 jyldan 2017 jylǵa deıingi aralyqta Shevron Qazaqstanǵa 125 mıllıard dollardan astam qarjy quıypty. Az ba? Az dep aıtýǵa aýzymyz barmaıdy.
1993 jyldan bastap osy kúnge deıin TSHO qazaqstandyq kompanıalardyń 24 mıllıard dollaryn quraıtyn taýarlary men qyzmetterin paıdalanǵan eken.
Búgingi tańda TSHO-da eńbek etetin qazaqstandyq qyzmetkerlerdiń úlesi 80 paıyzdan asyp jyǵylǵan (1993 jyly bul kórsetkish 50 paıyzdy quraǵan-tuǵyn).
Aldaǵy jyldary bul kórsetkish óse túspese, tómendemeıdi. Jergilikti mamandar keıbireý oılaǵandaı Shevronnyń «qara jumysynda» júrgen joq. Ázir TSHO-daǵy qazaqstandyq mamandar jalpy basshylyq quramnyń 67 paıyzyn quraıdy. Kadrlardy oqytý jáne shyńdaý jónindegi turaqty baǵdarlamanyń nátıjesinde jaýapty qyzmetke taǵaıyndalǵan jergilikti qyzmetkerler qatary artyp keledi.
Bir ǵana dálel. Bir ǵana byltyrǵy jyly 156 qazaqstandyq qyzmetker basshylyq, jaýapty jáne mańyzdy tehnıkalyq qyzmettegi sheteldik qyzmetkerlerdi almastyrǵan.
Shevronnyń sharapaty tek munymen shektelip otyrǵan joq, árıne. Kompanıanyń áleýmettik jobalary taǵy bir maqalaǵa arqaý bolady, anyǵynda.
1993 jyldan berige deıin TSHO óz qyzmetkerleri men jergilikti turǵyndardyń ıgiligi úshin Atyraý oblysynyń ártúrli áleýmettik jobalaryna 1,4 mıllıard dollardan astam qarjy jumsaǵan eken.
Qazaqstanǵa kelgen alǵashqy kúnderden bastap «Shevron» áleýmettik jobalardy jandandyrýdy qolǵa aldy.
«Shevron» bilim salasyna da edáýir yqpal etti. Osydan 5 jyl buryn kompanıanyń muryndyq bolýymen Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıverstıtetiniń (QBTÝ) janynan alǵashqy ret Qazaqstan Teńiz Akademıasy quryldy. Akamedıanyń alǵashqy túlekteri qazirgi kúni teńiz tasymaly salasynda ter tógip júr.
Munyń bári eńbek. Eńbektiń elenbeýi múmkin emes. El kórip otyr. Sharapatyn sezinip otyr.
