Mártebeli meımandardyń arasynda Túrkıanyń 11-shi prezıdenti Abdýlla Gúl de bar. Ol forým jumysyna qatysyp, Eýrazıa kontınentindegi jańa álemdik tártip jaǵdaıyna qatysty oıyn ortaǵa saldy.
– Barlyǵymyz biletindeı, bizdiń álem tektonıkaly aýysýda damyp keledi jáne bul turǵyda 2022 jyl Eýrazıa kontınentindegi qaýipsizdik pen órkendeý kontekstinde óte kúrdeli bolyp shyqty. Bul – tektonıkalyq aýysýlar áldeqaıda erterek bastaldy.
Biz jańa álemdik tártip jaǵdaıynda bárin jan-jaqty jáne reprezentatıvti túrde jasaý kerek ekenin túsine bastadyq. Óıtkeni jańa álemdik tártip qana jańa, kúrdeli syn-qaterlerdi sheshe alady. Jańa álemdik tártiptiń bul turǵysynda jahandyq, ekonomıkalyq, saıası aýyrlyq ortalyqtary Azıaǵa, atap aıtqanda Ortalyq Azıaǵa qaraı yǵysady. Óıtkeni Ortalyq Azıa geostrategıalyq mańyzdylyqqa ıe bolady.
Táýelsizdik alǵannan keıin Ortalyq Azıa elderi aıaqqa turyp, óńirlik deńgeıde damýdy, geosaıası turaqtylyqty qamtamasyz etý úshin syrtqy saıasatta túrli tásilderdi qoldana bastady, – dedi forýmnyń ashylýynda Túrkıanyń 11-shi prezıdenti Abdýlla Gúl.
Abdýlla Gúl Eýrazıadaǵy kez kelgen prosesterde ótken oqıǵalar óte mańyzdy ról atqara alatynyn atap ótti. Bul turǵyda spıker halyqaralyq qoǵamdastyqtyń mańyzdy rólin atap ótti.
– Osyǵan baılanysty Ortalyq Azıada usynylǵan adamı resýrstar men tabıǵı resýrstar úlken áleýetke ıe jáne bolyp jatqan barlyq jaǵdaıdyń mánmátininde mańyzdy ról atqarady.
Bul tektonıkalyq aýysýlar is júzinde belgili bir habardy jetkizedi jáne bul habar óte aıqyn. Jańa dáýirde ishki máselelermen jáne halyqaralyq máselelermen durys aınalysý qajet.
Ol úshin neǵurlym ashyq, esep beretin, yntymaqtastyqqa beıim jáne jahandyq deńgeıde ıkemdi bolý qajet. Osynyń barlyǵynda buqaralyq aqparat quraldary bıliktiń úlken kózi retinde qarastyrylýy kerek, óıtkeni aqparattyq dáýirde sońǵy sıfrlyq transformasıalardy eskere otyryp, bizde kez-kelgen aqparatqa qol jetkizýge múmkindik bar.
Sonymen qatar, sıfrlyq orta bizge monıtorıń júrgizýge, monıtorıńke qatysýǵa múmkindik beredi. Ár adamnyń ne bolyp jatqany týraly óz pikirin bildire alatyn jahandyq azamat bolý múmkindigi bar.
Medıa aına áserine ıe, óıtkeni medıa quraldarmen birge syrtqy qatysýshylar úshin ishki bolyp jatqan barlyq nárselerdiń kórinisi bar. Nátıjesinde biz belgili bir elderdegi oqıǵalardyń naqty kórinisin sezine alamyz. Munyń bári sóz bostandyǵynyń arqasynda múmkin bolyp otyr. Buqaralyq aqparat quraldarynyń arqasynda aınalamyzda bolyp jatqannyń bárin jasyrý múmkin emes.
Sondaı-aq, bul ımıjdi qalyptastyrýǵa aıtarlyqtaı áser etetinin kóremiz. Osyǵan qaramastan, medıa elderdiń de, Úkimettiń de ashyq jáne esep beretin bolýyna yqpal etedi. Medıa týraly aıtatyn bolsaq, bul durys basqarýdy qamtamasyz etýdegi mańyzdy sektor. Bul kúrdeli áser etýi múmkin.
Teń múmkindikterdi qamtamasyz etý jáne kiristi teń bólý durys basqarýdyń sınonımi bolyp tabylady jáne bul qoǵamdar teń qarym-qatynastyń materıaldyq nátıjesin sezine alady jáne bul olardyń odan da turaqty bolýyna múmkindik beredi.
Mundaı jaǵdaıda kez kelgen janjaldy beıbit jolmen sheshýge múmkindik bar. Mundaı senarıde qaýipsizdik máselelerine bir kún jumsaýdyń ornyna, Úkimettiń órkendeý men jaqsartylǵan ómir standarttaryn qamtamasyz etý úshin óz resýrstaryn óz azamattarynyń ıgiligi úshin durys bólýge múmkindigi bar.
Qazaqstan bul turǵyda dana basshylyqtyń arqasynda baqytty boldy. Táýelsizdik alǵannan keıin Qazaqstan óziniń egemendigi men aýmaqtyq tutastyǵyn qamtamasyz etýge shoǵyrlandy, qaýipsizdik salasyndaǵy syn-qaterlerdi eńserip, basqa eldermen tatý kórshilik qatynastar qurýǵa nazar aýdardy. Qazaqstan ulttyq biregeılikti qalyptastyrý prosesin qurýǵa zor kúsh jumsady. Qazaqstan Ortalyq Azıadaǵy óńirlik yntymaqtastyqty ashyq ilgeriletip, túrki memleketterimen yntymaqtastyqty nyǵaıtty, – dedi Túrkıanyń 11-shi prezıdenti Abdýlla Gúl.
Eske sala keteıik, búgin Ortalyq Azıa medıa forýmynyń birinshi kúni.
