"Qazaqmys korporasıasy" JSHS sırek kezdesetin jer metaldarynyń shyǵarylýy týraly aqparatqa resmı ún qatty. "Óz qyzmetimizdi zańnama talabyna saı júrgizemiz" dep dabyl qaqqan kompanıa depýtat Perýashevtyń aıyptaýyn joqqa shyǵardy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Qazaqmys" ókilderiniń aıtýynsha, kompanıanyń negizgi óndiristik baǵyttary katodty mys, tazartylǵan altyn men kúmis, sondaı-aq kúkirt qyshqyly óndirisine negizdelgen. Ken men konsentrattardy óńdeý barysynda barlyq shıkizat belgilengen normatıvterge saı qatań baqylaýdan ótedi.
"Qazaqmys" málimetinshe, mys konsentratyn eksporttaý qajet bolǵan jaǵdaıda shıkizat tolyq hımıalyq taldaýdan ótedi. Bul zertteýler zerthanalyq zertteýler men sertıfıkattaý salasyndaǵy álemdik kóshbasshylardyń biri – SGS Qazaqstanda júrgiziledi. Sonymen qatar shıkizatty eksporttaý qatań memlekettik baqylaýǵa alynǵan. Buǵan Qazaqstan Respýblıkasy Ónerkásip jáne qurylys mınıstrliginde mindetti lısenzıalaý jáne keden zańnamasynyń barlyq talabyn saqtaý kiredi.
Kompanıa sırek kezdesetin jer metaldaryn maqsatty túrde óndirmeıtinin málimdedi.
"Sırek metaldar óndirisimizdiń negizgi bóligi emes. Olardyń az mólsheri kúkirt qyshqyly men qymbat metaldar óndirisiniń qaldyqtarynan ǵana alynady", – dep túsindirdi "Qazaqmys" ókilderi.
Osy óndiristik qaldyqtar memlekettik "Jezqazǵansırekmet" RMK jáne jańadan qurylǵan "Qazaqmys Progres" JSHS kásiporyndarynda óńdeledi. "Qazaqmys Progres" kompanıasy Qazaqstandaǵy shıkizatty tereń óńdeý jáne qaıta óńdeý deńgeıin arttyrý úshin strategıalyq mańyzdy ról atqarady. Bul óz kezeginde Qazaqstandy álemdik qymbat jáne sırek metaldar naryǵynda táýelsiz oıynshy retinde nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.
Kompanıa óz qyzmetinde ashyqtyq qaǵıdatyn ustanatynyn jáne barlyq operasıanyń ýákiletti organdar tarapynan qatań baqylanatynyn atap ótti. "Qazaqmys" mıneraldy shıkizat eksportyna memlekettik baqylaýdy kúsheıtý bastamasyn qoldaıtynyn jáne bul máselede memlekettik organdarmen ashyq dıalogqa daıyn ekenin málimdedi.
"Qazaqmys korporasıasy" JSHS sırek kezdesetin jer metaldarynyń quramyn jasyrý nemese eksporttalatyn shıkizattyń qunyn jasandy túrde tómendetý týraly aıyptaýlardy joqqa shyǵarady. "Kompanıa kez kelgen tekserýler júrgizý úshin memlekettik organdarmen yntymaqtastyqqa daıyn", – delingen resmı málimdemede.
Eske salaıyq, buǵan deıin "Aq jol" partıasy sırek jer metaldaryn ıgerýde ulttyq múddeni qorǵaý keregin málimdegen edi.
Qazaqstanda sırek jer metaldarynyń, onyń ishinde joǵary tehnologıalyq ónerkásip úshin strategıalyq mańyzy bar lantan, serıı, ıttrıı jáne basqalardyń aıtarlyqtaı qory bar.
Sırek jer metaldary jahandyq ekonomıkadaǵy «jańa munaıǵa» aınalyp, olardyń bolýy álemdegi kúshter tepe-teńdigine áser etýin arttyrýda. Bul resýrstardy baqylaý úshin kúres kúsheıip keledi.
