Árbir ana úshin balasynyń boıyndaǵy qabiletin baıqap, ony qoldaý asa mańyzdy. Inklúzıvti «KúnTomı» teatrynyń jetekshisi Botagóz Januzaqova erekshe balalardy tárbıelep otyrǵan ata-analarǵa osy múmkindikti usynyp otyr. Bul teatrda ár bala óziniń ereksheligine qaramastan, qoldaý tabady jáne darynyn keńinen kórsetýge jol ashylady.
– Inklúzıvti «KúnTomı» teatryn qurý ıdeıasy qalaı paıda boldy? Teatr ataýy nelikten dál osylaı qoıyldy?
– Men erekshe qyz balanyń anasymyn. Qyzymdy dúnıege kelgen sátinen bastap baqylap kelemin. Onyń teatrdy, múltfılmder men balalar fılmderin qanshalyqty jaqsy kóretinin baıqadym. Biraq ol úshin bul tek kórý emes – rólderge enip, shynaıy ómir súrý bolatyn. Teatr qoıylymdarynan nemese ertegilerden keıin úıge kelip, erekshe áser etken kórinisterdi qaıta oınaıtyn. Múltfılm kórse, keıipkerlermen birge án aıtyp, bıleıtin. Osylaısha, balalar ózderin kórsete alatyn teatr ashý ıdeıasy paıda boldy.
Bastapqyda olar qoıylymdardy tek kórip qana qoımaı, ózderi de oınap, ár róldi baıqap kórip, oıyn arqyly damysa deıtinbiz. Alǵashqy qoıylymymyz – kópshilikke tanys «Baýyrsaq» ertegisi boldy. Balalar analarynyń kómegimen rólderdi bólisip, úıde daıyndalyp, repetısıalarda kórinisterdi oınady. Bastapqyda jeti kishkentaı akter boldy, solardan tutas teatr qurylyp shyqty.
Teatrdyń ataýyna kelsek – bári qarapaıym: qyzymnyń esimi – Tomırıs, men ony «Kúnshýaqty Tomırıs» dep ataımyn. Osydan «KúnTomı» ataýy shyqty, ıaǵnı «Kúnshýaqty Tomı». Qazir teatrda 60-qa jýyq bala bar. Bul tek shyǵarmashylyq orda ǵana emes, sondaı-aq balalar men olardyń otbasylaryn qoldaıtyn mańyzdy ortalyq.
– Qazir teatryńyzda qandaı qoıylymdar qoıylady? «KúnTomı» úshin arnaıy jazylǵan pesalar bar ma?
– Biz eki baǵytta jumys isteımiz. Birinshisi – balalarmen teatr qoıylymdaryn qoıý. Ekinshisi – 2024 jyldyń 5 qarashasynda analar men balalarǵa arnalǵan «KúnTomı» halyqaralyq podıým akademıasynyń ashylýy.
Bul akademıada analar balalarymen birge sán kórsetilimderine qatysyp, defılege shyǵyp, túrli sharalardyń bir bóligine aınalady. Biz E.Rahmadıev atyndaǵy fılarmonıada sahnaǵa shyqtyq, túrli is-sharalarǵa shaqyrtý aldyq. Eń este qalǵan sátterdiń biri – analar men balalardyń ulttyq kıimmen sahnaǵa shyǵýy. Sol arqyly olar mádenıet pen dástúrdi sán tilimen jetkizdi.
– Repetısıalar qalaı ótedi? Balalarmen jumys isteýdiń erekshe ádisteri bar ma? Alǵashqy qoıylymdardy daıyndaý kezinde qandaı qıyndyqtarǵa tap boldyńyz?
– Repetısıalar óte qyzyqty ótedi. Ýaqyttyń qalaı ótkenin baıqamaı qalamyz. Balalar ketkileri kelmeı qalady. Olar úshin bul jaı ǵana shyǵarmashylyq emes, shynaıy ınklúzıa. Bizde naqty bir ádisteme joq, sebebi ár bala – jeke álem. Balanyń minezi men qajettiligin eń jaqsy biletin – ata-ana. Sondyqtan biz bir komanda bolyp jumys isteımiz. Árkim óz úlesin qosyp, ortaq isti alǵa súıreıdi.
– Komandańyzda kimder bar? Kásibı akterler nemese pedagogter tartylǵan ba?
– Bizdiń basty komanda – balalar men olardyń ata-analary. Bizde kásibı mamandar joq, biraq menińshe, bizdiń balalar – óz jolyndaǵy naǵyz akterler. Olar bar bolmysymen oınaıdy jáne ár qoıylym saıyn tájirıbesi artyp keledi. Bolashaqta bizge kásibı akterler men pedagogter qosylyp jatsa, qýana qarsy alamyz.
