2025 jyl – elimiz úshin ulttyq mádenı murany saqtaý, damytý jáne qoldaý isinde aıryqsha mánge ıe jyl. Bul – barsha otandastarymyz úshin mańyzdy kezeń, sebebi biz Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 30 jyldyq mereıtoıyn atap ótýdemiz. Osynaý biregeı qoǵamdyq ınstıtýt ultaralyq kelisimdi nyǵaıtýda jáne túrli etnostardy Qazaqstan halqynyń birtutas qaýymdastyǵy etip biriktirýde mańyzdy ról atqaryp keledi.
Qazaqstan halqy Assambleıasy «Qazaqstan halqy – birtutas ult» qaǵıdasyn damytý jolyndaǵy basty uıymǵa aınaldy. Osy rette mańyzdy óńirlerdiń biri – Shyǵys Qazaqstan. Bizdiń óńir kópetnostyq mádenıettiń tynyshtyq pen kelisim jaǵdaıynda órkendeýiniń jarqyn bir úlgisi bolyp otyr. 1992 jyly Shyǵys óńirinde elimizdegi alǵashqy Dostyq úıi ashylǵan edi. Sodan beri Shyǵys Qazaqstan etnomádenı birlestikter men Dostyq úılerin qurý isinde kóshbasshy aımaq sanalady.
Búginde Dostyq úıinde mádenı, ǵylymı jáne ózge de qoǵamdyq mańyzy zor jobalar júzege asýda. Olardyń qatarynda alǵashqy etnoaýyl, «Dostyq kerýeni» jobasy, Tilder mektebi jáne Qazaqstan halqy Assambleıasynyń murajaıy bar. Bul bastamalar túrli etnostardyń tól mádenıetin nasıhattaýǵa ǵana emes, etnosaralyq ózara qarym-qatynastyń tıimdi alańyn qalyptastyrýǵa da yqpal etip otyr.
Shyǵys Qazaqstannyń Dostyq úıi óńir halqynyń turaqtylyǵy men birligin nyǵaıtýda aıyryqsha ról atqarady. Otyz jyldan astam ýaqyt boıy bul mekeme túrli etnos ókilderiniń bir maqsatta birigip, el ıgiligi úshin qyzmet etýine múmkindik beretin biregeı ortalyqqa aınaldy. Sońǵy jyldary Dostyq úıi jastar úshin, jergilikti qaýymdastyqtar men úkimettik emes uıymdar úshin mańyzdy alań bolyp, qoǵamdyq kezdesýlerdi, pikir almasýlardy, áleýmettik jáne mádenı jobalardy iske asyrýǵa qolaıly jaǵdaı jasap keledi.
Assambleıadaǵy qoǵamdyq qurylymdardyń tabysty jumysy – sózimizdiń aıqyn dáleli. Búgingi tańda oblysta 115 Aqsaqaldar keńesi, 114 Analar keńesi, Medıasıa ortalyǵy jáne «Assambleıa jastary» uıymy belsendi túrde qyzmet atqarýda. Bul qurylymdar jergilikti deńgeıdegi ózara is-qımyldardy óristetip, áleýmettik turaqtylyq pen kelisimdi nyǵaıtýǵa yqpal etip keledi.
Jastardyń ıgi bastamalaryn qoldaý – Dostyq úıleriniń basym baǵyttarynyń biri. 2022 jyly Shyǵys Qazaqstan oblystyq Dostyq úıinde Jastar kovorkıng-ortalyǵy ashylǵan edi. Bul ortalyq azamattyq belsendiler úshin, úkimettik emes uıymdar men jastar birlestikteri úshin shyǵarmashylyq jáne áleýmettik jobalardy júzege asyratyn alańǵa aınaldy.
Sonymen qatar Qazaqstan halqy Assambleıasynyń jastar teatry jumys istep tur. Onda kópbalaly otbasylardyń jetkinshekteri men balalar úıiniń tárbıelenýshileri óner kórsetedi. 2023 jyldan beri júzege asyrylyp kele jatqan «Qonaqjaı otbasy» jobasy balalardy qazaqı tildik ortaǵa beıimdeýge baǵyttalǵan. Bul bastama balalarǵa qazaq tilin kúndelikti ómirde qoldanýǵa múmkindik berip qana qoımaı, olardy ulttyq mádenıetpen tereńirek tanystyrady, sondaı-aq etnosaralyq qarym-qatynasty da kúsheıte túsedi.
Qazaq tilin saqtaý men damytý isine erekshe nazar aýdarylýda. Byltyr óńirdegi 11 Tilder mektebiniń bazasynda «Kel, sóıleseıik» atty qazaq tilin úıretetin 25 klýb ashyldy. Olardyń maqsaty – qazaq tilinde erkin sóılesý daǵdylaryn jetildirý. Sonymen qatar aýyldarda 74 Qazaq tilin oqytý ortalyǵy jumys isteıdi, aldaǵy ýaqytta olardyń sanyn 100-ge deıin kóbeıtý kózdelip otyr.
Budan bólek, oblysta «Mektepishilik kishi Assambleıa» jobasy júzege asýda. Bul bastama óńirdegi 64 mektepti qamtyp, oqýshylar arasynda etnosaralyq dıalog ornatýǵa yqpal etip otyr. 2019 jyldan beri iske qosylǵan «Mekteptik medıasıa qyzmeti» búgingi tańda 174 mektepte jumys istep, jasóspirimder arasyndaǵy daýly máselelerdi beıbit jolmen sheshýge jáne áleýmettik birlikti bekemdeýge kómektesýde.
Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 30 jyldyǵy aıasynda Dostyq úıleriniń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jańartý, etnomádenı birlestikterdi qoldaý basty mindetterdiń biri bolyp otyr. Jalaqyny kóterý, túrli is-sharalar ótkizý jáne ınfraqurylymdy jaqsartý úshin bólingen qosymsha qarjylandyrý Dostyq úıleriniń qyzmetin jańa deńgeıge kóterýge múmkindik bermek.
Dostyq úıleriniń eldegi turaqtylyqty saqtaý jáne túrli etnostardy birtutas ult retinde qalyptastyrýdaǵy róli erekshe. Búgingi tańda qoǵamdyq biregeılikti qalyptastyrý, otansúıgishtik pen etnostyq san alýandyqty qurmetteý ıdeologıasyn ilgeriletý asa mańyzdy.
Qazaqstan halqy Assambleıasy 30 jyl boıy elimizdi úlken jetistikterge jetelep, etnosaralyq kelisimdi nyǵaıtý men ál-aýqatymyzdyń artýyna negiz qalady. Dostyq úıleriniń bazasynda júzege asyrylyp jatqan jobalar men bastamalar árbir etnostyń óz ornyn taýyp, Qazaqstannyń kópmádenıetti, birtutas ult retinde damýyna jaǵdaı jasap otyr.
Nurymbet SAQTAǴANOV,
Shyǵys Qazaqstan oblysynyń ákimi
