Qazaqstan Eýropalyq Odaqqa shıki munaı eksporttaýshy iri úsh eldiń qataryna kirdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Eurostat málimetinshe, 2024 jyly EO elderiniń táýligine tutynǵan munaı kólemi 9,1 mln bareldy quraıdy. Sonyń ishinde:
- AQSH – táýligine 1,40 mln barel (15,4%);
- Norvegıa – 1,10 mln barel (12,1%);
- Qazaqstan – 1,05 mln barel (11,5%).
- Lıvıa – 0,67 mln barel (7,4%);
- Saýd Arabıasy – 0,66 mln barel (7,2%);
- Irak – 0,57 mln barel (6,3%);
- Nıgerıa – 0,54 mln barel (5,9%);
- Brazılıa – 0,45 mln barel (4,9%);
- Ulybrıtanıa – 0,41 mln barel (4,6%).
2024 jyly Qazaqstan barlyǵy 68,6 mln tonna munaı eksporttady.Qazaqstannyń bulaısha reıtıń basyna qaraı shyǵýyna t.rtki basty birneshe faktor bar.Birinshiden, úzdiksiz munaı óndirýshi Qazaqstan onyń kólemin jyldan jylǵa ulǵaıta túsýde. Ekinshiden, iri ken oryny potensıaldarynyń joǵarylyǵy. Máselen, Teńizdegi keń aýqymdy jobanyń ulǵaıtylýyn aıtýǵa bolady.
Osyndaı oń dınamıkaǵa qaramastan, 2025 jyldyń basynda qazaqstandyq munaı eksportyna qatysty belgili bir táýekelder týyndady. AQSH qazaqstandyq munaıdy eksporttaýǵa arnalǵan negizgi arterıa – Kaspıı qubyr konsorsıýmymen (KQK) jáne "Teńizshevroıl" jobasymen baılanysty operasıalarǵa áser etýi múmkin shekteýler engizdi. Bul sharalar bolashaq jetkizilimderdiń turaqtylyǵyna qatysty alańdaýshylyq týǵyzdy jáne eksporttyń odan ary artýyna kedergi keltirýi múmkin edi. Alaıda bul is edel-jedel sheshildi. 2025 jyly 16 mamyrda AQSH Kaspıı qubyr konsorsıýmy men Teńizshevroılǵa Reseıge qarsy sanksıalar aıasynda munaı qyzmetterin paıdalanýǵa ruqsat berdi. Iaǵnı, AQSH Qarjy mınıstrliginiń Sheteldik aktıvterdi baqylaý basqarmasy (OFAC) Reseımen baılanysty №124-shi - "Kaspıı qubyr konsorsıýmy men "Teńizshevroıl-men» baılanysty munaı qyzmetterin avtorıtızasıalaý " týraly Bas lısenzıasyn berdi.
Bul qujat KQK jáne TSHO jobalaryna baılanysty munaı qyzmetterin usynýǵa múmkindik beredi.
Osylaısha 2025 jyly 10 qańtarda ("munaı qyzmetterine tyıym salý") jarıalanǵan qaýlymen tyıym salynǵan osy eki kompanıamen baılanysty barlyq operasıalarǵa ruqsat etildi. Ýaqytsha berilgen bul qujattyń merzimi maýsym aıaǵynda aıaqtalýy tıis bolǵan, endi ol uzaq merzimge uzartylyp otyr.
Atap aıtqanda, bul qujattyń basty ereksheligi - bas lısenzıanyń b tarmaǵy. Bul tarmaqqa sáıkes, mynandaı artyqshylyq qarastyrylady: Reseıdiń zıandy sheteldik qyzmetke salynǵan sanksıalar týraly erejeleri boıynsha tyıym salynǵan kez-kelgen operasıalardy júrgizýge ruqsat bermeıdi, 31 CFR, 587-bólim (RuHSR), onyń ishinde RuHSR-ge sáıkes buǵattalǵan kez-kelgen adamnyń qatysýymen bolatyn operasıalar, eger (!) jeke-dara ruqsat etilgen jaǵdaılardy qospaǵanda.
Aıta ketsek, bul lısenzıa amerıkalyq kompanıalardyń Reseı terıtorıasynda munaı óndirý nemese tasymalmen aınalysýyna ruqsat beredi.
