2025 جىل – ەلىمىز ءۇشىن ۇلتتىق مادەني مۇرانى ساقتاۋ، دامىتۋ جانە قولداۋ ىسىندە ايرىقشا مانگە يە جىل. بۇل – بارشا وتانداستارىمىز ءۇشىن ماڭىزدى كەزەڭ، سەبەبى ءبىز قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ وتۋدەمىز. وسىناۋ بىرەگەي قوعامدىق ينستيتۋت ۇلتارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋدا جانە ءتۇرلى ەتنوستاردى قازاقستان حالقىنىڭ ءبىرتۇتاس قاۋىمداستىعى ەتىپ بىرىكتىرۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارىپ كەلەدى.

قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى «قازاقستان حالقى – ءبىرتۇتاس ۇلت» قاعيداسىن دامىتۋ جولىنداعى باستى ۇيىمعا اينالدى. وسى رەتتە ماڭىزدى وڭىرلەردىڭ ءبىرى – شىعىس قازاقستان. ءبىزدىڭ ءوڭىر كوپەتنوستىق مادەنيەتتىڭ تىنىشتىق پەن كەلىسىم جاعدايىندا وركەندەۋىنىڭ جارقىن ءبىر ۇلگىسى بولىپ وتىر. 1992 جىلى شىعىس وڭىرىندە ەلىمىزدەگى العاشقى دوستىق ءۇيى اشىلعان ەدى. سودان بەرى شىعىس قازاقستان ەتنومادەني بىرلەستىكتەر مەن دوستىق ۇيلەرىن قۇرۋ ىسىندە كوشباسشى ايماق سانالادى.

بۇگىندە دوستىق ۇيىندە مادەني، عىلىمي جانە وزگە دە قوعامدىق ماڭىزى زور جوبالار جۇزەگە اسۋدا. ولاردىڭ قاتارىندا العاشقى ەتنواۋىل، «دوستىق كەرۋەنى» جوباسى، تىلدەر مەكتەبى جانە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇراجايى بار. بۇل باستامالار ءتۇرلى ەتنوستاردىڭ ءتول مادەنيەتىن ناسيحاتتاۋعا عانا ەمەس، ەتنوسارالىق ءوزارا قارىم-قاتىناستىڭ ءتيىمدى الاڭىن قالىپتاستىرۋعا دا ىقپال ەتىپ وتىر.

شىعىس قازاقستاننىڭ دوستىق ءۇيى ءوڭىر حالقىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن بىرلىگىن نىعايتۋدا ايىرىقشا ءرول اتقارادى. وتىز جىلدان استام ۋاقىت بويى بۇل مەكەمە ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنىڭ ءبىر ماقساتتا بىرىگىپ، ەل يگىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەتۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن بىرەگەي ورتالىققا اينالدى. سوڭعى جىلدارى دوستىق ءۇيى جاستار ءۇشىن، جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتار مەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ءۇشىن ماڭىزدى الاڭ بولىپ، قوعامدىق كەزدەسۋلەردى، پىكىر الماسۋلاردى، الەۋمەتتىك جانە مادەني جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قولايلى جاعداي جاساپ كەلەدى.

اسسامبلەياداعى قوعامدىق قۇرىلىمداردىڭ تابىستى جۇمىسى – ءسوزىمىزدىڭ ايقىن دالەلى. بۇگىنگى تاڭدا وبلىستا 115 اقساقالدار كەڭەسى، 114 انالار كەڭەسى، مەدياسيا ورتالىعى جانە «اسسامبلەيا جاستارى» ۇيىمى بەلسەندى تۇردە قىزمەت اتقارۋدا. بۇل قۇرىلىمدار جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى ءوزارا ءىس-قيمىلداردى ورىستەتىپ، الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق پەن كەلىسىمدى نىعايتۋعا ىقپال ەتىپ كەلەدى.

جاستاردىڭ يگى باستامالارىن قولداۋ – دوستىق ۇيلەرىنىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى. 2022 جىلى شىعىس قازاقستان وبلىستىق دوستىق ۇيىندە جاستار كوۆوركينگ-ورتالىعى اشىلعان ەدى. بۇل ورتالىق ازاماتتىق بەلسەندىلەر ءۇشىن، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن جاستار بىرلەستىكتەرى ءۇشىن شىعارماشىلىق جانە الەۋمەتتىك جوبالاردى جۇزەگە اسىراتىن الاڭعا اينالدى.

