Zertteý jumystary «Qazaqstannyń ońtústik-shyǵys jáne shyǵys aımaqtarynyń (Shý-İle alqaby, Tarbaǵataı jáne Alakól oıysy) mádenı murasyn pánaralyq arheologıalyq jáne tarıhı-etnografıalyq zertteý» atty maqsatty qarjylandyrý baǵdarlamasy aıasynda júrgizildi.
Dalalyq jumystar barysynda aýyldyń ońtústik shetindegi Kishi Almaty ózeni jaǵalaýyndaǵy qorǵan zertteldi. Qorǵannyń dıametri – 30 m, bıiktigi – 0,5 m. Ortalyq bólikten 1,2 m tereńdikten bir deńgeıde jatqan, biraq jerleý rásiminde aıyrmashylyqtary bar eki qabir arshyldy.
Birinshi jerleý orny batystan shyǵysqa qaraı baǵyttalyp, usaq tastardyń ústinde jatyr. Jerlengen adamnyń bas jaǵyna janýarlardyń súıekteri, sondaı-aq qumyralar, alasa shynyaıaqtar men tostaǵandar túrindegi qysh ydystar qoıylǵan. Sonymen qatar, jerleý ornynan qola aına men altyn folgaǵa oralǵan monshaq ta tabyldy.
Jerlengen adamnyń sol jaǵynan 3 keramıkalyq buıym tabyldy. Jerleý shuńqyrynyń shyǵys bóliginde tonaýshylardyń izi baıqaldy, bul qańqa súıekteriniń kópshiliginiń joq bolýyn jáne birtutas áshekeı buıymdy quraǵan altyn monshaqtardyń kóp bóliginiń joq bolýyn túsindiredi.
Ekinshi jerleý orny birinshisinen ońtústikke qaraı 1,5 m jerde ornalasqan. Jerleýdiń tas tósendisi joq, ońtústik-batystan soltústik-shyǵysqa baǵyttalyp jatqyzylǵan. Jerleý ornynan 6 keramıkalyq ydys pen ústine pyshaq qoıylǵan maldyń súıekteri anyqtaldy. Sondaı-aq, bas súıeginiń sol jaǵynan qola aına tabyldy. Bas súıektiń ústinen áshekeı bolýy múmkin altyn folga qaldyqtary arshyldy.
Baǵaly tastarmen kómkerilgen altyn syrǵa da bas súıek qorapshasy janynan tabyldy. Taǵy da altyn monshaq bóligi alyndy. Máıit uzynynan sozylyp jatyr, onyń aıaq súıekteri saqtalmaǵan. Sondaı-aq, oń qol saýsaqtarynyń tusynan saqtarǵa tán akınak (qanjar) tabyldy. Temir akınaktyń uzyndyǵy 30 sm, sonymen qatar qynaptyń altyn jabynynyń qaldyqtary da anyqtaldy. Eki saýsaqty ustaǵyshy men sýaǵary bar keramıkalyq ydystardyń biri úısin zamanymen merzimdelýi yqtımal.
Jerleý rásimine qaraǵanda bul qabirler ár túrli ýaqyt aralyǵynda salyndy dep aıtýǵa bolady. Ekspedısıa jetekshisiniń pikirinshe, qorǵan úıindisiniń astynda taǵy da jerleý oryndary bolýy múmkin. Keleshekte qorǵan tolyǵymen zerttelmek. Qazirgi ýaqytta tabylǵan barlyq oljalar dalalyq zerthana jaǵdaıynda zerttelý ústinde. Tabylǵan arheologıalyq keshender jetisýlyq kóne turǵyndardyń zattyq jáne rýhanı mádenıetinen málimet beredi.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń Baspasóz qyzmeti
