2025 jyldyń İ-toqsanynda Qazaqstandaǵy naqty aılyq jalaqy kólemi ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda 1,2%-ǵa ósti. Jalaqy ósiminiń negizgi draıveri – telekomýnıkasıa salasy. Bul saladaǵy naqty jalaqy ósimi 20 paıyzǵa deıin jetip, ekonomıkanyń basqa baǵyttaryn shań qaptyrdy. Degenmen, eldegi jalpy jalaqy ósiminiń qarqyny birshama báseńdegeni baıqalady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Halyk Finance Taldaý ortalyǵyny usynǵan esepte ekonomıkada jalaqy mólsheriniń salalar boıynsha teńgerimsizdik áli de aıqyn baıqalatyny basa kórsetilgen. Keıbir baǵyttarda jalaqy artyp jatqanymen, endi birinde kerisinshe tómendeý tendensıasy jalǵasýda.
Naqtylap aıtsaq, 2025 jyldyń İ-toqsanynda jalaqy ósimi aýyl sharýashylyǵynda (+7,2%), óner men oıyn-saýyq sektorynda (+6,1%), saýda (+5,9%), jyljymaıtyn múlik operasıalary (+4,8%) jáne ónerkásip (+4,4%) salalarynda tirkeldi.
Esesine, eldegi mańyzdy áleýmettik jáne óndiristik baǵyttarda keri dınamıka kórinis tapqan: qurylys salasy qyzmetkerleriniń naqty jalaqysy 7,2%-ǵa quldyrasa, ákimshilik jáne qosalqy qyzmet kórsetý salasy qyzmetkerleriniń jalaqysy tipti 8,3%-ǵa tómendepti. Bul saladaǵy quldyraý bir jyl boıynda jalǵasýda. Sonymen qatar, bilim berý (-3,0%), densaýlyq saqtaý (-2,9%) jáne qonaq úı men tamaqtaný qyzmetterinde (-4,7%) de naqty tabys tómendegen.
Sondaı-aq esepte jalpy, eldegi naqty jalaqynyń ósý qarqyny sońǵy jyldary birshama baıaýlaǵany da aıtylady. Mysaly, 2022 jyldyń İ-toqsanyndaǵy naqty jalaqy ósimi 12,7%-dy qurasa, qazir bul kórsetkish nebári 1,2%-ǵa deıin qysqarǵan. Buǵan, kóbinese nomınaldy jalaqynyń baıaý ósimi sebep bolyp otyr. Inflásıanyń birtindep tómendeýi (2022 jylǵy 20,3%-dan 2023 jyly 9,8%-ǵa deıin) 2023 jyldan bastap nomınaldy jalaqynyń tómendeýin ishinara óteı alǵanymen, keıingi kezeńderde ınflásıanyń 8,6% deńgeıinde turaqtanýy jalaqynyń naqty ındeksin bir deńgeıde tejep ustap tur.
"Sondaı-aq, jalaqynyń ósý qarqyny eldiń jalpy ishki óniminiń (JİÓ) ósiminen edáýir artta qalyp otyr. Bıylǵy alǵashqy tórt aıdyń qorytyndysy boıynsha el ekonomıkasynyń ósimi shamamen 6 paıyz bolsa, bul - jalaqy ósiminen áldeqaıda joǵary. Osylaısha, Qazaqstan ekonomıkasynyń qurylymdyq erekshelikteri men eńbek ónimdiliginiń tómendigi jalaqy ósimin tejeıtin negizgi faktorlarǵa aınalǵan. Ekonomıka men halyqtyń ál-aýqatyn teńestire damytý úshin eńbek ónimdiligin arttyryp, resýrstardy jumyspen qamtý deńgeıi joǵary sektorlarǵa baǵyttaý qajet. Bul – eldiń ekonomıkalyq damýyn teńgerimdi ári turaqty etýdiń birden-bir joly", - deıdi Halyk Finance Taldaý ortalyǵynyń sarapshysy Arslan Aronov.
Buǵan deıin saıtymyzda Ekonomıkalyq saıasat ınstıtýtynyń dırektory Qaıyrbek Arystanbekovtyń Qazaqstanda jalaqy qalaı esepteletinin aıtqan suqbatynan úzindi jarıalanǵan bolatyn.
"Bizdegi ınflásıa jumys kúshi aqysy ósimin eseptemegende, búkil taýarlar men qyzmetter baǵasynyń ósimi bolyp tabylady" dep ashyǵyn aıtty. Iaǵnı, "ınflásıa boldy" deıdi de taýarlar, tarıfter, qyzmetter baǵasy óse beredi, biraq ınflásıaǵa qarap bizde jalaqyny ósirmeıdi. Esepteýden osy arasyn short kesip tastaǵan bizdiń "bilgishter", - deıdi ol óz suqbatynda.