Sarapshylardyń pikirinshe, sırek jer metaldaryna álemdik muqtajdyq jyldan-jylǵa ulǵaıyp, olardyń keıbirine degen suranys taıaý jyldary 40 esege deıin artýy múmkin; 2030 jylǵa qaraı bul naryq jylyna 10 mıllıard dollardan asady dep boljanýda.
Elimizdiń basshylyǵy bul resýrstardyń mańyzdylyǵyn joǵary baǵalaıdy. Máselen, Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Prezıdent Q.Toqaev: «Bizdiń elimizdiń sırek jáne sırek jer metaldaryn óndirý men óńdeýdiń áleýeti zor, buǵan álemde suranys artyp keledi. Bul sheteldik ınvestorlarǵa da, otandyq bızneske de nazar aýdara otyryp, osy salaǵa ınvestısıa men ozyq tehnologıalardy tartýymyz kerek degendi bildiredi».
Bul buıryqtyń ózektiligin otandyq iri jer qoınaýyn paıdalanýshylarynyń sırek jer resýrstaryna degen adal emes, tipti kúdikti áreketteri týraly baspasózdegi habarlar da kórsetedi.
Atap aıtsaq, áleýmettik jelide «Qazaqmys» korporasıasynyń burynǵy laboranty Baqyt Ádilovanyń atalmysh Korporasıanyń hımıalyq saraptama júrgizbesten, quramynda baǵaly jáne sırek jer metaldary bar ken men mys konsentratyn shyǵaryp jatqandyǵy jónindegi aqparaty tarady.
Onyń pikirinshe, sol arqyly kompanıa onyń qunyn jasandy túrde tómendetip, olıgarhtar paıdasy úshin ulttyq ekonomıkaǵa zıanyn tıgizýde.
Geologıa salasynyń taǵy bir sarapshysy ken jáne konsentrattar eksportyna zerthanalyq taldaý jasamaı-aq, taý-ken alpaýyttary ondaǵan jyldar boıy baǵaly jáne sırek jer metaldarynyń sheteldik óndirisi úshin shıkizatty syrtqa shyǵaryp kelgenin aıtty (atalǵan basylymdarǵa siltemeler qosa berilgen).
Sonyń saldarynan quny jyl saıyn artyp kele jatqan bul resýrstardy baqylaýsyz syrtqa shyǵarýdan Qazaqstanǵa kelgen shyǵyndy esepteý de múmkin emes.
Jer men jer qoınaýy Qazaqstan halqyna tıesili ekendigin naqtylaǵan Konstıtýsıanyń jańa redaksıasyn eskersek, bul jaǵdaıdyń suraqtar týǵyzýy ádiletti.
Osyǵan baılanysty «Aq jol» depýtattyq fraksıasy talap qoıdy:
1. Taý-ken óndirýshi kompanıalar Qazaqstannan shetelge shyǵaratyn ken men konsentrattardy taldaýǵa qoıylatyn talaptardyń joqtyǵy týraly aqparatty rastaý nemese joqqa shyǵarý;
2. Atalǵan mádimetter shyndyqqa sáıkes kelmeıtin bolsa, kompanıalar men salanyń bedeline nuqsan keltiretin jalǵan aqparat taratqany úshin sotqa shaǵymdaný;
3. Kender men konsentrattardyń hımıalyq quramyn taldaýsyz syrtqa shyǵarý faktisi rastalǵan jaǵdaıda, sybaılas jemqorlyqqa qarsy tergep-tekserý amaldaryn júrgizý, kinálilerdi anyqtap, jaýapkershilikke tartý jáne keltirilgen zıandy óteý sharalaryn qoldaný;
4. Quramynda sırek jer jáne baǵaly metaldar bar mıneraldy shıkizat eksportyna kedendik baqylaýdy kúsheıtý, qajet bolǵan jaǵdaıda baqylaý júıesin mamandandyrylǵan zerthanalarmen jabdyqtaý.
5. Prezıdenttiń elimizde sırek kezdesetin metaldardy zańdy túrde óndirý jáne óńdeý týraly tapsyrmasynyń oryndalýyn qamtamasyz etý.
