Qytaı bıligi Shyńjańda polısıa tergeýinde qaza tapqan qazaq ımamnyń jaqtastaryn qýdalaı bastady dep habarlady «Azat Azıa radıosy». Bılik ımamnyń ólimin «ózine-ózi qol jumsaǵan» dep túsindirgen.
Sanjy bıligi tutqyndaǵan Ahmet esimdi qazaq ımam 4 shildege qaraǵan túni polısıa mekemesinde kóz jumǵan. Sodan beri polısıa onyń ólimi týraly aıtqan júzdegen adamdy qýdalaýǵa saldy dep habarlaıdy «Azat Azıa radıosynyń» sol eldegi derekkózi.
– Polısıa álden [ımamnyń] 100-den astam adamdy – dostary men buryn birge oqyǵan joldastaryn ustady. Olardyń keıbiri – Shyńjań ıslam kolejiniń túlekteri. Qazir ondaǵy kýrstastarynyń bárin ustady, – deıdi oqıǵadan habardar adam.
Onyń sózinshe, polısıa marqumnyń janazasyn shyǵaratyn ımamdy keltirtpegen, zıratyna eshkimdi jolatpaı kúzet qoıǵan.
Qytaıdaǵy derekkózderdiń aıtýynsha, ondaǵy qazaqtar keıingi kezderi «shetelmen baılanysy bar» degen aıyppen ustalǵan musylman uıǵyrlardyń jolyn qushqan.
Mamyr aıynda Tarbaǵataıdaǵy Qurmanbek esimdi qazaq bıznesmen Qytaıdan Qazaqstanǵa kóshken qazaqtarǵa kómektesken soń joǵalyp ketken. «Azat Azıa» radıosy seısenbi kúni Qurmanbektiń Dórbiljindegi aýylyna habarlasqanmen eshkim jaýap bermegenin jazady.
Qytaıdaǵy "jurtty tárbıeleýdiń" bir amaly - memlekettik týǵa qurmet kórsetý sharasy. Kóktoǵaı aýdany, Altaı aımaǵy, Qytaı. (Kórneki sýret.)
25 maýsymda polısıa Qaramaı qalasynyń turǵyny Qamanıjıtti (Kamanijit) sheteldegi qazaqtarmen jıi baılanys jasaǵany úshin jáne ınternette kóshi-qon jaıyn talqylaǵany úshin ustaǵan. «Polısıa ony sebebin túsindirmeı qamaǵan» deıdi derekkózi.
Bulaısha ustalǵan adamdar kóbinese «saıası qaıta tárbıleý ortalyqtaryna» jiberiledi. Ondaı ortalyqtyń biri Dýshanszydaǵy munaı-hımıa kásiptik kolejinde ashylǵan. Málimet berýshi adamnyń sózinshe, ondaı ortalyqqa jiberiletin adamdardyń eki túri bar.
– Birinshisi – Túrkıaǵa qydyryp barǵan ne ol jaqqa balalaryn jibergen uıǵyrlar. Ekinshisi – qazaqstandyq yqtıarhaty bar ulty qazaq azamattar ne balalaryn sol elge jibergender, – deıdi ol.
Qytaı bıligi etnıkalyq azshylyq ókilderiniń áıelderine «uzyn etekti kıim» kıýge de tyıym salǵan.
Gúljaına Tusaq esimdi 52 jastaǵy qazaq áıeli etegi qysqa kıim kıýden bas tartqany úshin qaıta tárbıeleý ortalyǵyna jiberilgen deıdi derek bergen adam. Onyń sózinshe, polısıa jergilikti musylmandardy ondaı ortalyqtarǵa 15 kúnnen 1 jylǵa deıingi merzimge sotsyz jibere beredi. Bılikpen til tabyspaǵan kez kelgen adam ustalyp, qylmystyq jazaǵa ilinýi múmkin.
Shyńjańdaǵy qazaqtar "Qyz qýý" oınap keledi. Qytaı, 12 qańtar 2016 jyl. (Kórneki sýret)
Buǵan deıin Altaı aımaǵyndaǵy Qaba soty Oqan esimdi qazaq ımamdy janaza shyǵarǵany úshin 10 jylǵa sottaǵan deıdi jergilikti jurt. Olardyń sózinshe, budan úsh jyl buryn Úrimji mańyndaǵy meshittiń Qabyl esimdi ımamy da ustalǵan.
Shyńjańda uıǵyrlarǵa qatysty kópten beri bar dinı tyıymdar qazaqtarǵa da jetken. Ondaǵy qazaqtardyń keıbiri sheteldegi týystarymen baılanysýǵa tyıym salǵanǵa narazy bolǵan.
«Bılik olardyń sózin ańdyp, ıslamǵa qatysy bar dástúrli sóz tirkesterin aıtqandaryn qylmys dep kóredi» deıdi suhbattasymyz.
Resmı esepke qaraǵanda, Qytaıdaǵy bir jarym mıllıondaı qazaqtyń kóbi İle qazaq avtonomıalyq okrýginde turady. Qytaı buǵan deıin qazaqtardyń Qazaqstanǵa kóshýine oń qabaqpen qaraıtyn. Biraq qazir ol qarqyn azaıyp ketti.
Derekkóz: "Azattyq" radıosy
