Munaı servıstik kompanıalar odaǵynyń tóralqa tóraǵasy Rashıd Jaqsylyqov munaı boıynsha Qazaqstannyń qazirgi hal-ahýaly qandaı ekenin aıtty, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sarapshynyń pikirinshe, koronavırýs indeti kezinde álemdik alpaýyttar óz qorlaryn ábdep toltyryp alǵan.
"Kovıd kelgen kezde munaıymyzdy berý úshin tipti ústine aqsha berdik. "Munaıymdy sen alyp ketseń, saǵan aqsha beremin" degen jaǵdaıǵa jettik. Ushaqtar ushpaı qaldy, sondaı jaǵdaı bolyp qaldy. Sol kezde Qytaı men Úndistan ózderiniń shıkizat qoımalaryn munaıǵa toltyryp aldy", - dedi ol.
Degenmen Rashıd Jaqsylyqov Qazaqstan qazir birqatar jobadan jaqsy paıda kórip otyrǵanyn jetkizdi.
"Úsh jobadan (munaı jobalarynan - esk.) ártúrli paıda kelip otyr. Mysaly, qazir "Teńiz" jobasy úlken paıda ákelip otyr. Tipti bizdiń búdjettiń úshten birin qalyptastyryp otyr. Óıtkeni ınvestorlar salǵan aqshasyn qaıtaryp bolyp qaldy. Qazir (ken orny - esk.) Qazaqstannyń paıdasyna jumys istep jatyr. Artyq aıtqan bolmaıyn, 80 paıyzdyń ústinde (munaı - esk.) Qazaqstanǵa qalyp otyr. Qashaǵannan eki paıyz ǵana elde qalyp otyr. 98 paıyzy shetelge ketip jatyr. Óıtkeni olar (ınvestorlar - esk.) ózderiniń salǵan aqshasyn qaıtaryp jatyr. Úshinshisi - Qarashyǵanaq, Aqsaıdaǵy gaz (zaýyty - esk.). Odan da qazirgi tańda úlken paıda kórip otyrmyz, 70 paıyzdyń ústinde Qazaqstanda qalady", - dedi sarapshy.
Jaqsylyqovtyń sózinshe, alaıda Qazaqstanda qazir jańa jer qoınaýlaryn ashýǵa geologıa salasy aqsap tur.
"Jańa jer qoınaýlary joq. Geologıa múlde jumys istemeı jatyr, aqsap qaldy. Qanysh Sátbaev ashyp ketken jer qoınaýlaryn paıdalanyp jatyrmyz. Aýyr metal bolsyn, túrli tústi metal bolsyn - bári sol kezdegi. ...Geologıa jumysyn bastaýy kerek. Bul - birinshi másele. Qazirgi tańda bizde geologıa kastasy joǵalyp ketti. Biren-saran geologtar qaldy, olardy joǵaltyp alatyn bolsaq, qaıta geologıa ǵylymyn kóterýimiz kerek. Ekinshiden, geologıamen aınalysatyn kásiporyn múlde joq", - dedi Jaqsylyqov.
Aıta keteıik, derekterge súıensek, Qazaqstannyń munaı boıynsha jalpy óndiristegi úlesi 33,1 paıyz bolady. Óndiris boıynsha ekinshi orynda AQSH 30,9 paıyzben tur. Úshinshi orynda Eýropa elderi tur, úles salmaǵy - 18,4 paıyz. Olardan keıin Qytaı tur, úlesi - 11,4 paıyz jáne basqa elder, olardyń úlesi - 2,7 paıyz tur. Al munaı eksporty myna eldermen arada júrgiziledi: Italıa, Nıderlandy, Qytaı, Koreıa Respýblıkasy, Rýmynıa, Fransıa, Túrkıa, Gresıa, Sıngapýr.