Buǵan deıin bizge teatr jáne kıno aktrısalary, qýyrshaq teatrynyń mamandary kelip, sheberlik saǵattaryn ótkizgen. Biraq ázirge eshkim turaqty jumys isteýge kelispedi. Sondyqtan ata-analarmen birge óz betimizben jumys istep kelemiz. Ár ata-anada óziniń balasymen jumys isteý tájirıbesi bar, sol tájirıbe bizge tirek boldy.
– Erekshe este qalǵan jetistikterińiz bar ma?
– Teatrymyzǵa endi ǵana bir jyl toldy, 2024 jyldyń qańtarynda ashyldyq. Osy ýaqyt ishinde balalar sahnaǵa shyǵyp, gastróldik saparlarǵa baryp, óz qoıylymdaryn túrli qalalarda kórsetip keledi. Biz Astanada óner kórsettik, Samarqandqa baryp, «Baýyrsaq» qoıylymyn qoıdyq. Onda analar men balalar ulttyq kıimmen sán kórsetilimine de qatysty. Bul – Orta Azıa festıvaliniń aıasyndaǵy úlken oqıǵa boldy.
2024 jylǵy 20-23 naýryz aralyǵynda Samarqandta ótken ınklúzıvti festıválge bes elden: Qyrǵyzstan, Tájikstan, Ózbekstan, Qaraqalpaqstan jáne Qazaqstannan delegasıalar qatysty. Sondaı-aq Sankt-Peterbýrgtiń qýyrshaq teatry da keldi. Festıvál Daýn sındromy bar adamdar kúnine oraı uıymdastyrylǵan bolatyn.
Men sol joly jeti bala men jeti anany ertip bardym. Bul sapar kóp analarǵa motıvasıa boldy. Alǵash ret analar balasymen birge podıýmǵa shyqty, bul erekshe áser syılaǵan sát edi. Keıbir analar úshin bul – bala kezgi armanyn oryndaý boldy.
Bıyl da biz sol festıválge shaqyrtý aldyq, endi on bala men on ata-anadan turatyn toppen baramyz. Teatr qoıylymdarynan bólek, balalar mýzykalyq aspapta oınap, etnostıldegi sán kórsetilimine qatysady.
Bizdiń balalar Astanada ótken Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndaryna da qatysty. Sondaı-aq Dýbaıda ótken halyqaralyq mádenıet, óner jáne sport festıvaliniń bir bóligine aınaldyq. Bul – barlyǵymyz úshin erekshe tájirıbe boldy.
– Aldaǵy josparlaryńyz qandaı? «KúnTomı» teatry bes jyldan keıin qandaı bolady dep elestetesiz?
– Basty maqsatymyz – ózimizdiń jeke keńistigimiz bolýyn qalaımyz. Onda teatr stýdıasy, logopedter, sóıleý daǵdysyn damytý, sahnalyq sheberlik, ertegi jáne kitap terapıasy, tipti qysh sheberhanasy da bolmaq.
Qazir logopedter balalarmen onlaın jumys istep júr. Biraq bolashaqta biz bul baǵytty da keńeıtkimiz keledi. Múzıkl, ertegiler men sahnalyq qoıylymdar qoıý, balalardyń áleýmettenýine jaǵdaı jasaý – basty josparlarymyz.
Bes jyldan keıin biz álem elderine gastróldik saparmen baryp, halyqaralyq sahnalarda óner kórsetip, basqa elderdegi balalarǵa shabyt syılaımyz dep úmittenemiz.
– Inklúzıa taqyrybymen betpe-bet kelgen ata-analarǵa ne aıtqyńyz keledi?
– Barlyǵy ózińnen bastalady. Eń aldymen, qoryqpaý kerek. Balańdy jasyrýdyń qajeti joq. Qoǵamdyq ortaǵa shyǵý, jobalarǵa qatysý arqyly bala álemdi tanyp, damıdy. Barlyq bala – erekshe. Árqaısysynyń óz qabileti bar. Sol qabiletti ashýǵa múmkindik berý – bizdiń ata-ana retindegi mindetimiz.
– Bul joba sizdiń jáne otbasyńyzdyń ómirin qalaı ózgertti?
– Bizdiń ómirimiz jarqyn, qyzyqty bolyp ketti. Bizde bos ýaqyt joq. Bul joba – otbasylyq is. Tek men ǵana emes, úlken qyzdarym da belsene aralasty.
Meniń tórt balam bar. Eki úlken qyzym – 20 jáne 18 jasta. Olar jobanyń bastaýynan-aq kómektesti. Biri «Nazarbaev Ýnıversıtetiniń» jazǵy lagerinde jumys istese, ekinshisi úsh maýsym qatarynan Qapshaǵaıda erekshe balalarmen jumys isteıtin erikti boldy.
Biz úıde birge daıyndaldyq, bárimiz birge eńbek ettik. Osylaısha, ómirimiz mánge, qýanyshqa toly boldy.
– Áńgimeńizge rahmet!
