2025 jyly qazaqstandyqtardyń 48%-y jumys ornyn aýystyrýdy josparlap otyr. Bul HeadHunter júrgizgen saýalnama nátıjesinde belgili boldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

Jumys ornyn ózgertýge nıetti qyzmetkerlerdiń eń kóp úlesi myna salalarda baıqalǵan:

• óndiris pen aýyl sharýashylyǵy – 63%;
• kólik jáne logıstıka – 59%;
• saýda jáne satý – 55%.

Al qyzmetkerlerdiń jumystan shyǵýyna  ıtermeleıtin negizgi sebepter:

• tómen jalaqy deńgeıi – 67%;
• mansaptyq ósý múmkindiginiń shekteýli bolýy – 45%;
• aýyr jumys jaǵdaıy men shamadan tys jumys isteý – 38%.

Saýalnamaǵa qatysqandardyń ár segizinshisi (12%) Qazaqstannyń basqa óńirine kóshýdi qarastyryp otyr. Negizgi qyzyǵýshylyqtary — Astana men Almaty qalasy.

“Sondaı-aq respondentterdiń 20%-y jańa mamandyqty meńgerýdi josparlaıdy. Olardyń ishinde eń tanymal baǵyt – IT salasy. Bul trend ásirese áıelder arasynda jıi baıqalady: 2022 jyly áıelderdiń tek 18%-y sıfrlyq salaǵa aýysqysy kelse, 2025 jyly bul kórsetkish 24%-ǵa deıin ósken”, — dep atap ótti zertteýshiler.

Aıta keteıik, buǵan deıin MediaNet Halyqaralyq jýrnalısıka ortalyǵynyń DEMOSCOPE qoǵamdyq pikirdiń espress-monıtorıń búrosy qazaqstandyqtar arasynda qyzyq saýalnama júrgizgen bolatyn. 13-24 qarasha aralyǵynda júrgizilgen saýalnama taqyryby - "Qazaqstandyqtardyń shetelge ketken bilikti mamandar týraly oıy". Saýalnama nátıjesinde ár besinshi qazaqstandyq elden kóshýdi oılaıtyny anyqtalǵan edi.

DEMOSCOPE búrosy Qazaqstan azamattarynyń kóshi-qonǵa qatysty oıyn jáne bilikti mamandardyń elden ketý sebepterine degen kózqarasyn zerttedi. Saýalnama nátıjesi boıynsha ár besinshi respondent (21%) elden kóshý týraly oılanatynyn aıtty.

Olardyń ishinde 6,9%-i aldaǵy 2-3 jylda kóshýge nıetti. 5,6%-i kóshýdi josparlap otyrǵanymen, ázirge múmkindigi joq, al 8,4%-i belgili bir jaǵdaı bolsa, kóshý múmkindigin qarastyryp otyr. Sonymen qatar, saýalnamaǵa qatysýshylardyń 78,5%-i jaqyn arada elden ketýdi josparlamaıtynyn aıtty.

Analız kórsetkendeı, kóshýge degen nıet kóbinese respondentterdiń jasyna baılanysty.

Kóship ketýge eń kóp nıet bildirgen respondentter – jastar men orta jastaǵy adamdar arasynda baıqaldy. Mysaly, 18-29 jas aralyǵyndaǵy jastardyń shamamen 25% kóshý týraly oılansa, 30 jastaǵylar arasynda bul kórsetkish 30%-ke jaqyn. Odan keıingi jas sanatyndaǵy ár onynshy adam naqty kóshýge nıetti (10,7% – «aldaǵy 2-3 jylda kóshýdi josparlap otyr»).

Respondentterdiń basym kópshiligi (83,7%) Qazaqstanda týǵan, 9,3%-i elde 20 jyldan astam ýaqyt turyp keledi. Al 6,8%-i Qazaqstanda 20 jyldan az ýaqyt turady.

Elden ketýdi josparlaǵan respondentterden olardy kóship ketýge ıtermeleıtin naqty sebepter týraly suraq qoıyldy.

Kópshiligi joǵary jalaqy alýǵa (24,5%), ózderi men balalary úshin perspektıvanyń joqtyǵyn (23,9%), sondaı-aq jaqsy jumys tabý nıetin (14%) atady. Bir qyzyǵy, jastardyń kóbi sapaly bilim alýǵa jáne ózin-ózi damytýǵa jaǵdaı jasaýǵa umtylady, al orta jáne úlken jastaǵy toptar ózderi men balalary úshin múmkindikterdiń joqtyǵyn jıi aıtady.

Sondaı-aq, respondentter kóshi-qonǵa qatysty tómendegi sebepterdi atady:

• Ózin-ózi damytýǵa jaqsy jaǵdaı (13,2%)
• Sapaly bilim (11,7%)
• Sapaly medısınalyq qyzmet (4,9%)
• Kásibı ósý múmkindigi (4,4%)
• Qolaıly ekologıa men klımat (3,8%)
• Saıahattaý (3,3%)
• Ómir súrýge qaýipsiz jer (3%)
• Týystarǵa jaqyn jerge kóshý (2,6%)
• Ortasyn keńeıtý (1,3%)
• Bıznes damytý (0,7%)
• Tarıhı otanyna oralý (0,6%).

Resmı derekterge sáıkes sońǵy eki jylda Qazaqstanda – elge kelgen adam sany ketkenderge qaraǵanda kóp. Ulttyq statısıka búrosynyń derekterine sáıkes, 2024 jyldyń alǵashqy úsh toqsanynda Qazaqstanǵa 20 myńnan astam adam kóship kelgen, al elden ketkenderdiń sany eki ese az – 10,2 myń adam.

Alaıda kóshi-qonnyń oń saldosy tek sandyq kórsetkishterdi ǵana kórsetedi, sapalyq kórsetkishterdi eskermeıdi. Kóshi-qon prosesterin taldaýdaǵy negizgi ındıkator mıgranttardyń bilim deńgeıi men kásibı biliktiligi.

Elden ketkenderdiń arasynda suranysqa ıe tehnıkalyq mamandyq ıeleri (1,2 myń adam), ekonomıser (589 adam), pedagogtar (385 adam), sáýletshiler men qurylysshylar (261 adam), sondaı-aq zańgerler (170 adam) úlesi kóp.

Resmı derekterge qaramastan, DEMOSCOPE saýalnamasynyń nátıjesi boıynsha, respondentterdiń jartysyna jýyǵy (45,9%) sońǵy 2-3 jylda tanystary, dostary nemese áriptesteriniń shetelge birjola kóship ketkenin aıtty.