سونىمەن قاتار قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ جاستار تەاترى جۇمىس ىستەپ تۇر. وندا كوپبالالى وتباسىلاردىڭ جەتكىنشەكتەرى مەن بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى ونەر كورسەتەدى. 2023 جىلدان بەرى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلە جاتقان «قوناقجاي وتباسى» جوباسى بالالاردى قازاقي تىلدىك ورتاعا بەيىمدەۋگە باعىتتالعان. بۇل باستاما بالالارعا قازاق ءتىلىن كۇندەلىكتى ومىردە قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرىپ قانا قويماي، ولاردى ۇلتتىق مادەنيەتپەن تەرەڭىرەك تانىستىرادى، سونداي-اق ەتنوسارالىق قارىم-قاتىناستى دا كۇشەيتە تۇسەدى.

قازاق ءتىلىن ساقتاۋ مەن دامىتۋ ىسىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلۋدا. بىلتىر وڭىردەگى 11 تىلدەر مەكتەبىنىڭ بازاسىندا «كەل، سويلەسەيىك» اتتى قازاق ءتىلىن ۇيرەتەتىن 25 كلۋب اشىلدى. ولاردىڭ ماقساتى – قازاق تىلىندە ەركىن سويلەسۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ. سونىمەن قاتار اۋىلداردا 74 قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى، الداعى ۋاقىتتا ولاردىڭ سانىن 100-گە دەيىن كوبەيتۋ كوزدەلىپ وتىر.

بۇدان بولەك، وبلىستا «مەكتەپىشىلىك كىشى اسسامبلەيا» جوباسى جۇزەگە اسۋدا. بۇل باستاما وڭىردەگى 64 مەكتەپتى قامتىپ، وقۋشىلار اراسىندا ەتنوسارالىق ديالوگ ورناتۋعا ىقپال ەتىپ وتىر. 2019 جىلدان بەرى ىسكە قوسىلعان «مەكتەپتىك مەدياسيا قىزمەتى» بۇگىنگى تاڭدا 174 مەكتەپتە جۇمىس ىستەپ، جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى داۋلى ماسەلەلەردى بەيبىت جولمەن شەشۋگە جانە الەۋمەتتىك بىرلىكتى بەكەمدەۋگە كومەكتەسۋدە.

قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 30 جىلدىعى اياسىندا دوستىق ۇيلەرىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن جاڭارتۋ، ەتنومادەني بىرلەستىكتەردى قولداۋ باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. جالاقىنى كوتەرۋ، ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزۋ جانە ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋ ءۇشىن بولىنگەن قوسىمشا قارجىلاندىرۋ دوستىق ۇيلەرىنىڭ قىزمەتىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە مۇمكىندىك بەرمەك.

دوستىق ۇيلەرىنىڭ ەلدەگى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ جانە ءتۇرلى ەتنوستاردى ءبىرتۇتاس ۇلت رەتىندە قالىپتاستىرۋداعى ءرولى ەرەكشە. بۇگىنگى تاڭدا قوعامدىق بىرەگەيلىكتى قالىپتاستىرۋ، وتانسۇيگىشتىك پەن ەتنوستىق سان الۋاندىقتى قۇرمەتتەۋ يدەولوگياسىن ىلگەرىلەتۋ اسا ماڭىزدى.
قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى 30 جىل بويى ەلىمىزدى ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتەلەپ، ەتنوسارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋ مەن ءال-اۋقاتىمىزدىڭ ارتۋىنا نەگىز قالادى. دوستىق ۇيلەرىنىڭ بازاسىندا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جوبالار مەن باستامالار ءاربىر ەتنوستىڭ ءوز ورنىن تاۋىپ، قازاقستاننىڭ كوپمادەنيەتتى، ءبىرتۇتاس ۇلت رەتىندە دامۋىنا جاعداي جاساپ وتىر.

نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ،
شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى